Με λαμπρή και μακρά ιστορία είναι φορτωμένο το μοναστήρι του Τίμιου Προδρόμου της Γορτυνίας. Με την αρχή του να ανάγεται, κατά την παράδοση, στα μέσα του 12ου αιώνος (1167), κτισμένο στη βάση ενός ψηλού και άγριου βράχου, 200 μ. περίπου από την όχθη του Λούσιου, φαντάζει από μακριά σαν φωλιά άγριων πουλιών. Η μετάβαση στον Τίμιο Πρόδρομο παλαιότερα δύσκολη, από το 1960 με αυτοκίνητο, ως το σημείο που έχει κτισθεί και ναΐδιο της Μεταμορφώσεως, αποτελεί ευκαιρία για θαυμασμό του τοπίου, για περισυλλογή και ανάταση, για έντονη βίωση της παρουσίας του Θεού. Διαβαίνοντας την εξωτερική πύλη ο επισκέπτης βρίσκεται στην αυλή. Τα πάντα σε τάξη. Λουλούδια παντού. Η λιθόκτιστη βρύση αριστερά, ανακαινισμένη το 1788. Η κυρία είσοδος, με σιδερένια επένδυση «είναι πολυτρυπημένη από σφαίρες, που προέρχονται από μια επίθεση των Αλβανών μετά τα Ορλωφικά το 1779». Θολωτός διάδρομος και ελικοειδής σκάλα οδηγούν στα διαμερίσματα της ιεράς Μονής (κελλιά, τράπεζα, μαγειρεία, αποθήκες, ξενώνα). Ριζωμένος στην κοιλότητα του βράχου είναι ο ναός του Τίμιου Προδρόμου, που και εξωτερικά φέρει τοιχογραφίες. Έχει σχήμα θολωτής βασιλικής και όντας προσαρμοσμένος στην κοιλότητα, φέρει το ιερό Βήμα στη βόρεια -αντί την ανατολική- πλευρά. Παλαιότερα πρέπει στο σημείο αυτό να υπήρχε ασκητήριο. Οι τοιχογραφίες του, παρά τις αναπόφευκτες φθορές, είναι αξιόλογες και κατά τη γνώμη του Φ. Κόντογλου (1933) «ανάγονται εις τον 16ο αιώνα... Ανήκουσιν... εις την επικρατούσαν κατά την εποχήν αυτήν κρητικήν λεγομένην σχολήν». Άλλοι μελετητές τοποθετούν την αγιογράφηση στο 17ο αιώνα. Στο Ηγουμενείο και το Αρχονταρίκι ο επισκέπτης βλέπει την ιεροπρεπή διακόσμηση, παλαιές φωτογραφίες, σε κάδρα, εκκλησιαστικών προσώπων, ένα γράμμα του Θ. Κολοκοτρώνη (12.5.1841) προς τον ηγούμενο της Μονής κ.λπ. Η θέα από τον εξώστη του Ηγουμενείου είναι εντυπωσιακή. Στη Βιβλιοθήκη φυλάσσονται «αξιόλογα θεολογικά και φιλολογικά βιβλία, καθώς και μια παλαιά έκδοση των βυζαντινών συγγραφέων (χρονογράφων και άλλων)». Λίγο έξω από το συγκρότημα του Τίμιου Προδρόμου, σε μικρό ύψωμα, έχει ανεγερθεί ο ναός του αγίου Αθανασίου, επισκόπου Χρισπανουπόλεως (1680-1710) που «είναι το πνευματικό καύχημα της Γορτυνίας, φρουρός και προστάτης της Μονής και όλης της επαρχίας». Κτίσθηκε κατά τα έτη 1909-1911, με έρανο που διενήργησε μεταξύ των Γορτυνίων ο ιερομόναχος και μετέπειτα ηγούμενος Λεόντιος, σε σχέδια του αρχιτέκτονος Αριστ. Ζάχου. Είναι ρυθμού σταυρικής βασιλικής με τρούλλο. Το τέμπλο του ανακαινίσθηκε το 1960. Η Μονή του Τίμιου Προδρόμου υπαγόταν εξαρχής στο οικουμενικό πατριαρχείο, δηλαδή ήταν σταυροπηγιακή. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας γνώρισε μεγάλη ακμή. Το 17ο και 18ο αιώνα γίνονταν στη Μονή
