Επί σκηνής οι Μικαρσιάτες

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΚΑΙ ΣΤΕΛΛΑΚΗΣ ΠΕΡΠΙΝΙΑΔΗΣ ΣΤΗ ΝΙΚΑΙΑ ΤΟ 1928.

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΥΝΑΔΗ | Η αυγή της 3ης δεκαετίας του 20ού αιώνα βρίσκει τον Ελληνισμό στη μεγαλύτερη αναστάτωση του και εμπρός στη βαρύτερη καταστροφή της σύγχρονης ιστορίας του. Κατάληξη μιας πολεμικής 10ετίας, με τεράστιες θετικές και αρνητικές επιπτώσεις για τον Ελληνισμό, ήταν η εκστρατεία στη Μικρά Ασία, που οδήγησε τους Έλληνες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων της Λωζάννης, όπου επιβλήθηκαν ουσιαστικά οι όροι των νικητών, των Νεοτούρκων. Χειρότερος απ' όλους αυτός της αναγκαστικής ανταλλαγής των πληθυσμών, που σήμαινε την οριστική εγκατάλειψη, από τους Έλληνες, του μικρασιατικού χώρου των μητέρων πατρίδων. Στην τριετία 1919-22, συνεχίστηκαν οι ηχογραφήσεις ελληνικών τραγουδιών στη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη κυρίως από την Orfeon Record. Ήταν και οι τελευταίοι των Ελλήνων της Ανατολής στην πατρίδα τους που χάθηκε. Η εγκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής συνέβαλε στην αλλαγή σημαντικών τομέων της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Και φυσικά στον πολιτισμό. Η μεγάλη διαφορά πολιτιστικής στάθμης των Ελλήνων της Ανατολής, σε σχέση με τους ντόπιους, έδωσε στους Μικρασιάτες μουσικούς τη δυνατότητα να επιβάλουν το δικό τους τρόπο ζωής, κοινωνικής συμπεριφοράς και ψυχαγωγίας. Κατέλαβαν γρήγορα θέσεις-κλειδιά και στη δισκογραφία που άρχισε να αναπτύσσεται και στην Ελλάδα, μετά το 1924. Πρώτη η γερμανική Odeon record, ίδρυσε παράρτημα στη Θεσσαλονίκη, το 1924, πραγματοποίησε τις πρώτες μαζικές ηχογραφήσεις και εγκαταστάθηκε και στην Αθήνα το 1926. Ακολούθησε η αγγλική Grammophone record, με τα σήματα της Columbia και His Master's Voice το 1926 και 1927. Ακολούθησε την ίδια χρονιά 1927 η γαλλική Pathe και το 1928 οι γερμανικές Polydor και Homokorde-Electro. Τέλος στο χορό των ηχογραφήσεων μπήκε και η γερμανική Pholophone, την οποία αντιπροσώπευε στην αρχή και εξαγόρασε τίτλο και δικαιώματα εν συνεχεία ο νεαρός στιχουργός Μίνως Μάτσας, που ήταν και κύριος μέτοχος στην Odeon. Οι εταιρείες αυτές, ανάμεσα στο 1924 και το 1931 ηχογραφούν ένα μεγάλο αριθμό τραγουδιών, περίπου 6.000, οπότε δημιουργείται η πρώτη βιομηχανική μονάδα από την αγγλική Grammophone S.A. στη Ριζούπολη-Περισσός στην Αθήνα. Μέχρι τότε, οι ηχογραφήσεις επραγματοποιούντο από μεταφερόμενα συνεργεία, με τα ειδικά μηχανήματα και εξειδικευμένους τεχνικούς. Αυτά εγκαθίστατο σε πρωτόγονους θαλάμους ηχογραφήσεως, που συνήθως ήταν αίθουσες ξενοδοχείων ή κινηματογράφων της εποχής. Εκεί τραγουδιστές και οργανοπαίκτες δοκίμαζαν τις επιδόσεις τους στο κερί του φωνογράφου. Εντυπωσιακό παραμένει το γεγονός ότι γι' αυτήν την περίοδο, παρά τα πρωτόγονα, για τη σημερινή τεχνολογία του ήχου, τεχνικά μέσα, η ποσότητα των ηχογραφήσεων αυτών και για όλη την περίοδο του μεσοπολέμου, ήταν και παραμένει ακόμη σε πολύ υψηλό επίπεδο απόδοσης. Αυτό εξακολουθεί να παραμένει αδιερεύνητο. Πάντως στην επιτυχία αυτή πρέπει να συνέβαλαν πολλοί παράγοντες με κυριότερο, την υψηλή στάθμη φωνών και μουσικών και τον βαθμό σοβαρότητος και ευθύνης των ενορχηστωτών και των τεχνικών παραγωγής. Το επίτευγμα παραμένει ιδιαίτερα εντυπωσιακό, αν ληφθεί υπ' όψιν, ότι οι ηχογραφήσεις αυτές ήταν ζωντανές, χωρίς καμιά δυνατότητα επαναλήψεων και διορθώσεων ή παρεμβάσεων, που υπάρχουν στα σημερινά μέσα ηχογραφήσεων. Από το ξεκίνημα της ελληνικής δισκογραφίας, το 1924, σπουδαίοι μουσικοί, σχεδόν όλοι εξ Ανατολής προερχόμενοι, ανέλαβαν την καλλιτεχνική διεύθυνση των εταιρειών δίσκων. Ο Παναγιώτης Τούντας, φημισμένος μαντολινίστας και ήδη γνωστός συνθέτης της Σμύρνης ανέλαβε την Odeon από το 1924 έως το 1931. Ο Δημήτρης Σέμσης ή Σαλονικιός, πατριάρχης της μεγαλύτερης οικογένειας βιολιστών στην Ελλάδα, γεννημένος στη Στρώμνιτσα της Νοτιοσλαυΐας, αλλά εγκατεστημένος και αυτός στη Σμύρνη, ανέλαβε το 1927 την His Master's Voice, θέση που διατήρησε μέχρι τον θάνατο του, το 1950. Αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του 1930 και άλλοι σπουδαίοι καλλιτεχνικοί υπεύθυνοι των εταιρειών, συνέβαλαν τα μέγιστα στη δημιουργία της δισκογραφικής έκρηξης ποιότητος του Μεσοπολέμου.

ΣΠΑΝΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ ΤΟ 1930. ΑΠΟ ΑΡΙΣΤΕΡΑ: ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΙΠΗΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΤΖΟΒΕΝΟΣ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΡΑΓΑΤΣΗΣ (Η ΟΓΔΟΝΤΑΚΗΣ), ΜΗΤΣΟΣ ΑΡΑΠΑΚΗΣ.

Στη δεκαετία του 1920, ιδιαίτερα βέβαια μετά το 1924, ηχογραφούνται πλήθος από ελληνικά τραγούδια, όλων των ειδών, αλλά με πλειοψηφούντα αυτά της Μικράς Ασίας, ιδιαίτερα της περιόδου της ανώνυμης δημιουργίας (1850-1922). Οι περισσότεροι ερμηνευτές, αλλά και οι μουσικοί που λαμβάνουν μέρος στις ηχογραφήσεις προέρχονται από την ελληνική Ανατολή, κυρίως από τον χώρο των προσφύγων. Ανάμεσα σ' αυτούς που πραγματοποίησαν τον μεγαλύτερο αριθμό ηχογραφήσεων σημειώνουμε τους εξής: Ο Αντώνης Διαμαντίδης ή Νταλγνιάς, τραγουδιστής, συνθέτης και κιθαρίστας κατέχει το ρεκόρ ηχογραφήσεων όλης της ελληνικής δισκογραφίας, αφού σε εφτά χρόνια δισκογραφικής παρουσίας (μεταξύ 1926 και 1933), ξεπέρασε τις 500 ηχογραφήσεις ελληνικών τραγουδιών, μεταξύ των οποίων περίπου 100 μανέδες. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος, σημειώνουμε ότι είναι πρώτος με 70 περίπου τραγούδια τον χρόνο, όταν ο δεύτερος, Στέλιος Καζαντζίδης, ηχογράφησε περίπου 25 τραγούδια το χρόνο στην 45χρονη καριέρα του. Άλλοι σπουδαίοι Μικρασιάτες τραγουδιστές είναι ο Ευάγγελος Σωφρονίου, από τη Σμύρνη, ο Κώστας Καρίπης, από την Πόλη, ο Κώστας Μασσέλος ή Νούρος, από τη Σμύρνη, ο Γρηγόρης Ασίκης από την Πόλη, ο Δημήτρης Ατραΐδης από τον Κασαμπά της Σμύρνης και ο Γιώργος Βιδάλης από τη Σμύρνη με πάνω από 200 τραγούδια, όλα στην Odeon. Σημαντική παρουσία σε αυτήν την πρώτη περίοδο σε δημοτικά και μικρασιατικά ρεμπέτικα είχε και ο εκ Πρεβέζης Δημήτριος Καλλίνικος ή Αραπάκης που έπαιζε και σαντούρι. Δημοτικά τραγούδια ηχογραφούν κατά κύριο λόγο οι: Γρηγόρης Τουλούζης, Σεραφείμ Γεροθεοδώρου, Κώστας Θωμαΐδης, Π. Δοντάκης, Ευάγγελος Ζαραλής, Βασίλης Γηάνιας και άλλοι, με προεξάρχοντα, προς το τέλος δεκαετίας τον Γιώργο Παπασιδέρη ή Κουλουριώτη. Ο χώρος του ελαφρού τραγουδιού της Σμύρνης, η συνέχεια δηλαδή της σμυρνέικης εστουδιαντίνας των αρχών του αιώνα, καλύπτεται από το Τρίο Σαβαρή (Γιώργος Σαβαρής, Τζον Μπλιάρης, Λουσιέν