Χρονολόγιο Μ. Καραγάτάση

Ο νεαρός Δημήτρης Ροδόπουλος πριν υιοθετήσει το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Μ. Καραγάτσης στο γραφείο του στη Λάρισα. Με την πένα της εποχής επιχειρεί προφανώς τα πρώτα του λογοτεχνικά σκαριφήματα.

1900: Στις 23 Ιουνίου γεννιέται στην Αθήνα ο Δημήτριος Ροδόπουλος. Ο πατέρας του, Γεώργιος, καταγόταν από παλιά οικογένεια αριστοκρατών γαιοκτημόνων της Πελοποννήσου και συγκεκριμένα από την Πάτρα. Οι ρίζες της έφταναν έως τα χρόνια της Επανάστασης. Ο Γεώργιος Ροδόπουλος μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας εγκαταστάθηκε στη Λάρισα όπου δικηγόρησε και πολιτεύτηκε. Σύζυγός του ήταν η Ανθή Μουλούλη η οποία καταγόταν από τον Τύρναβο. Η οικογένεια είχε πέντε παιδιά: τη Ροδόπη, το Νίκο (οικονομολόγος, συγγραφέας ειδικών πραγματειών, αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης και σε διεθνή συνέδρια), τον Τάκη (διετέλεσε πολλές φορές υπουργός και πρόεδρος της Βουλής, τη Φωφώ και τον Δημήτρη ο όποιος αργότερα εμφανίστηκε στα γράμματα με το φιλολογικό ψευδώνυμο Μ. Καραγάτσης.

1915: Ο Δημήτρης παρακολουθεί την Γ’ Δημοτικού στη Λάρισα. Περνάει τις καλοκαιρινές διακοπές του στη Ραψάνη, θεσσαλικό χωρίο στις παρυφές του Ολύμπου. Η επίδραση αυτού του τοπίου διακρίνεται σε πολλές σελίδες του λογοτεχνικού έργου του. Δασκάλα του στο Δημοτικό ήταν μια νέα κοπέλα, η κατοπινή κυρία Νίτσα του ομώνυμου διηγήματος που θα είναι το διαβατήριο του Ροδόπουλου στο χώρο της λογοτεχνίας. Επιλέγει το ψευδώνυμο Καραγάτσης γιατί δεν θα 'πρεπε να κηλιδωθεί το όνομα της οικογένειας από έναν απόγονο που θα ασχολιόταν με τη λογοτεχνία. Δεν είναι τυχαίο, ότι ο πατέρας του γράφει στον Πέτρο Χάρη: «Οι διαμορφωτικές μου προσπάθειες για να διαπλάσω το γυιό μου πήγαιναν χαμένες». Επιλέγει το ψευδώνυμο Μ. Καραγάτσης γιατί τα καλοκαίρια συχνά σκαρφάλωνε σε ένα καραγάτσι κοντά στο σπίτι τους για να διαβάσει με την ησυχία του. Όσο για το αρχικό, λέγεται πως απαντά στο όνομα Μίτια. Έτσι τον φώναζαν οι φίλοι του εξ' αιτίας της αγάπης του για τον Ντοστογιέφσκι και ιδιαίτερα για τους «Αδελφούς Καραμαζώφ».

1924: Τελειώνει τις γυμνασιακές του σπουδές στη Θεσσαλονίκη. Την ίδια χρονιά γράφεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γκρενόμπλ.

1925: Επιστρέφει στην Ελλάδα και συνεχίζει τα Νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, ενώ την επόμενη χρονιά κυριολεκτικά διαπρέπει στο έτος του.

1927: Συμμετέχει στον Α' Λογοτεχνικό Διαγωνισμό της «Νέας Εστίας» με το διήγημα «Κυρία Νίτσα». Την κριτική επιτροπή αποτελούν οι: Κωστής Παλαμάς, Δ. Γρ. Καμπούρογλου, Σίμος Μενάρδος, Άλκης Θρύλος και Γρηγόριος Ξενόπουλος.

