Αθήνα 1850. Μερικά χρόνια αφότου ήρθε ο Όθων στην Ελλάδα και επτά από την επανάσταση της Γ' Σεπτεμβρίου. Οι μνήμες από την περίοδο της Αντιβασιλείας είναι ακόμα νωπές, καθώς επίσης νωπά και τα παθήματα από την ανάμιξη των «Προστάτιδων» Δυνάμεων στην ελληνική πολιτική. Έχουν ήδη διαμορφωθεί οι παρατάξεις που τάσσονται υπέρ ή κατά του Όθωνα και από αρκετό καιρό τα πολιτικά κόμματα έχουν στραφεί προς μια από τις τρεις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής. Η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία, εκμεταλλεύονται την κατάσταση, δρώντας ανεξέλεγκτα. Να τι γράφουν σχετικά ο Πετρόπουλος και η Κουμαριανού στον Γ' Τόμο της «Ιστορίας του ελλ. έθνους». «Από το 1832 και ύστερα έγινε φανερό ότι κάθε ευρωπαϊκή ναυτική δύναμη μπορούσε να το κηδεμονεύσει το ελληνικό κρότος χωρίς πολλή δυσκολία, να επιβάλλει τις θελήσεις της επιδεικνύοντας τη θαλάσσια ισχύ της, όταν η έμμεση πολιτική πίεση και η διπλωματία δεν έφερναν τα προσδοκά μένα αποτελέσματα», (σ. 15). Το χρόνο εκείνο ξετυλίχτηκε μια από τις μεγαλύτερες ανθελληνικές ενέργειες των Άγγλων και συνάμα μια δοκιμή για να υποταχτεί η Ελλάδα στις επιδιώξεις της τότε θαλασσοκράτειρας. Τα γεγονότα, που απασχόλησαν τη χώρα τους τέσσερις πρώτους μήνες, έμειναν στην ιστορία ως «Παρκερικά» και δηλώνουν τον περιβόητο αποκλεισμό των ελληνικών λιμανιών από τον αγγλικό στόλο και υπό την αρχηγία του Ουίλιαμ Πάρκερ. Τα αίτια του αποκλεισμού, καθόλου σοβαρά —για μια τέτοια ενέργεια— βρίσκονται σε προγενέστερα χρόνια. Ένα απ’ αυτά, ήταν κάποια άλλα γεγονότα, που είχαν πρωταγωνιστές τον Εβραίο Δον Πατσίφικο και 400 Έλληνες πολίτες.
Αλλά ας πάρουμε τα γεγονότα από την αρχή. Και πρώτα απ’ όλα ας δούμε ποιος ήταν ο Δον Πατσίφικο, που έγινε η αφορμή της εθνικής αναστάτωσης. Ήταν ένας «τυχοδιώκτης», όπως τον χαρακτηρίζει ο Γεώργιος Ασπρέας. Γεννήθηκε στη Μάλτα και το μικρό του όνομα ήταν Δαβίδ.
Στην πόλη της Αθήνας ήρθε το 1836, ως Πορτογάλος υπήκοος (την πορτογαλική υπηκοότητα πήρε το 1820) κι εργάστηκε ως πρόξενος της Πορτογαλίας. Αλλά στις 21 Ιανουαρίου του 1842 απολύθηκε με το αιτιολογικό του καταχραστή. Παρόλο που χαρακτηρίστηκε με υποτιμητικά επίθετα, ο Πατσίφικο παρέμεινε στην Αθήνα, με την οικογένειά του, αλλάζοντας μόνο την υπηκοότητα (την οποία βέβαια θα του αφαιρούσαν και οι ίδιοι οι Πορτογάλοι) και παίρνοντας την ισπανική. Τέλος, πριν από το 1847, οπότε έγιναν τα μοιραία γεγονότα, πήρε την αγγλική υπηκοότητα. Στο διάστημα από το 1842 και μετά, ζούσε από χρηματικές βοήθειες, που του πρόσφεραν γνωστοί του. Μια τέτοια χορηγός στάθηκε και η δούκισσα της Πλακεντίας της οποίας το όνομα αναφέρθηκε στα «Πατσιφικά». Γενικά, η προσωπικότητα του Δον Πατσίφικο δεν ήταν και τόσο... ευπρόσωπη, ώστε να τυχαίνει υπόληψης από τους Αθηναίους. Η αγγλική του υπηκοότητα, από την άλλη μεριά, τον κατέστησε αντιπαθή προς τα λαϊκά στρώματα, τα οποία, εκείνη την εποχή, στρέφονταν με ευκολία προς ό,τι ήταν διαφορετικό προς τη δική τους γνώμη.
