Την εδαφική περιοχή της Δίβρης, σε ελατόφυτη χαράδρα του όρους Αστρά, είναι κτισμένη η Μονή Παναγίας της Χρυσοπηγής, που ιδρύθηκε περί τον 15ο αιώνα. Είναι από τα λίγα μοναστηριακά συγκροτήματα που επί τόσους αιώνες ζωής δεν έχει υποστεί σημαντικές ανακαινίσεις, με αποτέλεσμα σήμερα να δίνει την εντύπωση στον επισκέπτη ότι πρόκειται για κτίρια γηρασμένα «από τον χρόνο και τα στοιχεία της φύσεως». Το εξωτερικό, εντούτοις, του καθολικού που είναι αφιερωμένο στο Γενέσιον της Θεοτόκου, είναι αρχαιοπρεπές, υποβλητικό και δημιουργεί συναισθήματα ευλάβειας και κατανύξεως.
Το τέμπλο, ξυλόγλυπτο κι εντυπωσιακό έχει τη θαυμάσια εικόνα της Παναγίας (Κυρία η Χρυσοπηγή), του Χριστού και άλλων Αγίων, που χρονολογούνται από το έτος 1750 και είναι έργα Μιχαήλ Δαμασκηνού. Τα βημόθυρα, του 1846, φιλοτεχνήθηκαν από τον Αλεξ. Χαλκιόπουλο εκ Πατρών. Ο ρυθμός του ναού είναι βασιλική, με αψιδωτή στέγη, «που θυμίζει ναΐσκους των πρώτων χριστιανικών χρόνων». Είναι τοιχογραφημένος «από διάφορα χέρια και σε διάφορες εποχές». Πάνω από το τόξο της θύρας που συνδέει το ναό με τον πρόναο, επιγραφή μαρτυρεί ότι ο ναός ανιστορήθη το σωτήριον έτος 1667, «δι' εξόδου του ευλαβεστάτου άρχοντος κυρ Ζαφείρη από χωρίο Πετεούς», για την ψυχική σωτηρία και ωφέλεια των γονέων του, «του πανοσιωτάτου καθηγουμένου Κυρίλλου εις πολλά έτη, εν μηνί Μάϊω». Ειδικότερα η εικόνα της Παναγίας Χρυσοπηγής «ανιστορήθη απαραλλάκτως ως το αρχέτυπον» επί ηγουμένου Παρθενίου (1843), ενώ στο τέμπλο αριστερά από την εικόνα της Παναγίας σημειώνεται: «1783 Μαΐου 25, δια συνδρομής πανοσιωτάτου αγίου καθηγουμένου κυρίου κυρ. Ισαήου ιερομονάχου».
Στα νεότερα χρόνια, επί ηγουμένου αρχιμ. Αντωνίου Γυφτάκη (και συμβούλων ιερομονάχου Γενναδίου και ιεροδιάκου Γρηγορίου) «ηλεκτροδοτήθη η ιερά αύτη Μονή», το 1974, «τη ευγενεί φροντίδι Γ. Πάτση και υιών». Στις ημέρες της ακμής του το μοναστήρι κηρύχθηκε σταυροπηγιακό με σιγίλλιο του οικουμ. πατριάρχου Παϊσίου (1732) Τα προνόμιά του ανανεώθηκαν με νεότερο σιγίλλιο του πατριάρχου Κυρίλλου του ΙΑ ' (1804), που είναι γραμμένο σε μεμβράνη «από την οποίαν κρέμεται δια μεταξίνης κλωστής μολύβδινη στρογγυλή σφραγίδα που φέρει από την μίαν πλευράν την Θεοτόκον βρεφοκρατούσαν» και από την άλλη την πλήρη υπογραφή και τον τίτλο του πατριάρχου. Στους χρόνους της μεγάλης αναπτύξεώς της η Μονή κατείχε χωράφια, δασώδεις εκτάσεις, αμπέλια, ελαιόδενδρα και μετόχια, αλλά στην περίοδο της Ενετοκρατίας περιέπεσε σε φτώχεια, έχασε την περιουσία της και οι μοναχοί διασκορπίσθηκαν σε κοντινά μοναστήρια. Κατά τους χρόνους του Αγώνος του 1821 η Παναγία Χρυσοπηγή μετέσχε με όλες τις δυνάμεις της σ ' αυτόν. Ο ηγούμενος της δάνεισε στη Μονή του Φραγκοπηδήματος (το 1825) χίλια γρόσια για να την βοηθήσει στον αγώνα κατά των ορδών του Ιμπραήμ. Και ενωρίτερα η Μονή είχε συμβάλλει στην καλλιέργεια του ελληνορθόδοξου φρονήματος των χριστιανών της περιοχής με τη λειτουργία «κρυφού σχολειού». Σώζονται δύο μικρές υπόγειες αίθουσες στη βορειοδυτική άκρη της αυλής, με φθαρμένο αναλόγιο, σκουριασμένα κηροπήγια και μισοσχισμένα βιβλία. Αξιόλογο είναι και το μετόχιο της Μονής, στην Κάτω Δίβρη, με καθολικό αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες και εξαιρετικό ξυλόγλυπτο τέμπλο. Στο ναό της Χρυσοπηγής φυλάσσονται και εκτίθενται σε προσκύνηση τίμια λείψανα των Αγίων: Ιωακείμ των Νοτενών (που διετέλεσε ηγούμενος στις αρχές του 17ου αιώνος), Χρυσοστόμου, Νικολάου, Βασιλείου, Αναργύρων, Δημητρίου, Αντίπα, Τρύφωνος, Μοδέστου κ.ά. Επίσης υπάρχουν βιβλία εκδόσεως του 17ου και 18ου αιώνων. Οι αδελφοί της Μονής διακονούν και στο ιεροκηρυκτικό έργο.
ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ Π. ΛΕΚΚΟΥ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΘΗΝΑ 1995
ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ Π. ΛΕΚΚΟΥ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΘΗΝΑ 1995
from ανεμουριον https://ift.tt/34OmsSB
via IFTTT