Το Άγιον Όρος Άθως, η μοναδική σε όλο τον κόσμο (μετά την κατάρρευση του Θιβέτ) περιχαρακωμένη και ενιαία μοναστική πολιτεία, παρουσιάζει όχι μόνο για την Ελλάδα ή την Ορθοδοξία, αλλά για τον παγκόσμιο πολιτισμό πολλαπλό ενδιαφέρον. Ένα παρθενικό, - παρά τις διανοίξεις του δρόμου Δάφνης - Καρύων (1963) για τις γιορτές της Χιλιετηρίδας και δασικών οδών για την προστασία της αθωνικής χερσονήσου από τις πυρκαγιές, - τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, περιβάλλει μονές, σκήτες, κελλιά, την πρωτεύουσα των Καρυών και το επίνειο της Δάφνης. Θεωρείται από τα ωραιότερα του ελλαδικού χώρου. Δυστυχώς, για να θυμηθούμε τον αείμνηστο φιλαθωνίτη καθηγητή Philip Sherrard, «οι δρόμοι - αυτοκινητόδρομοι - δημιουργούν φθορά στο Όρος» κι έχουν εξαφανίσει γραφικότατα καλντερίμια - μονοπάτια. «Πηγές στην άκρη
των μονοπατιών, σημειώνει ο ίδιος, ή μέρη όπου μπορούσε να πιει κανείς νερό, διετηρούντο καθαρά και μερικές φορές ένα κύπελλο νερού υπήρχε για τον οδοιπόρο». Παρ’ όλες όμως τις φθορές, στο μεγαλύτερο τμήμα της η φύση του Άθω διατηρείται ανέπαφη. Δάση από καστανιές, καρυδιές, λεπτοκάρυα, έλατα, οξυές, πεύκα, πουρνάρια και πολλές ποικιλίες φυτών, σπάνιες ή εντελώς άγνωστες στην άλλη Ελλάδα, συνθέτουν το αγιορείτικο περιβάλλον που ο μεγάλος διδάσκαλος του Γένους Ευγένιος Βούλγαρης (18ος αι.) είχε περιγράφει με τούτα τα λόγια: «Μύρια καλά πλούτεί ο ημέτερος ουτοσί λόφος, τα οποία ακριβώς ουδείς λόγος παραστήσαι δυνήσεται. Εδώ και ύδατα καλλίρροα και αήρ ευκραέστατος και αύρα ποντιάς, το περιέχον ημάς καταψύχουσα· άλση τε συνηρεφή και κατάσκια πανταχόθεν και χλόη αειθαλής, την όρασιν κατατέρπουσα· φυτών δε είδη παντοία, ελαίαι, άμπελοι, δάφναι, μυρσίναι. Σιγώ τ’ άλλα, τα μεν εις τροφήν, τα δε εις τρυφήν, γης υγιαινούσης βλαστήματα». Ο Βούλγαρης είχε διδάξει στην Αθωνιάδα σχολή και έζησε στο Αγιον Όρος, μια θαυμάσια περιγραφή της χλωρίδας του οποίου έχει δώσει το 1954 στο περιοδικό του ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ο ακαδημαϊκός Σπύρος Μελάς: «Κάθε πλαγιά του βουνού είναι και από ένας κήπος, χρυσός από τ’ ασπάλαθρα, μωβ από τις αγριοχαρουπιές, ανθισμένες ίσαμε και τον τελευταίο αρμό των κλαδιών και του κορμού τους, λευκός από τ’ άνθη των πυκνών σμέρνων τα θεριεμένα βρυάκια, δένδρα ολόκληρα, που τα κρόσια τους, όμοια με φτερά στρουθοκαμήλου, πέφτουν σαν πλερέζες και συναντιώνται απάνω από τα κεφάλια μας σε σχήμα φυσικών αψίδων, σπαρμένος άγρια κρίνα, κεντημένος με αυτοφυή μανουσάκια, άγρια ζουμπούλια και γαλάζια γιούλια, που σκεπάζουν κι αυτόν ακόμα το δρόμο, ενώνοντας το άρωμά τους με τη μοσχοβολιά των απείρων βαΐων που φυτρώνουν σε άλση θαλερά και σύσκια, των κέδρων και του άφθονου πύξου, τέλος κήπος γεμάτος από δαμασκηνιές, βυσσινιές, αμυγδαλιές και άλλα καρποφόρα πλήθος, που απ’ τ’ ανθισμένα κλαδιά τους μας έρχεται το χαρμόσυνο ζουζούνισμα των μελισσών». Κι όταν δεν υπάρχει πράσινο, αλλά μόνο βραχώδες έδαφος, δύσκολα προσπελάσιμο, είναι εντυπωσιακή μια άλλη απόκοσμη ομορφιά.