Αθήνα 1847. Θα χρειαστεί να γυρίσουμε τρία χρόνια πίσω, από την ημερομηνία που καταθέσαμε αρχικά, για να περιγράφουμε τα γεγονότα, όπως τα διάσωσε η ιστορία. (Με την ευκαιρία αυτή, πρέπει να τονίσουμε πως τα «Πατσιφικά» έγιναν το 1847 κι όχι το 1849, όπως υποστηρίζεται από μερικούς ιστορικούς, ή το 1848, όπως έγραφε στ’ Απομνημονεύματά του ο Αλ. Ραγκαβής —τον τελευταίο αυτόν, οφείλουμε να πούμε, ότι μας τον υπόδειξε ο καθηγητής κ. Σφυρόερας, προς βοήθεια της εργασίας μας και τον ευχαριστούμε). Θα παραθέσουμε δυο εξιστορήσεις. Ενός Έλληνα, του Μακρυγιάννη, και δύο Άγγλων, των Leonard Bower-Gordon Bolitho, από τα «Απομνημονεύματα» και από το βιβλίο «Otho I, King of Greece», αντίστοιχα.
Ο Πατσίφικο ζητά αποζημίωση
Μετά τα γεγονότα αυτά, ο Δον Πατσίφικο δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια. Όπως ήδη αναφέραμε, διά στόματος Μακρυγιάννη, παραπονέθηκε στις αρχές, αλλά εκείνες δεν του απαντούσαν. Βέβαια τη μαρτυρία του αγωνιστή τη δεχόμαστε μ’ επιφύλαξη, γιατί, όπως ανακοινώθηκε κατόπιν, ο Πατσίφικο δεν αποτάνθηκε σε καμιά ελληνική Αρχή, αλλά και πάλι διερωτόμαστε: γίνεται να μη διαμαρτυρήθηκε, αρχικά, τουλάχιστον στην αστυνομία;
Η Αγγλική πρεσβεία και η ελληνική γραφειοκρατία
Ο επίσημος δρόμος τελικά που διάλεξε ήταν η αγγλική πρεσβεία. Έτσι, στις 26 Απριλίου, ο πρέσβυς Λάιονς, αφού ενημερώθηκε για την υπόθεση, έκανε αναφορά στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. Αυτό ενημέρωσε το υπουργείο Εσωτερικών, ως πιο αρμόδιο για το θέμα, κι αυτό, με τη σειρά του, έκθεσε τα συμβάντα στη Νομαρχία Αττικής. Η Νομαρχία διέταξε έρευνα, αλλά, πρέπει να προσθέσουμε, άργησε ν’ απαντήσει στο υπουργείο Εσωτερικών, μ’ αποτέλεσμα ν’ αργήσει κι αυτό ν’ απαντήσει στο υπουργείο Εξωτερικών κι αυτό στον Λάιονς! Απαίτηση του Πατσίφικο ήταν να εισπράξει, γι’ αποζημίωση, 886.736 δρχ. και 67 λεπτά, τις οποίες το ελληνικό δημόσιο δε φαινόταν διατεθειμένο να πληρώσει. Από την άλλη μεριά ο Δον Πατσίφικο είχε αποφασίσει ν’ αγωνιστεί, για να πληρωθεί, για τις ζημιές που έπαθε. Και το θέμα, που άνοιξε, διοχετεύτηκε στον τύπο της εποχής. Για να πάρουμε μια