1928: Τον Ιούνιο ανακοινώνονται τα αποτελέσματα του διαγωνισμού της Νέας Εστίας και ο Καραγάτσης βραβεύεται με Α' έπαινο. Ο Ξενόπουλος, εισηγητής του διαγωνισμού γράφει για την «Κυρία Νίτσα»: «...είναι αληθινά ένα χαριτωμένο διηγηματάκι. Ο συγγραφέας φαίνεται διαβασμένος, έχει γούστο και προπάντων χιούμορ- το χιούμορ εκείνο που είναι μια ειρωνική φιλοσοφική διάθεση. Το διήγημα είναι πολιτισμένο. Μεγάλο όχι, αλλά λεπτό, αβρό, στιλπνό, κομψό, γελαστό, έξυπνο». Το διάβασμα του αφήνει ύστερα μια γλυκεία μελαγχολία».

1929: «Η κυρία Νίτσα» εκδίδεται από τις εκδόσεις Κολλάρου σε βιβλίο με τον τίτλο «Οι θεότητες του Κοτύλου» (τίτλος Α' βραβείου) μαζί με τα 13 διηγήματα που βραβεύτηκαν ή επαινέθηκαν στον διαγωνισμό.

1930: Την 1η Απριλίου δημοσιεύεται το διήγημα του «Χρονικό του έτους Α’ από Χ.Χ.» στο περιοδικό της Νέας Εστίας. Το 1935 το διήγημα αυτό θα περιληφθεί στη συλλογή «Το συναξάρι των αμαρτωλών». Την ίδια χρονιά παίρνει και το πτυχίο της Νομικής από το Πανεπιστήμιο Αθηνών.

1931: Δημοσιεύεται και πάλι στο περιοδικό της Νέας Εστίας (15 Σεπτεμβρίου) το διήγημα του «Η σιωπή της Ευαγγελίστριας» που αργότερα θα περιληφθεί στη συλλογή «Συναξάρι των αμαρτωλών». Παίρνει και το πτυχίο Πολιτικών Επιστημών. Από το 1931 που παίρνει το πτυχίο του και μέχρι το 1939 εργάζεται ως νομικός σύμβουλος σε ανώνυμη εταιρεία ασφαλειών.

1933: Εκδίδεται το πρώτο του μυθιστόρημα «Συνταγματάρχης Λιάπκιν» από τις εκδόσεις Δημητράκου.

1934: Δημοσιεύεται στη Νέα Εστία το διήγημα του «Ο εξωμότης Παναγής Μαυρόπουλος» το οποίο αργότερα θα περιληφθεί στο «Συναξάρι των αμαρτωλών». Τα Χριστούγεννα του ίδιου χρόνου δημοσιεύεται στο ίδιο περιοδικό το διήγημα του «Χριστούγεννα του 1917».

1935: Εκδίδεται η συλλογή διηγημάτων «Το συναξάρι των αμαρτωλών». Παντρεύεται τη Νίκη Καρυστινάκη, ζωγράφο, απόφοιτο Σχολής Σχολής Καλών Τεχνών, κόρη του Ανδρίτη καπετάνιου Λεωνίδα Καρυστινάκη.

1936: Την 1η Ιανουαρίου και μέχρι την 1η Απριλίου δημοσιεύεται σε συνέχειες στη Νέα Εστία η νουβέλα «Χίμαιρα» που θα κυκλοφορήσει την ίδια χρονιά. Την 1η Αυγούστου δημοσιεύεται στο ίδιο περιοδικό το διήγημα του «Νυχτερινή Ιστορία» που θα περιληφθεί στη συλλογή διηγημάτων «Μεγάλη Λιτανεία» το 1956. Τον Οκτώβριο γεννιέται η κόρη του Μαρίνα.

1937: Πεθαίνει η αδελφή του Ροδόπη, η «κυρία Διευθυντού» στον «Συνταγματάρχη Λιάπκιν». Δημοσιεύεται στη Νέα Εστία το διήγημα του «S/S OLD GIPSY» που αφιερώνεται στον Νίκο Καββαδία.

1938: Την 1η Ιανουαρίου αρχίζει να δημοσιεύεται σε συνέχειες στη Νέα Εστία ο «Γιούνκερμαν».

