Κτισμένη σε μικρό ύψωμα, έτσι που να δεσπόζει στους γύρω καταπράσινους λόφους, στα νότια του νομού Αρκαδίας, βρίσκεται η ιστορική - και από εθνική άποψη - Μονή του αγίου Νικολάου Καλτεζών. Από τα υπάρχοντα ίχνη ερειπίων εξάγεται ότι στο σημείο αυτό προϋπήρχε άλλο μοναστήρι, για το οποίο, όμως, δεν υπάρχουν πληροφορίες. Η ίδρυση του σημερινού οφείλεται, κατά τη ζωντανή παράδοση και τις μαρτυρίες, στον Ηλία Λυρώνη. Καταγόταν από τις Καλτεζές, αλλά διέμενε και εργαζόταν στη Σμύρνη. Επί τρεις φορές «είδε στον ύπνο του τον Άγιο Νικόλαο που του έλεγε να επιστρέφει στην πατρίδα του, να κάνει ανασκαφή σε ορισμένο σημείο που του εδείκνυε, να βρει την εικόνα του, και στο σημείο αυτό να κτίσει την εκκλησία του και να γίνει μοναχός». Ο Λυρώνης ακολούθησε την υπόδειξη του Αγίου, επέστρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του και με τη βοήθεια των συγχωριανών του, το 1696, βρήκε μετά από ανασκαφή την εικόνα του αγίου Νικολάου. 0 Λυρώνης έκτισε στην αρχή ένα κελλί για να μένει και μικρό ναΐδιο «για να καίει ακοίμητο καντήλι εμπρός στην άγια εικόνα», στην «Εύρεση» όπως λέγεται, και έγινε μοναχός με το όνομα Ανανίας. Έζησε οσιακό βίο, εργάσθηκε με ζήλο και αυτοθυσία γι' αυτό και η τοπική παράδοση τον μνημονεύει με το όνομα «Αγιοπατέρας». Οι δυσκολίες για την ανέγερση Μονής ξεπεράστηκαν με τη βοήθεια Τούρκου αγά, ο οποίος μετά από θαύμα του αγίου Νικολάου όχι μόνο έπαυσε να είναι ο φόβος και ο τρόμος της περιοχής, αλλά «βοήθησε με κάθε τρόπο το Μοναστήρι, προσφέροντας διάφορα δώρα και λάδι για το καντήλι του Αγίου και πάντα όταν τον ρωτούσαν βεβαίωνε το θαύμα και οι Τούρκοι απόφευγαν να πλησιάσουν το Μοναστήρι». Ανενόχλητος, πλέον, ο Ανανίας, επιδόθηκε στην οργάνωση της Μονής, με τη συμπαράσταση άλλων αδελφών που έγιναν μοναχοί, κατοίκων της περιοχής, ακόμη και Τούρκων. Επί 13 χρόνια κτιζόταν ο ναός, τα κελλιά, οι ξενώνες, ως το 1720. Σωζόμενες επιγραφές σε διάφορα σημεία του συγκροτήματος αναφέρουν διάφορες χρονολογίες ανεγέρσεων ή ανακαινισμών. Όντας η μονή σε επίκαιρο σημείο και καλά οργανωμένη, απετέλεσε ένα από τα κέντρα καλλιέργειας και διατήρησης της ελληνορθόδοξης παιδείας και της Πίστεως. Έτσι, πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της Επαναστάσεως πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες και στον εθνικό τομέα. Ιδιαίτερα ο ηγούμενός της Καλλίνικος Σουρλόπουλος, «και προ της Επαναστάσεως έτρεχεν αποστολικώς και μετά ταύτα συνετέλεσεν εις εράνους και τροφός του στρατού», ενώ η Μονή χρησίμευε «και ως κατάλυμα των διαβαινόντων ελληνικών στρατευμάτων», αφού εκεί υπήρχαν και αποθήκες πυρομαχικών και ο Θ. Κολοκοτρώνης πολλές φορές πέρασε απ' αυτήν «για να τον φιλέψουν οι καλόγεροι ένα ποτήρι Κολλινιάτικο κρασί και αν είχανε και λίγο ψωμοτύρι...». Είχε μεγάλη εμπιστοσύνη στους μοναχούς. Στη Μονή του αγίου Νικολάου συνήλθε και η Α' Πελοποννησιακή Γερουσία, στις 26 Μαΐου 1821, δύο δηλαδή μήνες μετά την έναρξη του Αγώνος. Παρόντες ήταν 40 πρόκριτοι, υπό την προεδρία του Βρεσθένης Θεοδωρήτου και τις ευλογίες του επισκόπου Έλους Ανθίμου. Επικεφαλής των αγωνιστών και των προκρίτων ήταν ο κοινός αρχιστράτηγος Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης. Σπουδαία υπήρξε η συμβολή της Μονής και οι θυσίες της για την προετοιμασία και τη διοργάνωση της συσκέψεως, απ' την οποία προέκυψε η πρώτη επίσημη Ελληνική Διοίκηση. Η συμβολή αυτή ήταν κόρφος στα μάτια των