ιδέα, απ’ όσα έγραφαν οι εφημερίδες, θα μεταφέρουμε ένα απόσπασμα από άρθρο της εφημερίδας «Αιών» του φύλλου 799, της 2 Αυγούστου 1847. Σημειώνει ο συντάκτης, αφού υποστηρίζει πως 15.000 ή 20.000, θα ήταν αρκετές γι’ αποζημίωση: «Οποίοι όμως οι αδικήσαντες; η βουλή και ο δήμος· οποίοι επομένως υποχρεούνται διά τας αποζημιώσεις; οι αρπάξαντες, ή η μη λαβούσα εγκαίρως μέτρα προς την ασφάλειαν τού Ισραηλίτου ή την σύλληψιν των αρπάγων Κυβέρνησις; Αυτή δύναται ίσως να καταδείξη τους άρπαγας· τί θέλει όμως λάβει παρ' αυτών ο Πατσίφικος; Βλέπομεν εν τοσούτω δύσκολον ουσιωδώς την έκβασιν τής υποθέσεως ταύτης, και όλως εφαρμοζόμενον εις αυτήν τον μύθον τού Αισώπου, καθ' ων συλληφθέντες τινές επί κλοπή απελογούντο, ο μέν ότι δεν έκλεψεν, ο δέ ότι δεν έχει κλαπέντα». Αυτά γράφει ο «Αιών» και πρέπει να παρατηρήσουμε πως, το άρθρο του διαπνέεται από εχθρικό πνεύμα κατά του Πατσίφικου. Το ίδιο πνεύμα διατηρεί η εφημερίδα και στα επόμενα άρθρα της, για το θέμα, που τα διακρίνει η υπερβολή και η τάση καθοδήγησης του αναγνωστικού κοινού.
Ο Πάλμερστον «καταδικάζει» την Ελλάδα
Ανήμερα του Σταυρού επέδωσε ο Λάιονς τη διακοίνωση με τα αιτούμενα χρήματα, αλλά και πάλι το υπουργείο Εξωτερικών έπρεπε να συνεννοηθει με το υπουργείο Εσωτερικών. Στις 13 Οκτωβρίου ο Δον Πατσίφικο κατάγγειλε και δεύτερη εχθρική ενέργεια, που του έγινε την προηγούμενη. Τέλος, στις 22 Νοεμβρίου, ανακοινώθηκε πως ο Πάλμερστον, που είχε γίνει για δεύτερη φορά, το 1846, υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας, είχε «καταδικάσει» την Ελλάδα να πληρώσει το οφειλόμενο ποσό.
Ταυτόχρονα τέλειωσε και η ανάκριση. Κατηγορούμενος βρέθηκε κάποιος Τσαμτσής, ο οποίος παράσυρε, όπως είπαν, το λαό. Αλλά οι αρχές, εκτός απ’ αυτό, απόδωσαν μομφή και στον Εβραίο κατήγορο, για το λόγο πως δεν έπρεπε ν’ αποτανθεί στην Αγγλία, για το ζήτημά του, παρά στα ελληνικά δικαστήρια. Επίσης, τον έψεξαν για τις εθνικότητες που άλλαζε και που αναφέραμε παραπάνω. Ούτε λίγο ούτε πολύ, οι ελληνικές αρχές δεν αναγνώριζαν τις αγγλικές ενέργειες και αρνήθηκαν να πληρώσουν το πρόστιμο που είχε επιβάλλει ο λόρδος Πάλμερστον.
