Έλεγαν παλιότερα «η γαρ ζωγραφιά ιστορία σιωπώσα». Και «όσα διά του λόγου λέγονται, δια της ζωγραφίας δείκνυνται». Είναι, δηλαδή, η εικαστική παράσταση οπτική ομιλία. Μια αυτοτελής διάλεκτος, σημαντικός τρόπος επικοινωνίας και μάλιστα ίσως αρχαιότερη και του έναρθρου λόγου. Τα χαράγματα του στις σπηλαιογραφίες, με τους σύγχρονους προηγμένους τρόπους μετρήσεως, έγιναν προ 45 χιλιάδων χρόνων. Δεν έχουμε ακόμα καμία απόδειξη τόσο παλαιά για τον έναρθρο λόγο. Στην εποχή μας η κινούμενη εικόνα, ο κινηματογράφος, έγινε ένας αυτόνομος κλάδος του εικαστικού λόγου. Ανεδείχθη σε μία καινούργια πλαστική τέχνη, με άπειρες δυνατότητες να μορφοποιεί ιδέες και αισθήματα. Με την εμπειρία του κινηματογράφου και την αναπτυσσόμενη τεχνολογία, η μεμονωμένη φωτογραφία απέκτησε καινούργιες διαστάσεις. Έγινε αυτοτελής κλάδος τέχνης, με δικούς του εκφραστικούς τρόπους και αισθητική καταξίωση. Σ' αυτή τη μεγάλη κοίτη της οπτικής δημιουργίας βαδίζει δημιουργικά ο φωτογράφος Σπύρος Μελετζής. Διακονεί στη φωτογραφική απεικόνιση πάνω από μισό αιώνα, σιωπηλός, αθόρυβος και δεν οργάνωσε τα χειροκροτήματα της αγοράς. Προτίμησε το σιωπηλό έπαινο των σοφιστών. Και οι πολυδιάστατες κατευθύνσεις της φωτογραφία του ήτανε δημιουργικές, όπου κι αν απευθυνόταν. Φωτογράφισε αρχαιότητες απ' τα Μουσεία μας, τόσης αρτιότητας που εκδόθηκαν σε αυτοτελή άλμπουμ από οργανώσεις του εξωτερικού. Φωτογράφισε σκηνές του δρόμου, εσωτερικά σπιτιών, εργαστήρια και τοπία. Μα θα πείτε είναι δύσκολο σε μια φωτογραφική μηχανή να απεικονίσει τα πάντα; Ναι, μα ο Μελετζής δεν έκανε τουριστική φωτογραφία. Θάλεγα πως οι φωτογραφίες του ήταν πέραν του οπτικώς ορόμενου. Παραδειγματικά αναφέρω πως η ΔΕΗ του ανέθεσε να φωτογραφίσει το θερμοπυρηνικό εργοστάσιο του Αλιβερίου που κείνο τον καιρό φώτιζε όλη τη Στερεά. Εύκολο να φωτογραφίσει τα στατικά και αντιαισθητικά κτίσματα του εργοστασίου. Ο Μελετζής δεν βιάστηκε, παρέμεινε στην περιοχή και προσπαθούσε να βρει μια καλύτερη γωνία οράσεως. Κι ένα σούρουπο με χαμηλά σύννεφα και διαγραφόμενο το κάστρο της Κλεισούρας βορινά, ο Μελετζής είπε ν' ανάψουν όλα τα φώτα τα εξωτερικά του κτίσματος. Τότε μέσα σ' αυτό το σκηνικό το φωτογράφησε και το εργοστάσιο παρουσιάστηκε στη φωτογραφία σαν αέρινη εστία φωτός. Πάντα ο Μελετζής προσπαθούσε στις φωτογραφίες του να φτάσει στην υπέρβαση του πραγματικού. Εαμική Αντίσταση Είναι άπειρα τα παραδείγματα της καλλιτεχνικής φωτογραφίας του Μελετζή. Περιορίζομαι σ' ένα μόνο τομέα που δικαιωματικά είναι ο επιφανέστερος. Είναι ο άφθαστος σ' απόδοση φωτογράφος της Εαμικής Αντίστασης. Ο Μελετζής μ' αυτές τις φωτογραφίες έγραψε πειστικά την ιστορία της, κι έγινε δικαιωματικά ο εικονογράφος μιας εποχής. Οι φωτογραφίες που πήρε ο Μελετζής από κείνες τις ηρωικές κατεβασιές του Εαμικού κόσμου στους δρόμους της Αθήνας, διαμαρτυρόμενος για τα χιτλερικά εγκλήματα, και η δράση του ΕΛΑΣ στην Ελεύθερη Ελλάδα, γίνηκαν αδιάσειστα ντοκουμέντα στην ιστορία του τόπου μας και που δεν μπορούν να αμφισβητήσουν ούτε και οι μηδίζοντες. Τώρα, χάρις στον Μελετζή έχει συγκροτηθεί μια πλούσια πινακοθήκη φωτογραφιών επώνυμων της αντίστασης και ανώνυμων οραματιστών. Ωραίες μορφές αποδόθηκαν απ' τον Μελετζή, σαν τον Σβώλο, τον Κόκκαλη, τον Ζεύγο, τον Γιώργο Γεωργαλά, τον Τενεκίδη, τον οικονομολόγο Αγγελόπουλο, τον Νίκο Καρβούνη, τους μόνιμους αξιωματικούς του ΕΛΑΣ και τον Άρη Βελουχιώτη. Βρέθηκα πολλές φορές σε περιοδείες που μας συνόδευε ο Μελετζής, όπως στην Κόρινθο, στη Χαλκίδα. Εκεί, μετά πάθους μας επετέθησαν «αγανακτισμένοι» πολίτες, καθοδηγούμενοι κι αυτοί από πάνω. Θυμάμαι την ψυχραιμία του Μελετζή, την εγκαρτέρησή του, παρ' όλο που μπορούσε ν' απομακρυνθεί από τη σύγκρουση έμεινε σταθερός δίπλα μας. Τον συνάντησα και στην Ελεύθερη Ελλάδα. Κι ήταν ένα πρόσωπο γλυκό, εξαγνισμένο μέσα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα του ηρωικού και μεγάλου οράματος που έθετε τότε η εποχή μας. Και τούτος ο εικονογράφος της Αντίστασης μνημείωσε μερικές στιγμές του αγώνα. Δέστε «τον Αντάρτη» πάνω στη ράχη, είναι διαχρονικός πολεμιστής, μπορεί να 'ταν χαραγμένος στα αρχαία αγγεία, να 'ταν πολεμιστής του '21, που φρουρεί σαν το ακοίμητο πνεύμα της λευτεριάς.
ΝΙΚΟΥ ΑΛΕΞΙΟΥ & ΝΙΚΟΥ ΚΑΡΑΝΤΗΝΟΥ Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΜΕΛΕΤΖΗ ΕΚΔΟΣΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ 1994
from ανεμουριον https://ift.tt/2GH3WBq
via IFTTT