Μπλιάρης), τον Πολ Γαδ και τον Γιώργο Βιδάλη. Ο χώρος της επιθεώρησης και της οπερέτας εκφράζεται δισκογραφικά από πλήθος ηθοποιών με πλούσια φωνητικά προσόντα με κύριο εκφραστή τον Κυριάκο Μαυρέα. Προς τα τέλη της δεκαετίας κάνει και τη δισκογραφική του εμφάνιση και ο Πέτρος Κυριάκος, που μαζί με τον ρεμπέτη Γιώργο Καμβύση, θα αποτελέσουν το καλύτερο δίδυμο στο επιθεωρησιακό θέατρο της δεκαετίας του 1930. Επίσης το Μελόδραμα και η οπερέτα αποτυπώνονται στη δισκογραφία με τις φωνές των σημαντικότερων Ελλήνων τραγουδιστών, ο περισσότεροι των οποίων έκαναν και διεθνή καριέρα σε Ευρώπη και Αμερική, όπως οι: Τίτος Ξηρέλλης, Αντώνης Καλάμπούσης, Μιχάλης Βλαχόπουλος, Δ. Κρίκκας και Αννα Κριωνά, Ελένη Βλαχοπούλου, Νικόλας Μωραΐτης, Πέτρος Επιτροπάκης, Αλίκη Βίτσου-Επιτροπάκη, Ολυμπία Ριτσιάρδη, κ.ά. Προς τα τέλη της δεκαετίας κάνουν την εμφάνιση τους στη δισκογραφία και οι σπουδαίες λαϊκές φωνές του Στελλάκη Περπινιάδη, του Κώστα Ρουκουνα, της Ρόζας Εσκενάζυ, της Μαρίκας Φραντζεσκοπούλου ή Πολίτισσας, που θα κυριαρχήσουν στην επόμενη δεκαετία. Οι σπουδαιότεροι συνθέτες, που έργα τους πέρασαν στη δισκογραφία της δεκαετίας αυτής, είναι μεταξύ άλλων, οι εξής, από το χώρο του λεγομένου ελαφρού τραγουδιού, της οπερέτας, του μελοδράματος και της επιθεώρησης: Διονύσιος Λαυράγκας, Δημήτρης Ρόδιος, Χρήστος Στρουμπουλής, Μανώλης Καλομοίρης, Ερμής Πόγγης, Λεωνίδας Αλβανάς, Νικόλαος Κόκκινος, Ναπολέων Λαμπελέτ, Τιμόθεος Ξανθόπουλος, Θεόφραστος Σακελλαρίδης, Αντώνης Βώττης, Ιωάννης Οικονομάκος, Ζάχος Θάνος (ή Ζαχαρίας Νοταράκης), Παναγιώτης Γλυκοφρύδης, Τάκης Μαρίνος, Στάθης Μάστορας, Σώσσος Ιωαννίδης, Παναγιώτης Βαϊνδιρλής, Ιωσήφ Ριτσιάρδης, Σίμων Καρακάσης, Θέμης Κάλτσας, Ιωάννης Κομνηνός, Λεωνίδας Σπινέλλης, Γιώργος Βιτάλης και τέλος αυτοί με το πλουσιότερο και πλέον λαοφιλές έργο ο Νίκος Χατζηαποστόλου και ο Κλέων Τριαντάφυλλου ή Αττίκ. Από το χώρο του λαϊκού τραγουδιού λίγοι συνθέτες παρουσιάζουν έργα τους με κυριότερους τον Παναγιώτη Τούντα, τον Κώστα Σκαρβέλη, τον Δημήτρη Σέμση ή Σαλονικιό και τον Γιάννη Δραγάτση ή Ογδοντάκη, εξ Ανατολών όλοι.

Η Ελλάδα Τον 20ό Αιώνα 1920-1930

7 Ημέρες

Η Καθημερινή

Αθήνα

31.10.1999

from ανεμουριον https://ift.tt/2XAfLRu
via IFTTT