Τούρκων. Έτσι, λοιπόν, ο Ιμπραήμ, όταν στις 20 Μαΐου 1825 γύριζε μετά την ήττα του στο Μανιάκι, πέρασε απ' τη Μονή. Τη βρήκε ανίσχυρη και ξέσπασε με μανία: Έκαψε τους ξενώνες και τα κελλιά. Σκότωσε όσους μοναχούς μπόρεσε και τη λεηλάτησε, αρπάζοντας και τη θαυματουργό εικόνα της «Ευρέσεως» καθώς και το Ευαγγέλιο στο οποίο ορκίσθηκε η πρώτη Γερουσία. Η κατεστραμμένη Μονή προσκολλήθηκε πλέον ως μετόχι στην Παναγία τη Γοργοεπήκοο των Τσιπιανών. Επί 75 χρόνια έμεινε κλειστό το μοναστήρι, αφού το μεν 1833 με το γνωστό διάταγμα του Όθωνος διελύθη και έγινε μονύδριο, το δε 1838, κατόπιν ενεργειών των δημοτικών Συμβουλίων Λακωνίας και Μαντινείας, ανασυστάθηκε, χωρίς να μπορέσει να ορθοποδήσει. Το 1900, όμως, άρχισε δειλά η αναζωογόνησή της, από μια απλή γυναίκα, την Ιωάννα Τσιουμπρή από το Μάναρι Τριπόλεως. Επτά χρόνια μόνη της, να αντιμετωπίζει χίλιες δυσκολίες και προβλήματα, ώσπου προστέθηκε και δεύτερη αφιερωμένη γυναίκα, η Παναγιώτα Γιαννοπούλου, που επιδόθηκε με ζήλο στην προσπάθεια για το ξαναζωντάνεμα της ιστορικής Μονής. Οι δύο αυτές ευσεβείς γυναίκες έγιναν μοναχές (Μαγδαληνή και Πελαγία, αντίστοιχα) και πρόσφεραν πολύτιμες υπηρεσίες ως την ημέρα του θανάτου τους (1943, 1948). Ψυχή της ανακαινίσεως, όμως, υπήρξε η ηγουμένη Αγάπη Αναγνωστοπούλου, με την ευλογία και την υποστήριξη του μητροπολίτου Μαντινείας και Κυνουρίας Γερμανού Μεταξά. Στο μεταξύ, το 1921, η Αγίου Νικολάου απαλλάσσεται από τους δεσμούς εξάρτησής της από την Τσιπιανών και αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητο κοινόβιο «κατατασσομένη εις την τάξιν των διατηρουμένων Μονών του Κράτους» και εορτάζει τα 100 χρόνια από την Α' Παμπελοποννησιακή Συνέλευση, ενώ στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δημοσιεύεται Ψήφισμα με το οποίο, μεταξύ άλλων, διακηρύσσεται η ανάγκη «να περιφρουρηθεί εις το διηνεκές ο ιερός εκείνος χώρος» της Μονής Καλτεζών. Από το 1925 ως το 1932 στη Μονή λειτουργεί Επαγγελματική Σχολή Θηλέων, με πρωτοβουλία της νέας ηγουμένης Ευφημίας Βαρουξάκη, την οποία διαδέχθηκε και πάλι η Αγάπη Αναγνωστοπούλου. Η ανακαίνιση των παλαιών και η προσθήκη άλλων απαραίτητων κτισμάτων συνεχίσθηκαν και στα επόμενα χρόνια, με αποτέλεσμα η Μονή να παρουσιάζει από την άποψη αυτή ένα άρτιο και καλοδιατηρημένο συγκρότημα. Το καθολικό, σε σταυρικό σχήμα και τρούλλο που στηρίζεται σε κτιστούς στύλους, είναι διαστάσεων 11x6 μ. και τρισυπόστατο, αφιερωμένο στον άγιο Νικόλαο, τη Μεταμόρφωση και τον προφ. Ηλία. Η αδελφή -αγιογράφος Ειρήνη Κυριαζή ανέλαβε και έκανε τις τοιχογραφίες στους ναούς αγίου Νικολάου, αποστόλου Κάρπου (όπου συγκλήθηκε η Α' Γερουσία), αγίου Νεκταρίου, στην πύλη της Μονής, στο «κρυφό σχολειό», την τράπεζα κ.ά. Το παρεκκλήσιο του αγίου Νεκταρίου κτίσθηκε το 1965 και είναι έξω από τον περίβολο της Μονής, στο κοιμητήριο της αδελφότητος. Ανάμεσα στα κειμήλια περιλαμβάνεται το Ευαγγέλιο στο οποίο ορκίσθηκαν οι πρόκριτοι- μέλη της Α' Εθνοσυνελεύσεως (και το οποίο είχε αρπάξει ο Ιμπραήμ), αρκετές εικόνες, σταυροί και άμφια, ενώ η Μονή έχει και την ευλογία ιερών λειψάνων των Αγίων: Προκοπίου, Γεωργίου, Σοφίας, Χαραλάμπους, Νεκταρίου, Παρασκευής κ.ά. Οι αδελφές καταγίνονται με την αγιογραφία, τη μελισσοκομία, τις αγροτικές καλλιέργειες και τη φιλοξενία προσκυνητών (λειτουργεί ξενώνας και έκθεση).
Ευάγγελος Π. Λέκκος
Τα ελληνικά μοναστήρια
Ιχνηλάτης
1995
from ανεμουριον https://ift.tt/2pUdJPT
via IFTTT