Τέτοια περιοχή είναι του Αγίου Βασιλείου κάτω από το Καρμήλιον Όρος, ενώ πιο πέρα στην Κερασιά, από όπου περνάει ο δρόμος της ανάβασης στον γερο-Άθωνα, υπάρχουν έλατα, αγριοκερασιές και άλλα δέντρα εξαιτίας των δροσερών πηγών. Κακοτράχαλα κι αγριωπά είναι εξάλλου τα βράχια σε όλη την παραθαλάσσια πλευρά του Αγίου Όρους από τη Σκήτη της Αγίας Άννας ως τη Σκήτη των Καυσοκαλυβίων. Εδώ είναι οι πιο ησυχαστικές περιοχές του Άθω με την πιο άγρια, αλλά και καταπληκτική φυσική ομορφιά. Κατουνάκια, που τα ύμνησε ο Μωραϊτίδης, Καρούλια, όπου ζούσαν στις σπηλιές οι περίφημοι ησυχαστές με το λίγο παξιμάδι, που άφηναν στα κρεμασμένα καλαθάκια τους οι περαστικοί και βρόχινο νερό, για τα οποία μίλησε ο Καζαντζάκης, τα Καυσοκαλύβια, που τα ζωγράφισε αναρίθμητες φορές ο Παπαλουκάς και τόσο άρεσαν στον Φώτη Κόντογλου. Όλα τα μοναστήρια του Όρους είναι χτισμένα σε επιλεγμένες τοποθεσίες έχοντας απεριόριστη θέα προς το βουνό και προς τη θάλασσα, εκτός από τις μονές Ζωγράφου, Κασταμονίτου, Φιλοθέου, Καρακάλου, Κουτλουμουσίου και Χιλανδαρίου, που δεν είναι κοντά στη θάλασσα. Η αθωνική χερσόνησος έχει μήκος 57 χλμ., συνολική επιφάνεια 336 τ. χλμ. και μεγαλύτερο πλάτος 10 χλμ. Το μεγαλύτερο υψόμετρό της (όρος Άθως) είναι 2.033 μ. Η ΝΔ πλευρά της βρέχεται από τον Σιγγιτικό κόλπο και η ΒΑ από το Θρακικό πέλαγος. Στο Όρος καλλιεργούνται οπωροφόρα, αμπέλια, κηπευτικά, ιδίως ντομάτες, φασολιές, κολοκυθιές, μπάμιες κ.λπ. και καλλωπιστικά φυτά, ορισμένα από τα οποία γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πανίδα του Αγίου Όρους, που περιλαμβάνει τσακάλια, αγριογούρουνα, λύκους, αλεπούδες, σκίουρους, λαγούς, νυφίτσες, πουλιά, όπως αετούς, γεράκια, τσαλαπετεινούς, κουκουβάγιες, πέρδικες, δρυοκολάπτες, κούκους, φάσσες, ερπετά, όπως φίδια, χελώνες, σαύρες, έντομα κ.λπ. Στο Όρος είναι ανεπτυγμένη η μελισσοκομία, τόσο για το μέλι όσο και για το κερί. Κατ’ εξαίρεσιν από τα θηλυκά ζώα, εκτρέφονται όρνιθες για τα απαραίτητα στην αγιογράφηση των φορητών εικόνων αβγά. Στα μοναστήρια και τα κελλιά υπάρχουν μοναχοί που καταγίνονται με την αλιεία, ενώ από τα μετόχια φέρνουν το τυρί τους. Λαδαριά και Βαγεναριά, για την παραγωγή του λαδιού και του κρασιού, ρακής, πετιμεζιού και νάματος είχαν όλα (και σήμερα έχουν ορισμένα) τα αγιορείτικα μοναστήρια.
Μουλάρια χρησιμοποιούνται ακόμη στις μεταφορές, ιδίως στις ερημικές περιοχές του Άθω, επίσης εκτρέφονται κατοικίδια ζώα. Υπάρχουν πολλά πηγαία νερά, από τα οποία υδρεύονται τα μοναστήρια. Το υδραγωγείο της Μονής Σίμωνος Πέτρας κτίσθηκε τον 14ο αι. Γενικά, προκαλεί θαυμασμό το όλο σύστημα ύδρευσης, άρδευσης, υδροκίνησης και αποχέτευσης του Αγίου Όρους.
Οι θησαυροί του
from ανεμουριον https://ift.tt/2DuCIwd
via IFTTT