1939: Πεθαίνει ο ευφυής αλλά και αυταρχικός πατέρας του. Δημοσιεύονται στη Νέα Εστία τέσσερις μεταφράσεις του από αποσπάσματα έργων Γάλλων συγγραφέων έπειτα από μια σύντομη παρουσίαση-πρόλογο. Ενα κεφάλαιο από την «Αράχνη» του Henry Troyat, «Το ποστάλι της Άσπρης Θάλασσας» του Edouard Peisson, τα «Κομμάτια από το ημερολόγιο ενός πλοίου» του Jean Giono, «Το τραγούδι του κόσμου» και «Τα γεροντοπαλήκαρα» του Henry de Montherlant. Την 1η Ιουλίου δημοσιεύεται στη Νέα Εστία η νουβέλα «Ο γυρισμός του Γιούγκερμαν» που θα συμπεριληφθεί στο μυθιστόρημα «Τα στερνά του Γιούγκερμαν».

1940: Κυκλοφορεί το μυθιστόρημα «Γιούνκερμαν» και η συλλογή διηγημάτων του «Η λιτανεία των ασεβών». Την ίδια χρονιά δημοσιεύεται στη Νέα Εστία το διήγημα του «Οργή».

Η σύζυγος του Καραγάτση Νίκη, ζωγράφος, κόρη τον Ανδρίτη καπετάνιου Λεωνίδα Καρυστινάκη. Η σχέση τους υπήρξε θυελλώδης, όμως διήρκεσε για πάντα. Η Νίκη όταν παντρεύτηκε το συγγραφέα είχε μόλις αποφοιτήσει από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Αργότερα αναδείχτηκε ως μια από τις σημαντικότερες ζωγράφους της Αθηναϊκής Σχολής... 

1941: Κυκλοφορούν «Τα στερνά του Γιούγκερμαν». Η Νέα Εστία δημοσιεύει τις «Μεγάλες στιγμές της Μεγάλης Βρετανίας» την 1η Ιανουαρίου και την 1η Φεβρουαρίου αντίστοιχα: α) Ο Κεντυρίων Κλαύδιος Αρσας της Ι Λεγεώνας και β) Πώς και γιατί ο Γκούθρουν γίνηκε χριστιανός.1942: Δημοσιεύεται στη Νέα Εστία το διήγημα «Καλοκαιρινή απειθαρχία» και η νουβέλα «Το χαμένο νησί» σε συνέχειες από 1η Μαρτίου μέχρι 15 Νοεμβρίου.

1943: Εκδίδονται τέσσερις νουβέλες: «Το μπουρίνι», η «Νυχτερινή ιστορία» και η «Λειτουργία σε λα ύφεσις». Στις 15 Νοεμβρίου δημοσιεύεται στη Νέα Εστία το κεφάλαιο «Ο Ανδρέας Μερσίνης προτείνει, ο Πανάγος Ρούσης αποφασίζει» από το μυθιστόρημα «Ο Κοτζαμπάσης του Καστρόπυργου», το οποίο, τελικά, θα κυκλοφορήσει την επόμενη χρονιά.

1944: Κυκλοφορεί «Ο Κοτζαμπάσης του Καστρόπυργου», από τις εκδόσεις «Αετός». Την 1η Μαρτίου δημοσιεύεται στη Νέα Εστία «Ο άνθρωπος με το φλεμόνι» που θα συμπεριληφθεί κι αυτό στο «Μεγάλο συναξάρι».

1945: Κυκλοφορεί η συλλογή διηγημάτων του «Πυρετός». Στις 15 Απριλίου δημοσιεύεται στην Νέα Εστία μετάφραση του ποιήματος «Καημός» του Andrew Leatmon και το «Σαν του χρόνου ερθ' η νάρκη» W.B.Yeats. Το περιοδικό δημοσίευσε επίσης το ποίημα του «Μοίρα» αφιερωμένο στον Άγγελο Σικελιανό. Ο συγγραφέας προαναγγέλλει την έκδοση της ποιητικής συλλογής με τίτλο «Το βιολί του Ενγκρ» που τελικά δεν θα εκδοθεί.

1946: Πεθαίνει η πολυαγαπημένη του μητέρα. Θα της αφιερώσει το μυθιστόρημα «Ο μεγάλος ύπνος». Απόσπασμα του θα δημοσιευτεί στις 15 Αυγούστου στη Νέα Εστία και αμέσως μετά θα κυκλοφορήσει σε βιβλίο. Την ίδια χρονιά αναλαμβάνει τη θεατρική στήλη της εφημερίδας «Η Βραδυνή». Στις 15 Φεβρουαρίου δημοσιεύεται επίσης στη Νέα Εστία απόσπασμα από το μυθιστόρημα του «Ο Ζορμπάς στην Κρήτη». Από τις 3 Απριλίου μέχρι τις 5 Μαΐου παίζεται από τον θίασο Μουσούρη (τότε Αλίκης) το θεατρικό του έργο «Μπαρ Ελδοράδο». Γράφει το σενάριο της κινηματογραφικής ταινίας «Καταδρομή».

