Στην ημερήσια διαταγή του προς το στράτευμα, με αφορμή το νέο έτος, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Αβέρωφ τονίζει, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Οι αδελφοί σας σας περιβάλλουν πάλι με αγάπη και σεβασμό, γιατί ξέρουν ότι είσθε αφοσιωμένοι στα στρατιωτικά σας καθήκοντα και ότι η χώρα, στις δύσκολες ώρες που περνά, μπορεί να υπολογίζει σε σας». Στην πραγματικότητα, ελάχιστοι πολίτες συμμερίζονται αυτή την περίοδο την σκοπίμως εξωραϊσμένη εικόνα των Ενόπλων Δυνάμεων που φιλοτεχνεί ο πολιτικός τους προϊστάμενος. Ο αριθμός των αξιωματικών που έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα «για λόγους ασφαλείας» ανέρχεται μόλις και μετά βίας σε 36. Βασικά στηρίγματα της χούντας εξακολουθούν να βρίσκονται σε θέσεις-κλειδιά, ενώ δεν έχει τεθεί καν ζήτημα επανόδου στην ενεργό υπηρεσία των διωχθέντων από το χουντικό καθεστώς. Ούτε καν οι πρωτεργάτες της επταετίας δεν βρίσκονται, την αυγή της χρονιάς, στις φυλακές, καθώς και αυτή η «πρώτη πεντάδα» των Απριλιανών (Παπαδόπουλος, Παττακός, Μακαρέζος, Λαδάς, Ρουφογάλης)... «παραθερίζει» υπό περιορισμό σε ξενοδοχείο της Κέας. Την ίδια στιγμή, ο επικεφαλής της «δεύτερης χούντας» ταξίαρχος Ιωαννίδης, ο «σφαγέας» του Πολυτεχνείου Ντερτιλής και οι αρχιβασανιστές του ΕΑΤ-ΕΣΑ (Θεοφιλογιαννάκος, Χατζηζήσης, Μάλλιος, Λάμπρου κ.ά.) κυκλοφορούν ελεύθεροι, προκαλώντας το δημόσιο αίσθημα. Ασφαλώς, οι δύο κυβερνήσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή -η πρώτη μεταδικτατορική κυβέρνηση εθνικής ενότητας και η αμιγώς Νεοδημοκρατική κυβέρνηση μετά το θριαμβευτικό 54% των εκλογών της 17ης Νοεμβρίου- είχαν λόγους να εξαντλήσουν όλα τα περιθώρια σωφροσύνης στο ζήτημα της αποχουντοποίησης. Η παράδοση της εξουσίας έγινε από τους ίδιους τους στρατιωτικούς, με αποτέλεσμα για αρκετά μεγάλο διάστημα οι πολιτικοί να τελούν σχεδόν υπό κηδεμονία, με την απειλή της δικτατορικής υποτροπής να επικρέμαται διαρκώς πάνω από τα κεφάλια τους. Παράλληλα, η κυβέρνηση δεν αγνοεί ότι μια σαρωτική αποχουντοποίηση σε ένα στράτευμα που επί επτά συνεχή χρόνια υφίστατο την πλύση εγκεφάλου, τις διαταγές και τις διοικητικές αναδιαρθρώσεις που επέβαλλαν οι δικτάτορες, θα επιφέρει τεράστιους κλυδωνισμούς και ενδεχομένως επικίνδυνες αντιδράσεις. Αυτοί είναι οι βασικοί λόγοι που οδηγούν τον Κ. Καραμανλή να επιλέξει την τακτική της «σαλαμοποίησης», κόβοντας ένα-ένα τα πλοκάμια των νοσταλγών της τυραννίας.