Του επόμενο χρόνο (1848), στα μέσα Φεβρουαρίου, ο υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας, απαίτησε από την ελληνική κυβέρνηση 500.000 δρχ., εκτός του άλλου ποσού. Η κυβέρνηση, γι' άλλη μια φορά αρνήθηκε. Κι αφού μεσολάβησε ένα διάστημα χωρίς εντυπωσιακές εξελίξεις, στις 20 Σεπτεμβρίου, ο πρέσβυς της Αγγλίας Λάιους, με τον Εβραίο υπήκοό του, έστειλαν μια επιστολή προς την κυβέρνηση του Γεώργιου Κουντουριώτη, η οποία θεωρήθηκε ιδιαίτερα «υβριστική» (έτσι τη χαρακτήρισε η ελληνική κυβέρνηση). Γι' αυτό και δεν απάντησε. Αλλά, ούτε και την επέστρεψε, επειδή σύμφωνα με τις εξηγήσεις που δόθηκαν, «υπολήπτεται» του Άγγλο πρέσβυ. Το 1849 (κυβέρνηση Κ. Κανάρη), η υπόθεση δεν παρουσίασε καμιά εξέλιξη και μπήκε στο αρχείο, για να ανασυρθεί στο τέλος αυτής της χρονιάς και vc ξεκαθαρίσει του επόμενο χρόνο.
Εκτός από την αποζημίωση του Δον Πατσίφικο, η Αγγλία πρόβαλε και άλλες απαιτήσεις, που έπρεπε να ικανοποιήσουν οι Έλληνες. Τις αναφέρουμε, για να ολοκληρώσουμε την εικόνα των προβλημάτων που υπήρχαν στις ελληνοαγγλικές σχέσεις της εποχής. Συγκεκριμένα οι Άγγλοι ζητούσαν:
1) 55.000 για την κακομεταχείριση το 1847 στην Πάτρα μερικών πολιτών των Ιονίων νήσων, καθώς και του γιου του Άγγλου πρόξενου.
2) Αποζημίωση για την κακομεταχείριση άλλων Ιονίων πολιτών, την ίδια εποχή, στον Πύργο.
3) Αποζημίωση για τη ληστρική ενέργεια στη Σαλαμίνα, το 1846, και την καταστροφή Ιόνιων πλοιαρίων (ποσό 11.500 δρχ.) Οι πράξεις αυτές αποδόθηκαν σε στρατιωτικούς.
4) Αποζημίωση 41.000 δρχ. στον Άγγλο ιστορικό Γεώργιο Φίνλεϋ, για τα χτήματά του που περιήλθαν στο Δημόσιο και αποτέλεσαυ τμήμα του Βασιλικού Κήπου. (Ο ίδιος ο Φίυλεϋ όμως, με σχετική συμφωνία που υπόγραψε στο Ναύπλιο) είχε παραχωρήσει χωρίς χρήματα, όσα χτήματα θα πήγαιναν γι' αυτόν τό σκοπό).
5) Διεκδικούσαν τα Ιόνια νησιά Ελαφόνησο και Σαπιέντζα.
Αυτά, μαζί με τα «Πατσιφικά» ήταν τα αίτια που οδήγησαν τους Άγγλους να κινηθούν «δραστικά» κατά Ελλάδος.
Κι ερχόμαστε να περιγράψουμε τα «Παρκερικά» γεγονότα. Στις 11/1/1850 κατάπλευσε στα Αμπελάκια της Σαλαμίνας ο αγγλικός στόλος, με διοικητή το ναύαρχο Ουίλιαμ Πάρκερ.
Ο Πάρκερ, που έφτασε, καθώς λέγεται, με δυνάμεις μεγαλύτερες απ’ όσες είχε ο Νέλσων στη ναυμαχία του Τράφαλγκαρ, υπηρετούσε στην Ανατολική Μεσόγειο και πριν αρκετά χρόνια, είχε μεταφέρει με τη φρεγάτα «Ουωρσπάιτ», του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελλάδα, όταν θα γινόταν κυβερνήτης της. Παρ' ολ’ αυτά ο Πάρκερ δεν εκτιμούσε ιδιαίτερα τους ' Ελληνες. Στις 16 Ιανουαρίου, συνοδευόμενος από τον πρέσβυ Ουάις, που είχε αντικαταστήσει τον Λάιους, συνάντησε το Λόντο, για να πετύχουν κάποια συμφωνία. Η συζήτησή τους έγινε στα ιταλικά, γιατί αυτή τη γλώσσα ήξεραν κι οι τρεις μαζί. Η συμφωνία τελικά όμως δεν έγινε. Ο Πάρκερ πληροφόρησε τότε τους βασιλείς για το γενόμεμο αποκλεισμό.