πολλές αφιερώσεις και δωρεές, με αποτέλεσμα να είναι σε θέση να επιτελεί όχι μόνο θρησκευτικό, αλλά και αξιόλογο φιλανθρωπικό έργο προς τους πένητες της περιοχής, ενώ αποτελούσε ασφαλές καταφύγιο σε περιπτώσεις εχθρικών επιδρομών, όπως συνέβη στις 16 Απριλίου 1779, οπότε επιτέθηκαν -ανεπιτυχώς- Αλβανοί με Άραβα αξιωματικό, για να εξοντώσουν όσους είχαν καταφύγει στη Μονή. Στην Επανάσταση του 1821 υπήρξε καταφύγιο και ορμητήριο του Κολοκοτρώνη, του Πλαπούτα κ.ά. οπλαρχηγών, νοσοκομείο για τους τραυματίες, κέντρο ανεφοδιασμού των πολιορκητών της Τριπόλεως. Μοναχοί της έλαβαν μέρος σε μάχες, πρόσφεραν ασημένια και χρυσά ιερά σκεύη για τις ανάγκες του Αγώνος. Παρά την πολύτιμη αυτή προσφορά, διαλύθηκε με το Διάταγμα του Όθωνος, το 1834. Οι μοναχοί διασκορπίσθηκαν και άρχισαν τις προσπάθειες για την ανασύσταση της Μονής τους, ενώ η κινητή περιουσία τοποθετήθηκε για φύλαξη στα υπόγεια του Επαρχείου της Δημητσάνας. Οι προσπάθειες των μοναχών και οι ενέργειες των γύρω χωριών, ιδίως της Στεμνίτσας, καθώς και του στρατηγού Ρήγα Παλαμήδη, απέδωσαν καρπούς. Η Μονή τέθηκε σε λειτουργία με το από 7.12.1838 Διάταγμα του Όθωνος. Έτσι άρχισε η ανακαίνισή της, κτίσθηκε ο ξενώνας και προσαρτήθηκαν παρηκμασμένα μοναστήρια της περιοχής (Ζωοδοχ. Πηγής, Μπούρα, Καλαμιού, Αιμυαλών). Στη συνέχεια με τη συμπαράσταση των οικείων Αρχιερέων και τις ενέργειες των ηγουμένων Γερασίμου (1834-1846), Αγαπίου (1847-1873), Καλλινίκου (1873-1878), Γενναδίου (1878-1893), Καλλιστράτου (1895-1912), Βαρθολομαίου (1917-1918), Λεοντίου (1912-1948) και Θεοκτίστου (1948 εξ.) προστέθηκαν νέα
κτίσματα, αυξήθηκε η ακίνητη περιουσία, ηλεκτροδοτήθηκε, ιδρύθηκε και λειτούργησε (από το 1976 ως το 1982) κατώτερη ιερατική σχολή και γενικά η Μονή διατηρώντας το πνεύμα της φιλοξενίας και της ευσεβείας εξακολουθεί να αποτελεί το καύχημα της τοπικής εκκλησίας και της ευρύτερης περιοχής. Οι μοναχοί ασκούνται πνευματικά και ασχολούνται με το ιεραποστολικό έργο, την αγιογραφία, την ιερορραπτική και άλλα διακονήματα. Λειτουργεί έκθεση και Ξενώνας. Μετόχια της είναι σήμερα η διαλελυμένη ιστορική Μονή του Φιλοσόφου (πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου) και Αιμυαλών (Γενεσίου της Θεοτόκου, 8 Σεπτεμβρίου), που λειτουργεί ως γυναικείο Ησυχαστήριο. Στην Τίμιου Προδρόμου φυλάσσεται η τίμια κάρα, το χέρι και μέρος λειψάνων του σώματος του αγίου Αθανασίου επισκόπου Χρισπανουπόλεως, που μεταφέρθηκαν εδώ το 1911, και τεμάχια άλλων Αγίων.
Ευάγγελος Π. Λέκκος
Τα ελληνικά μοναστήρια
from ανεμουριον https://ift.tt/37VMRjM
via
IFTTT