Πορτρέτα της οικογένειας τον Μ. Καραγάτση: Ο πατέρας του Γεώργιος Ροδόπουλος, η μητέρα του Ανθή, ο συγγραφέας και ο αδελφός του Τάκης Ροδόπουλος, γνωστός πολιτικός.

1947: Κυκλοφορεί το μυθιστόρημα «Αίμα χαμένο και κερδισμένο». Πρόκειται για το δεύτερο της τριλογίας «Ο κόσμος πεθαίνει». Το πρώτο ήταν ο «Κοτζαμπάσης» και το τρίτο « Τα στερνά του Μίχαλου» που θα κυκλοφορήσει δύο χρόνια αργότερα. Στην τριλογία επιχειρείται μια ρεαλιστική ερμηνεία της Επανάστασης και των ηρώων της. Το έργο όμως δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ. Η Νέα Εστία δημοσιεύει μετάφραση του ποιήματος «Ο παιδεμός του ναύτη» του Samuel Taylor Coleridge.1948: Την 1η Ιανουαρίου η Νέα Εστία δημοσιεύει το ποίημα του «Όρθρος και Σπερνός» και στις 15 Ιουνίου μετάφραση του έργου του Achille Quy «Αντιρρήσεις στον Υπαρξισμό». Κυκλοφορεί η μυθιστορηματική του βιογραφία «Βασίλης Λάσκος». Στις 12 Νοεμβρίου ανεβαίνει στο θέατρο Κοτοπούλη το έργο του «Κάρμεν η Χιτώνα», θεατρική διασκευή του ομώνυμου έργου του Προσπέρ Μεριμέ. Πρωταγωνίστρια η Νανά Σκιαδά.

1949: Κυκλοφορεί το μυθιστόρημα «Τα στερνά του Μίχαλου». Ο Μ. Καραγάτσης ταξιδεύει στην Αγγλία προσκαλεσμένος του Βρετανικού Συμβουλίου. Στις 15 Απριλίου η Νέα Εστία δημοσιεύει τις «Εικόνες από τη Λόντρα»: «Στο Γουώπιν με φογκ» γίνεται διήγημα και θα συμπεριληφθεί στη συλλογή «Το νερό της βροχής» που θα κυκλοφορήσει την επόμενη χρονιά. Στις 5 Μαΐου δημοσιεύονται σε δύο συνέχειες οι «Βερσαλλίες» μια ιστορική περιγραφή του παλατιού των Βερσαλλιών και της γαλλικής μοναρχίας.

1950: Κυκλοφορεί η συλλογή διηγημάτων του «Το νερό της βροχής». Ο συγγραφέας ταξιδεύει στις Ηνωμένες Πολιτείες καλεσμένος του State Departement. (Με δημοσιογραφική αποστολή ταξιδεύει και στις Ιταλία, Γαλλία, Αυστρία, Ουγγαρία, Τουρκία και Αίγυπτο).

Αγαπημένη ασχολία του Καραγάτση ήταν να σχεδιάζει και στολές στρατιωτικών. Ήξερε όλα τα διακριτικά, όλων των βαθμών, τις αποχρώσεις των ενδυμάτων, τις λεπτομέρειες στο ράψιμο τους. Αυτό, άλλωστε το διαπιστώνουμε και από τα μυθιστορήματα του, όπου σχεδόν πάντα, υπάρχει και ένας στρατιωτικός...