Η άφιξη του στόλου απασχόλησε και τη Βουλή, που στη ΙΑ' Συνεδρίασή της, στις 18 Ιανουαρίου του 1850 αναφέρθηκε ότι ο ναύαρχος είχε διαταγή «εάν δεν ήθελεν ενδώσει εντός τόσων ωρών η Κυβέρνησις εις την απαίτησιν τούτην», (να δοθούν αποζημιώσεις) «να λάβη μέτρα κατά τής Ελλάδος διά τού ρηθέντος στόλου». Ο υπουργός Εξωτερικών Α. Λόντος, πληροφόρησε τους βουλευτές πως «ετάχθη προθεσμία», αλλά «κατέβαλε και καταβάλλει πάσαν προσπάθειαν ίνα φθάσει εις το τέλος των διαπραγματεύσεων τούτων». Την επόμενη, συγκλήθηκε έκτακτη συνεδρίαση, όπου ο Λόντος εξέφρασε την ευχαρίστησή του για τη συνεδρίαση της προηγούμενης μέρας, η οποία κυριαρχήθηκε από πατριωτικά συναισθήματα. Ανακοίνωσε την εικοσιτετράωρη προθεσμία, που είχε επιβληθεί από τους Άγγλους και διαβεβαίωσε το σώμα για τα «αισθήματα τού σεβασμού και τής ευγνωμοσύνης τής Ελληνικής Κυβερνήσεως προς την Αγγλική».
Συγκλήθηκε υπουργικό συμβούλιο, στο οποίο αποφασίστηκε να συνδεθεί επιτροπή «κατεχόντων την επιστήμην τού δικαίου», για να βρεθεί η νόμιμη λύση. Το νομικό συμβούλιο αποφάνθηκε πως δίκιο έχει η ελληνική κυβέρνηση, που αρνείται την παροχή αποζημιώσεων. Έτσι η ελληνική κυβέρνηση απάντησε, γι' άλλη μια φορά, αρνητικά στην αγγλική, οπότε και κείνη απαγόρευσε ρητά και κατηγορηματικά «την εις τον λιμένα τού Πειραιώς εισόδου και εξ αυτού εξόδου εθνικών πλοίων μετά τούτο δ’ ήλθεν είδησις εις το υπουργείον ότι το Ελληνικόν ατμόπλοιον ΟΘΩΝ, διευθυνόμενον εις Σύρον, ηκολούθηθη υπό ετέρου Αγγλικού και κατά πρόσκλησιν τού διευθύναντος αυτό επανήλθε εις Πειραιά». Το πρώτο βήμα για του αποκλεισμό είχε γίνει. Οι εξελίξεις στη συνέχεια θα είναι γοργές και επώδυνες για τους ' Ελληνες.
Μέσα από τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Βουλής αντλούμε αρκετό υλικό γι' αυτήν την ταραγμένη περίοδο. Στις συνεδριάσεις της 19ης Ιανουαρίου και της 20ης Ιανουαρίου αυαφέρθηκαν αποκαλυπτικά περιστατικά. Για την πρώτη μιλήσαμε και πιο πάνω, εδώ όμως θα παραθέσουμε τα λόγια ενός βουλευτή, για το θέμα του Δον Πατσίφικο, που, κατά κύριο λόγο, θα μας βοηθήσει να εννοήσουμε σαφέστερα, πως είχε εκλάβει ο πολιτικός κόσμος της χώρας την περίπτωση αυτή. Γράφουν τα πρακτικά.
