ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ
1. Οι λίθινες κατοικίες του λόφου του Αγίου Αθανασίου, είναι μια μορφή πέτρινων σπηλιών, που εκτείνονται στο λόφο, καθώς και στον παρακείμενο λόφο της «Προύφιτσας». Ασφαλώς είναι έργο ανθρώπων, δηλαδή λαξευμένες στους βράχους κατοικίες με τα μόνα γνωστά τότε εργαλεία από πέτρα, φτιαγμένα από ανθρώπους, που έζησαν στη Λίθινη εποχή, που ανάγεται σε χιλιάδες χρόνια προ Χριστού.
Η αρχιτεκτονική αυτών των λίθινων κατοικιών, είναι ενδιαφέρουσα και σίγουρα αυτοί οι παλαιοί πρόγονοί μας ήταν οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής. Εναπόκειται στην αρχαιολογική σκαπάνη να ερευνήσει και να μας διαφωτίσει, με περισσότερες λεπτομέρειες- θα προσθέσω εδώ, ότι απομένει και στην Κοινότητά μας να μεριμνήσει για την αξιοποίηση της περιοχής των λόφων, που ασφαλώς θα προσελκύσει πολλούς έλληνες και ξένους τουρίστες, ύστερα από σχετική διαφήμιση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Σε τέτοιες λίθινες κατοικίες στο χωριό βρέθηκαν ανθρώπινα οστά- φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκαν σαν τάφοι σε μεταγενέστερη εποχή ή και ταυτόχρονα με τη διαβίωση των ανθρώπων εκείνων. Επίσης μεταπολεμικά, βρέθηκαν σε διάφορα σπίτια, μέσα στις αυλές τους, μαρμάρινοι τάφοι της ρωμαϊκής εποχής στη θέση «γουρνίκι» και αλλού. Ακόμη, κατά την εκσκαφή των θεμελίων του Γυμνασίου, βρέθηκαν αρχαία νομίσματα, τα οποία σύμφωνα με τη γνώμη του Σεβαστάκη, τότε γυμνασιάρχη, ανήκαν στην εποχή της Αρχαίας Συμπολιτείας.
Κατά την παράδοση μάλλον, πρέπει να πω είναι ιστορικά αποδεδειγμένο, ότι στην περιοχή του Παγγαίου βρίσκονταν η λεγάμενη Σκαπτή Ύλη, δηλαδή τα κτήματα του ιστορικού Θουκυδίδη, του Αθηναίου στρατηγού, που έζησε κατά το 400 π.Χ. Οι Αθηναίοι, μαζί με εννιά άλλους στρατηγούς, κάλεσαν και το Θουκυδίδη να τους βοηθήσει στον πόλεμο κατά των
Σπαρτιατών, που κατέλαβαν την Αμφίπολη, την οποία δεν κατόρθωσαν να την επανακτήσουν, ύστερα από την ομώνυμη σκληρή μάχη που διεξήχθει, όπου σκοτώθηκαν οι στρατηγοί, ένας από κάθε αντίπαλη παράταξη, Κλέων και Βρασίδας. Την Αμφίπολη διέσχιζε, τότε, ο Στρυμώνας γι’ αυτό ονομάσθηκε έτσι δηλαδή Αμφί-Πόλη, πόλη που ήταν κτισμένη και από τις δύο πλευρές του ποταμού.
Ο Θουκυδίδης εκλήθη από τη Θάσο όπου βρισκόταν και δεν κατόρθωσε να σώσει την Αμφίπολη, που την κατέλαβε τελικά ο Σπαρτιάτης Βρασίδας, αλλά πρόλαβε και έσωσε την Ηιόνα επίνειο της Αμφίπολης στις εκβολες του Στρυμώνα. Την Αμφίπολη ίδρυσαν το 436 π.Χ. οι Αθηναίοι -ο Αγνών, ένας από τους τριάντα τυράννους- όταν είχε την εξουσία ο Περικλής. Φημίζονταν ως συγκοινωνιακός κόμβος γνωστός παλαιότερα ως «εννέα οδοί» πλούσια σε ξυλεία για ναυπήγηση πλοίων και λόγω της γειτνίασης με τα Χρυσωρυχεία του Παγγαίου. Στην Αμφίπολη έκανε την τελευταία της αντίσταση η μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου Ολυμπίάς εναντίον του Κασσάνδρου και εκεί τέλειωσαν τις ημέρες τους η γυναίκα του Ρωξάνη και ο γυιός του Αλέξανδρος.