1951: Κυκλοφορεί η συλλογή διηγημάτων «Το μεγάλο συναξάρι». Την 1η Ιανουαρίου δημοσιεύεται στη Νέα Εστία το «Ο Ντι Εϊτς Λώρενς και οι υιοί του θεού» (ανέκδοτες σελίδες), εντυπώσεις του συγγραφέα ύστερα από επίσκεψη του στο Νέο Μεξικό, στη χήρα του Λώρενς. Ήταν ένα προσκύνημα στο σπίτι του συγγραφέα και στο παρεκκλήσι όπου φυλασσόταν η τέφρα του. Στις 2 Φεβρουαρίου δημοσιεύεται στη Νέα Εστία το «Κοινωνική πολιτική και οικονομική εξέλιξη στην αρχαϊκή Ελλάδα». Πρόκειται για τον πρόλογο και ένα κεφάλαιο από την «Ιστορία των Ελλήνων» που θα κυκλοφορήσει την επόμενη χρονιά και που η έκδοση της σταμάτησε στο Α' τόμο. Την 1η Ιουνίου η Νέα Εστία θα δημοσιεύσει στις «Ιστορικές Σελίδες» το κεφάλαιο « Η Περσία, ο Μεγαλέξανδρος και η Ελλάδα».

Οι δύο απόγονοι του Καραγάτση, η κόρη του Μαρίνα και ο εγγονός του Δημήτρης Τάρλοου ηθοποιός, από ης ελπίδες της νεότερης γενιάς. Στη φωτογραφία, σε μια από ης παραλίες της Άνδρου όπου και υπάρχει το πατρικό της γιαγιάς Νίκης.

1952: Αρχίζει να εργάζεται στην ΑΔΕΛ, γνωστή διαφημιστική εταιρεία της Αθήνας. Την ίδια χρονιά κυκλοφορεί ο πρώτος τόμος της «Ιστορίας των Ελλήνων». Στις 15 Φεβρουαρίου δημοσιεύονται στη Νέα Εστία δύο ανέκδοτα κεφάλαια της «Χίμαιρας».

1953: Κυκλοφορεί το μυθιστόρημα «Η μεγάλη χίμαιρα». Ο συγγραφέας ταξιδεύει στην Ανατολική Αφρική απεσταλμένος της εφημερίδας του.

1954: Κυκλοφορεί το μυθιστόρημα «Αμρι α μουγκού» («Στο χέρι του Θεού»). Ο Καραγάτσης το έγραψε επηρεασμένος από το ταξίδι του στην Ανατολική Αφρική. Την ίδια χρονιά εκδίδεται και το σατιρικό του βιβλίο «Ο θάνατος κι ο Θόδωρος».

1956: Κυκλοφορεί το μυθιστόρημα «Ο κίτρινος φάκελος». Αρχίζει να γράφει το μυθιστόρημα «Σέργιος και Βάκχος» ξεκινώντας από μια νουβέλα που θα εκδοθεί με τον ίδιο τίτλο μετά τον θάνατο του συγγραφέα. Βραβεύεται με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος.

Τρεις ταυτότητες του Καραγάτση: Πάνω, η ταυτότητα του ως τακτικού μέλους της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών με αύξοντα αριθμό 186. Στο μέσο η ταυτότητα του ως συντάκτη της εφημερίδας «Βραδυνή». Κάτω, αυτή ως ιδρυτικού μέλους της Λέσχης των Προοδευτικών. Υπό τη σημαία άλλωστε αυτού του κόμματος κατέφυγε δύο φορές στις εκλογές: 1956 και 1958, χωρίς επιτυχία.

1958: Το Νοέμβριο παθαίνει σοβαρή καρδιακή προσβολή.

1959: Στις αρχές της χρονιάς κυκλοφορεί το μυθιστόρημα «Σέργιος και Βάκχος». Ο Καραγάτσης αρχίζει να γράφει το «10», μυθιστόρημα που θα μείνει ημιτελές. Κατεβαίνει, αν και άρρωστος, κάθε πρωί, γύρω στις 5, στον Πειραιά και παρακολουθεί τη ζωή του λιμανιού, συλλέγοντας έτσι το υλικό του νέου του βιβλίου. Γυρίζει στο σπίτι του γύρω στις 9 και συνεχίζει το γράψιμο.

1960: Στις 14 Σεπτεμβρίου ο Καραγάτσης πεθαίνει. Το «10» μένει ατέλειωτο. Εκδίδεται τελικά το 1964.

Σημείωση: Το Χρονολόγιο του Μ. Καραγάτση έχει συνταχθεί από τον Κριστιάν Φιλιππούση και έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό «Διαβάζω» (αρ. 2587-6.3.'91).

« Μ. ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ »

ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

2000

from ανεμουριον https://ift.tt/36YLtv3
via IFTTT