...η γαλλική συμπαράσταση
Κι ερχόμαστε στην ΙΓ' Συνεδρίαση της 20ης Ιανουαρίου Σ’ αυτήν την κρίσιμη Συνεδρίαση ανακοινώθηκε ότι μετά του αποκλεισμό του Πειραιά, από τα αγγλικά καράβια, η κυβέρνηση αποτάνθηκε, για να βρει βοήθεια στις άλλες δυο «Προστάτιδες Δυνάμεις». Στην ίδια Συνεδρίαση διαβάστηκε ακόμα ένα έγγραφο του πρέσβυ της Γαλλίας Τουβενέλ, ο οποίος απαντούσε θετικά στη διακοίνωση του Λόντου. Έγραφε το έγγραφο, ανάμεσα σ’ άλλα: «έχω την τιμή να σας διαβιβάσω ενταύθα αντίγραφον τής διακοινώσεως, την όποια αυθημερόν διεύθυνα προς τον κ. Πρέσβυν τής Αυτής Βρεττανικής Μεγαλειότητος· θέλετε εύρει εν αυτή, ως ελπίζω, την έκφρασιν τών αισθημάτων ζωηρού συμφέροντος» (...).
... και η περήφανη στάση της κυβέρνησης
Διαβάστηκε ακόμα άλλο ένα έγγραφο του Τουβενέλ στο οποίο σημειωνόταν πως ο αποκλεισμός αποτελούσε προσβολή κατά της Ελλάδας και πως η Γαλλία ήταν αποφασισμένη να «αναχαιτίση, μέχρι ου ήθελε γνωρίσει τί αποφάσισε περί της προτάσεως ταύτης η Κυβέρνησίς του» (του Τουβενέλ) «τα αναγκαστικό μέτρα». Ακόμα διαβάστηκε επιστολή του Ουάις προς το Λόντο, με την ίδια ημερομηνία (19 Ιανουάριου) και τέλος την ίδια μέρα ο υπουργός Εξωτερικών σχέσεων Α. Λόντος έδωσε μια περήφανη απάντηση στον Άγγλο συνάδελφό του. Δεν μπορούμε παρά ν’ αντιγράψουμε μερικά αποσπάσματα. Να τί είπε, μεταξύ άλλων: «Η Ελλάς είναι ασθενής, Κύριε, και δεν περίμενε ποτέ τοιαύτα βέλη εκ μέρους Κυβερνήσεως, την οποίαν επαιρομένη συνηρίθμει μετά πεποιθήσεως μεταξύ των ευεργετών της». Και αλλού: «Απέναντι δυνάμεων τούτων (...) η Κυβέρνησις τής Α. Ελληνικής Μεγαλειότητος δεν δυναται ν’ αντιτάξη άλλο ειμή τα δίκαιά της». Και πιο κάτω: «Ο Βασιλεύς και Η Κυβέρνησίς του θέλουσι περιμένει μετά θλίψεως Αλλά συνάμα και μετά καρτερίας το τέρμα των δοκιμασιών τας οποίας, κατά διαταγήν τής Κυβερνησεως τής Αυτής Βρεττανικής Μεγαλειότητος, έχετε ακόμη προωρισμένας διά την Ελλάδα».
Πολιτική κανονιοφόρων
Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν, στη διάρκεια του αποκλεισμού, έφεραν αρκετή δυστυχία στην πατρίδα μας. Έγιναν μ’ άλλα λόγια, αυτά τα ίδια, η αιτία για να προκληθούν συμφορές τόσο στο Εμπορικό ναυτικό, όσο και στις καλλιέργειες. Τόσο στους στεριανούς όσο και στους ναυτικούς. Γιατί ο αποκλεισμός του λιμανιού και η παρεμπόδιση των εργασιών που σχετίζονται με αυτό είχε σαν αποτέλεσμα για άλλους πολίτες τη στέρηση ορισμένων αγαθών, για άλλους τη διακοπή των εργασιών τους ενώ από άλλους στέρησε τα μέσα για την εργασία τους.