Έγιναν ανασκαφές τον περασμένο αιώνα, πιο σημαντικές όμως μετά το 1956, οπότε αποκαλύφθηκαν τα τείχη της Αμφίπολης και 400 περίπου τάφοι με νομίσματα και χρυσά αντικείμενα. Κατά τους ιστορικούς, μεγάλη αξία είχε ένα νόμισμα που βρέθηκε με τη παράσταση μιας γουρούνας να θηλάζει τα γουρουνόπουλά της.
Ο Θουκυδίδης, λοιπόν, μετά την αποτυχία του αυτήν, έπεσε στη δυσμένεια των Αθηναίων και αυτοεξορίσθηκε στη Σκαπτή Ύλη, στα κτήματά του δηλαδή, στη Θράκη, στην περιοχή Παγγαίου. (Ανατολικά του Παγγαίου η περιοχή τότε ονομάζονταν Θράκη). Εκεί συνέγραψε τη γνωστή «Θουκυδίδου Συγγραφή» δηλαδή την ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου. Αργότερα τον συγχώρησαν, οι συμπατριώτες του οι Αθηναίοι, επέστρεψε στην Αθήνα και μετά ξαναγύρισε στα κτήματά του, άγνωστο για πόσα χρόνια. Το πιθανότερο πάντως είναι πως πέθανε και τάφηκε στην Αθήνα, δικαιωμένος και καταξιωμένος.
Ξηρόβρυση, δυτικά του χωριού. Μια σπάνια δημιουργία βυζαντινής αρχιτεκτονικής. Ό,τι απέμεινε στο πέρασμα του χρόνου.
2. ΤΑ ΧΡΥΣΩΡΥΧΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΓΓΑΙΟΥ
Κατά τους αρχαίους χρόνους το Παγγαίο είχε ενδιαφέρον μεγάλης οικονομικής σημασίας, λόγω των πλουσίων μεταλλείων χρυσού και αργύρου (δηλ. ασημιού), που εκμεταλλεύονταν οι Μακεδόνες Βασιλείς και ιδιαίτερα ο Φίλιππος ο Β'.
Σήμερα θεωρούνται εξαντλημένα, μολονότι πρόσφατες έρευνες μαρτυρούν το αντίθετο. Σύμφωνα με δημοσιεύματα δεν είναι γνωστή η θέση αυτών των μεταλλείων κοντά όμως στην κορυφή «κόσνιτσα» (η λέξη θυμίζει κοσφίνιτσα ή εικοσιφοίνισσα) ή «πιλάφ τεπέ» όπως μας είναι γνωστή, υπάρχει ένα μεγάλο άνοιγμα που οι τούρκοι το ονόμαζαν «Γκιομούζ Ντελίκ» δηλαδή τρύπα του ασημιού και, που πιστεύεται, ότι ήταν η είσοδος των μεταλλείων. Από τις πληροφορίες μάλιστα των παλαιοτέρων, κατά το 1907, μπήκαν απ’ αυτήν την είσοδο και προχώρησαν αρκετά ο Θανάσης Μπαχλής και ένας τούρκος σαμολαδάς, αλλά χάθηκαν και τους έβγαλαν τη δεύτερη ή την τρίτη ημέρα, οπότε ο μεν Μπαχλής επέζησε και διηγήθηκε όσα είδε, ο δε τούρκος δεν άντεξε. Λέγεται ότι στο βάθος μετά την είσοδο διακλαδίζονταν τρεις είσοδοι - δρόμοι με μαρμάρινες πλάκες, που αναγράφουν: οδός Ξάνθης, οδός Πραβίου, οδός Ροδολίβους. Λέγεται ακόμη ότι κατά τη διάρκεια των 80 ή 90 χρόνων, που λειτουργούσαν τα χρυσωρυχεία κόβονταν ένα χρυσό νόμισμα,κατά διαστήματα.
Το Παγγαίο ήταν γνωστό κατά την αρχαιότητα για τα χρυσωρυχεία του και ονομάζονταν το χρυσοφόρο όρος Παγγαίον.
Κατά την παράδοση στο Παγγαίο βρίσκονταν το Μαντείον του Διονύσου, του οποίου η θέση δεν έχει καθορισθεί με ακρίβεια. Ίσως η αρχαιολογική σκαπάνη να το φέρει κι αυτό κάποτε στην επιφάνεια.
