Πρώτη φορά ο Άρθουρ Έβανς επισκέφτηκε την Κρήτη το 1894. Αναζητούσε εκείνη την εποχή σφραγιδόλιθους οι οποίοι θα έδιναν στοιχεία για τις προελληνικές γραφές στο χώρο του Αιγαίου. Επιμελής τότε στο Ασμόλειο Μουσείο (Asmolean Museum) της Οξφόρδης, ήταν 43 ετών και είχε ζήσει αρκετά δίπλα σε αρχαιολόγους (ερασιτέχνες, όπως ο πατέρας του, αλλά και επαγγελματίες, όπως ο πεθερ0ς του), οι οποίοι προφανώς τον επηρέασαν. Σ’ εκείνη την επίσκεψη γνώρισε τον φιλάρχαιο έμπορο Μίνωα Καλοκαιρινό, ο οποίος ήδη από το 1878 είχε πραγματοποιήσει ανασκαφικές εργασίες στη θέση Κεφάλα, στη δυτική πτέρυγα του ανακτόρου της Κνωσού, αποκαλύπτοντας αρκετούς χώρους αποθήκευσης προϊόντων. Οι εργασίες του Καλοκαιρινού είχαν, όμως, διακοπεί από τον Οθωμανό ιδιοκτήτη του λόφου. Ήδη από την εποχή εκείνη ο Άγγλος αρχαιολόγος είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι μύθοι που ήταν γνωστοί για την Κνωσό, το βασιλιά Μίνωα, τον πολυδαίδαλο Λαβύρινθο και τον Μινώταυρο σχετίζονταν με έναν ιδιαίτερο πολιτισμό, διαφορετικό από το μυκηναϊκό, τον οποίο ονόμασε μινωικό. Με το κατοπινό του έργο καθόρισε τη χρονολόγηση και τη βασική ορολογία αυτού του πολιτισμού.
 |
|
Ο Άρθουρ Έβανς επιβλέπει από το Μεγάλο Κλιμακοστάσιο τις αναστηλωτικές εργασίες στα Βασιλικά Διαμερίσματα (Getty Images / Ideal Image)!
|
Χάρη στην επιμονή του, στις οικονομικές του δυνατότητες (ήταν γόνος εύπορης οικογένειας η οποία είχε βιομηχανία παραγωγής χαρτιού) και στη συνδρομή του ιατρού Ιωσήφ Χατζιδάκι, ο οποίος ήταν επικεφαλής τότε της Κρητικής Φιλολογικής Επιτροπής, κατόρθωσε λίγο πριν εκπνεύσει ο 19os αιώνας να αποκτήσει σε δημοπρασία το λόφο της Κεφάλας, υπερσκελίζοντας άλλους επίδοξους αγοραστές - μεταξύ αυτών και τον Ερρίκο Σλήμαν, ανασκαφέα των Μυκηνών και της Τροίας. Παράλληλα με την αγορά, αποφασίστηκε ότι τα ευρήματα της ανασκαφής θα έμεναν στην Κρήτη. Στις 23 Μαρτίου 1900, η σκαπάνη του Έβανς και των συνεργατών του χτύπησε για πρώτη φορά στο χώρο. Η ανασκαφή χρηματοδοτήθηκε από τον ίδιο, υλοποιήθηκε από πολυάριθμο επιτελείο και έφερε στο φως εντυπωσιακά ευρήματα από τις πρώτες εβδομάδες των εργασιών. Η θεωρία του για τον μινωικό πολιτισμό επιβεβαιωνόταν... Έως το 1903 είχε ανασκαφεί όλο το ανάκτορο της Κνωσού, το επιφανέστερο μνημείο της Μινωικής Κρήτης, και είχαν αποκαλυφθεί έξοχες τοιχογραφίες, πήλινα αγγεία, πινακίδες Γραμμικής Β γραφής, πήλινες σφραγίδες, χρυσά σφραγιστικά δαχτυλίδια, τεχνουργήματα από φαγεντιανή ή ορεία κρύσταλλο και άλλα πολύτιμα ευρήματα, ενώ παράλληλα συνεχίζονταν οι εργασίες στον περιβάλλοντα χώρο. Η ανασκαφή στην Κνωσό χάρισε στην ανθρωπότητα έξοχα δείγματα του πρώτου οργανωμένου και υψηλού επιπέδου πολιτισμού επί ευρωπαϊκού εδάφους, και στον Έβανς την παγκόσμια αναγνώριση της αρχαιολογικής κοινότητας και όχι μόνο. Η συμβολή του Έβανς στην αποκάλυψη του ανακτόρου της Κνωσού είναι πέραν κάθε αμφισβήτησης. Δεν ισχύει το ίδιο, όμως, για τις αναστηλώσεις και τις αποκαταστάσεις που έκανε - «ανασυστάσεις», σύμφωνα με την ορολογία την οποία χρησιμοποιούσε ο ίδιος. Κάποιες απ’ αυτές, όπως στα Βασιλικά Διαμερίσματα, είναι εξαιρετικά επιτυχημένες και δίνουν στον επισκέπτη πολύ καλή εικόνα της μινωικής αρχιτεκτονικής και διακόσμησης.
 |
|
Ο ΆρθουρΈβανς (1851-1941) κρατώντας ταυροκεφαλή, ένα από τα εμβληματικά ευρήματα του μινωικού ανακτόρου της Κνωσού (Getty Images / Ideal Image).
|
Αλλά αυτό δεν αφορά όλες τις «ανασυστάσεις», ειδικά εκείνες που έγιναν μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και χαρακτηρίστηκαν από υπέρμετρη χρήση μπετόν αρμέ και αμφιλεγόμενες χρωματικές επιλογές. Όπως και να έχει, η συνεισφορά του Έβανς στην ανακάλυψη του μινωικού πολιτισμού είναι ανεκτίμητη. Στην υπόθεση αυτή, άλλωστε, αφιέρωσε σχεδόν τέσσερα δεκαετία από τη ζωή του. Μάλιστα, για να έχει τη δυνατότητα να διευθύνει από κοντά τις ανασκαφές, έχτισε το 1906 δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο τη Βίλα Αριάδνη, ένα κτίριο που έγραψε ιστορία, καθώς εδώ υπεγράφη στις 9 Μαΐου 1945 η συνθήκη παράδοσης των γερμανικών δυνάμεων στην Κρήτη - η τελευταία πράξη του Β' Παγκόσμιου Πολέμου στην Ευρώπη. Μετά τη λήξη του πολέμου, ο αρχαιολογικός χώρος της Κνωσού (μαζί με την έπαυλη) παραχωρήθηκε στο ελληνικό κράτος και αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές θέσεις της χώρας.
from ανεμουριον https://ift.tt/35KKsGC
via IFTTT