«Κ’ ενώθη όλο το έθνος εναντίον τους»
Η στάση που κράτησαν ο Όθων και η Αμαλία στα «Παρκερικά», αλλά και η πολιτική που ακολούθησε η τότε κυβέρνηση, επαινέθηκαν όχι μόνο από Έλληνες, αλλά και από ξένους επώνυμους ή ανώνυμους. Για τη συμβολή της κυβέρνησης, μας δίνει πληροφορίες ο Μακρυγιάννης που σημειώνει και τη δική του συμμετοχή. Γράφει. «Και μας έφκεσαν όλους νοικοκυραίους. Και φοβέριζαν σήμερα θα κινηθούν διά την πρωτεύουσα κι ’ αύριο θα κινηθούν. Το κόμμα το Αγγλικόν αδύνατο· νέκρωσε από το μίσος των ανθρώπων. Κ’ ενώθη όλο το έθνος αναντίον τους. Διόρισε κι’ εμένα η Κυβέρνηση αρχηγόν των Αθηναίων. Εγώ είπα νάχωμεν φρόνησιν και γνώση, οτ’ είναι μια δύναμη μεγάλη κ’ εμείς, μικροί· και να μη χαθούμεν. Κι’ ο Θεός, όπου μάς γλύτωσε τόσες φορές, μας έσωσε και τότε». Και διευκρινίζει στη συνέχεια: «με διόρισαν αρχηγό κ' ενώθηκα με όλους τους Αθηναίους· και πήγα και μίλησα του αξιοσέβαστου Γκενεράλ Τζούρτζη (Τζωρτς) και τον περικάλεσα με δάκρυα να πάη να μιλήση τού Πάρκερ. Τότε ο Γκενεράλης πήγε και μίλησε. Ο Βασιλέας και η Κυβέρνηση μού έστειλαν τον Γαρδικιώτη και μού είπαν να βαρέσω ντουφέκι. Τους είπα, ντουφέκι δεν βαρώ, απ' όσα κανόνια έχει ο Πάρκερ, δεν έχουμε ντουφέκια εμείς». Οι ιστορικοί Μπόουερ καί Μπόλιθο, στα έργα τους, που προαναφέραμε γράφουν: «Ο Όθων και ο λαός του, περισσότερο ενωμένοι από τον πρώτο καιρό της βασιλείας του, συμπεριφέρθηκαν με αξιοπρέπεια. Εχθρικές εκδηλώσεις δε σημειώθηκαν ακόμα κι όταν ο αποκλεισμός επεκτάθηκε στην Πάτρα και στη Σύρο και το ιδιωτικά καράβια κατασχέθηκαν σαν ασφάλεια, για το απαιτούμενο ποσό. Οι αξιωματικοί τής αθηναϊκής φρουράς προσφέρθηκαν να παραιτηθούν του μισθού τους, για την ταχτοποίηση των βρετανικών απαιτήσεων και πολλοί πολίτες έθεσαν τις περιουσίες τους στη διάθεση τής ελληνικής κυβέρνησης. Το διπλωματικό σώμα ομόφωνα ενθάρρυνε τον Όθωνα στην παθητική του αντίσταση και σ ’ αυτό αρχήγευε ό Τουβενέλ, ο Γάλλος υπουργός».
Κατάσχεση 100 πλοίων
Μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου είχαν κατασχεθεί, από τ’ αγγλικά καράβια, δεκαεννέα εμπορικά πλοία, στο λιμάνι του Πειραιά, δώδεκα στο λιμάνι των Σπετσών, τρία στο λιμάνι της Ύδρας. Αλλά ακόμα κατασχέθηκαν έξι πολεμικά πλοία· από δυο στον Πειραιά και στη Σύρο κι από ένα στα λιμάνια Χελίου καί Πόρου. Μέχρι το τέλος του αποκλεισμού υπολογίστηκε ότι κατασχέθηκαν γύρω στα εκατό πλοία. Στη διάρκεια του αποκλεισμού ο Βρετανός πρόξενος Γκρην, διάδωσε ότι εκδόθηκαν 500 διαβατήρια, αλλά άλλη πηγή κατεβάζει τον αριθμό τους 60-80. Επίσης ο Βρετανός πρόξενος ειδοποίησε, λόγω της αναταραχής που σημειώθηκε στην Αθήνα, τους Άγγλους και Ιόνιους υπηκόους να φροντίσουν για την ασφάλειά τους. Το προσωπικό μάλιστα της πρεσβείας επιβιβάστηκε στο «H.M.S. Queen» για ν’ αποφύγει τυχόν επεισόδια.