Κατά την παράδοση πάντα, εδώ στις παρυφές του Παγγαίου δοκιμάζονταν στη ίππευση ο βουκεφάλας, ένα τρομερό και ατίθασο άλογο, και που κανείς δεν τα κατάφερνε να ιππεύσει-όλοι εκτινάζονταν κάτω, γιατί ο βουκεφάλας τρόμαζε από τον ίσκιο του. Τότε τον ίππευσε ο Αλέξανδρος, αφού τον έθεσε προς την κατεύθυνση του ήλιου, ώστε ο ίσκιος του να πέφτει πίσω και τότε ανέκραξαν οι παριστάμενοι «αμάν καβάλα». Και σαν κεραυνός βρέθηκε στην πόλη, που πήρε και το όνομα Καβάλα. Λέγεται ακόμη πως υπάρχει το αποτύπωμα του πέλματος του αλόγου σ’ ένα βράχο, πάνω από την Προύφτσα και πιο πάνω από τον Κλουστογιάννη, που με πολλή αυτοπεποίθηση μου το έδειξε κάποτε ο αείμνηστος εξάδελφός μου Κώστας Ζαφειριού, έτσι καθώς οδοιπορούσαμε προς τη χιονίστρα, για το μάζεμα τσαγιού.
3. ΠΗΓΑΔΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ
Πηγάδια στις αυλές των σπιτιών, υπήρχαν πολλά στο παρελθόν. Ένα απ’ αυτά στο σπίτι του Αργύρογλου κοντά στην εκκλησία, στις πλευρές του έχει τρεις πόρτες θολωτές με κυβόλιθους. Συγχωριανοί μας στο παρελθόν, όπως ο αξέχαστος για την τόλμη και τη δραστηριότητά του Γρηγόριος Στράτης, εισχώρησαν λίγα μέτρα από τις εισόδους. Λέγεται ότι μία απ’ αυτές οδηγεί στις λίθινες κατοικείες του Αγ. Αθανασίου. Τίποτα περισσότερο δεν είναι γνωστό- ίσως κάποτε το εξερευνήσουν κι’ αυτό.
Στο σημείο αυτό να προσθέσω ότι, στην πίσω αριστερή (ανατολική) γωνία της εκκλησίας των Αγίων Ταξιαρχών, υπάρχει μεγάλη μαρμάρινη πλάκα εντοιχισμένη, με αρχαία επιγραφή, που κάποτε ερμηνεύθηκε από αρχαιολόγους.
4. ΣΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΤΟΠΟΛΟΣ
Εκεί στον Τοπόλο, στο λόφο, πάνω από ένα δικό μας χωράφι, ο Νικόλαος «Κορτσάρας» (δεν θυμούμαι το πραγματικό του επώνυμο), από μια πληροφορία από κουμπάρα του Βλάχα, οδήγησε ένα πρωινό μια ομάδα συγχωριανών μας, τον πατέρα μου, το θείο μου, τον Ανθυπασπιστή Νικολαΐδη, τον Δασικό Νίκο Σγουρό και συμβουλευόμενοι αυτόν σαν οδηγό τους, έσκαψαν στο σημείο που τους υπέδειξε και βρήκαν μια κολώνα σκαλιστή και μια μαρμάρινη πλάκα με ένα σταυρό σκαλιστό επάνω, δυο κυπαρίσσια και δυο πτηνά σαν παγώνια στις δυο πλευρές των κυπαρισσιών (ποιος ξέρει τι απέγιναν αυτά τα αρχαιολογικά ευρήματα...), προηγουμένως, μια πλάκα που τους έδειξε ο Κορτσάρας, που τη βρήκε η βλάχα που αναφέραμε και, που είχε επάνω τα κεφαλαία γράμματα Ζ.Α.Κ.Κ.Ε.Ν. και από κάτω Α.Ε., ερμηνεύθηκαν ως εξής: Ζώντες Άνθρωποι, Κείνται Κάπου, Ενταύθα, Νομίσματα, Ανοίξατε, Εύρετε. Παρακινδυνευμένη βέβαια ερμηνεία, αλλά την αναφέρω απλώς την ιστορία, μια που έτσι δόθηκε από τα μέλη της ομάδας, που ανέφερα.
from ανεμουριον https://ift.tt/330tDGm
via IFTTT