Οι άλλες Δυνάμεις πιέζουν
Από την πλευρά της Γαλλίας στάλθηκε ο πληρεξούσιος Γκρο, ο οποίος, μετά από εκτίμηση των γεγονότων, υποστήριζε πως η αποζημίωση έπρεπε να κατέρθει στο ποσό των 150.000 δρχ., αντίθετα από τον Ουάις που τελικά ζητούσε 180.000 δρχ. Η Γαλλία είχε αναμιχτεί με το αιτιολογικό ότι «δεν έχει πλέον μόνην πρόθεσιν πρός το συμφέρον τής ανεξαρτησίας τής 'Ελλάδος, εγγυηθείσης υπό τής Γαλλίας, αλλ' ίνα διατηρήση τα δικαιώματα τής Κυβερνήσεως τής Γαλλικής Δημοκρατίας, τα οποία ενδέχεται να προβληθώσι και να βλαφθώσιν ως εκ τών ενεργουμένων υπό τού αντιναυάρχου Πάρκερ νέων καταναγκαστικών μέτρων». Κάτι ανάλογο υποστήριξε και η Ρωσία, που την αντιπροσώπευε ο υπουργός Εξωτερικών της. Άλλωστε και η Ρωσία ήταν μια από τις εγγυήτριες Δυνάμεις και είχε το δικαίωμα να πληροφορείται από προτύτερα για την κάθε κίνηση των άλλων Δυνάμεων. Σύσκεψη έγινε και στο Λονδίνο, όπου ο Γάλλος πληρεξούσιος άσκησε μεγάλη πίεση για να σταματήσει η Αγγλία τον αποκλεισμό. Μετά από την ενέργεια αυτή άνοιξε ο δρόμος για την απελευθέρωση των ελληνικών πλοίων.Στα πρακτικά της Βουλής και στη συνεδρίαση ΚΖ', αναφέρεται ότι η ελληνική κυβέρνηση δέχτηκε να πληρώσει 330.068 δρχ. και 49 λεπτά στην Αγγλία, από τις οποίες οι 150.000 δρχ. δινόντουσαν ως εγγύηση, που θα επιστρεφόταν στο τέλος της «έρευνας». Μετά την είσπραξη του παραπάνω ποσού ο Ουάις έγραψε, μεταξύ άλλων στο Λόντο: «Ο υποφαινόμενος, εκφράζων την όποιαν δοκιμάζει άκραν ευχαρίστησιν βλέπων, ότι επαναλαμβάνονται αι φιλικαί μεταξύ τών δύο Κυβερνήσεων σχέσεις, διαβεβαιοί τον Κ. Λόντον περί τής υψηλής πρός αυτόν υπολήψεώς του». Ο αποκλεισμός σταμάτησε στις 28 Απριλίου. Τα ελληνικά πλοία ήταν ελεύθερα. Στις 13 Μαΐου, όπως γράφουν οι Μπόουερ-Μπόλιθο, ο Πάλμερστον δέχτηκε το τελικό συμφωνηθέν ποσό, το οποίο καταβλήθηκε. Ο αποκλεισμός είχε τελειώσει αλλά η «ζημιά που είχε υποστεί η Ελλάδα», γράφει ο Τάσος Βουρνάς στην «Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας» «από τον αποκλεισμό ήταν τόσο μεγάλη, ώστε με εισήγηση της Ρωσίας, της χαρίστηκαν τα τοκοχρεωλύσια του δανείου των 60.000.000 για ν’ αποφευχθεί η πλήρης κατάρρευση της οικονομίας της».
from ανεμουριον https://ift.tt/2K95rut
via IFTTT