Νιώθοντας να πατάει σε πιο στέρεο έδαφος, ο Κ. Καραμανλής συγκαλεί στις 4 Ιανουαρίου σύσκεψη με τη συμμετοχή των υπουργών Άμυνας, Ευ. Αβέρωφ, Εξωτερικών, Δ. Μπίτσιου, Συντονισμού, Π. Παπαληγούρα, και του υφυπουργού Άμυνας, I. Βαρβιτσιώτη, με βασικό θέμα την προώθηση της αποχουντοποίησης σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής και την αναθεώρηση των συμβάσεων που υπογράφτηκαν επί επταετίας. Στη σύσκεψη αποφασίζεται συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την προώθηση της απαιτούμενης κάθαρσης και μέτρα για την ενίσχυση του κυβερνητικού ελέγχου στο στράτευμα. Πέντε μέρες αργότερα, ο υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Στεφανάκης καταθέτει στη Βουλή σχέδιο ψηφίσματος σύμφωνα με το οποίο το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου δεν δημιούργησε κανενός είδους «επαναστατικό δίκαιο», κλείνοντας έτσι το δρόμο της αμνηστίας και ανάβοντας το πράσινο φως για την παραπομπή πρωτεργατών και συνεργατών της δικτατορίας στα εδώλια των κατηγορουμένων. Στις 14 Ιανουαρίου συλλαμβάνεται και φυλακίζεται, επιτέλους, στον Κορυδαλλό ο Δ. Ιωαννίδης, ενώ τα χαράματα της 21 ης του ίδιου μήνα ένα πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού μεταφέρει τους πέντε Απριλιανούς από την Τζια στον Πειραιά, απ’ όπου οδηγούνται και αυτοί στις φυλακές Κορυδαλλού. Καθώς η υπόθεση «αποχουντοποίηση» φαίνεται να ανοίγει το βήμα της, 136 βουλευτές της συμπολίτευσης, με πρωτοβουλία του απότακτου ταγματάρχη και διωχθέντος επί χούντας Αγγέλου Πνευματικού, καταθέτουν στη Βουλή σχέδιο νόμου για την αυτόματη επάνοδο, χωρίς κρίση, όλων των αξιωματικών που διώχθηκαν επί χούντας -κάτι που θα συνεπαγόταν «τεκτονικές» αλλαγές στην κορυφή της στρατιωτικής πυραμίδας. Όμως η ριζοσπαστική αυτή πρόταση, που φέρνει την πλειοψηφία των κυβερνητικών βουλευτών στο ίδιο «χαράκωμα» με το ΠΑΣΟΚ, βρίσκει κατηγορηματικά αντίθετο τον Ευάγγελο Αβέρωφ, ο οποίος, έπειτα από έντονη διαμαρτυρία του στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, επιβάλλει την απόσυρση του σχεδίου νόμου την επόμενη κιόλας ημέρα. Σχολιάζοντας την εξέλιξη αυτή, ο ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας «Γκάρντιαν», Ντέιβιντ Τονγκ, εκφράζει στις 17 Φεβρουαρίου έντονες ανησυχίες για το ρυθμό της αποχουντοποίησης και τον συνεχιζόμενο έλεγχο νευραλγικών κρίκων του στρατεύματος από ανθρώπους του προηγούμενου καθεστώτος. Δεν θα χρειαστούν παρά λίγα εικοσιτετράωρα για να αποδειχθούν κάτι παραπάνω από βάσιμοι οι φόβοι του Άγγλου δημοσιογράφου. Είναι λίγο πριν από το μεσημέρι της 24ης Φεβρουαρίου, όταν ο υπουργός Άμυνας διακόπτει σύσκεψη υπό την προεδρία του Κων. Καραμανλή με θέμα την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, για να ψιθυρίσει κάτι εξαιρετικό σοβαρό και επείγον στο αυτί του θορυβημένου πρωθυπουργού. Αμέσως ο Καραμανλής διαλύει τη σύσκεψη και φεύγει από το κτίριο του υπουργείου Παιδείας, στην οδό Μητροπόλεως, κατευθυνόμενος προς το Πεντάγωνο, όπου τον περιμένει σύσσωμη η στρατιωτική ηγεσία. Στο μεταξύ, ο Αβέρωφ έχει κηρύξει μερική επιφυλακή στο στράτευμα, ενώ η Αθήνα κατακλύζεται από ένα όργιο φημολογίας: Πόλεμος στο Αιγαίο με την Τουρκία, απόπειρα εναντίον του Καραμανλή από χουντικούς, δολοφονία του Μακάριου από την ΕΟΚΑ ΒΤ, κίνημα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Κοζάνη, τη Λάρισα ή την Ξάνθη, επάνοδος του Ιωαννίδη στην εξουσία είναι μερικό μόνο από τα ενδεχόμενα που κυκλοφορούν με ταχύτητα ηλεκτρικής εκκένωσης ανάμεσα σε στρατόπεδα, δημοσιογραφικό γραφεία και εντευκτήρια της πρωτεύουσας. Αριστεροί φοιτητές μαζεύονται στα Πανεπιστήμια, όπου πέφτει το σύνθημα για «νέο Πολυτεχνείο». Φορτισμένη είναι η ατμόσφαιρα και στη Βουλή, όπου οι ηγέτες της αντιπολίτευσης Γ. Μαύρος και Α. Παπανδρέου ζητούν υπεύθυνη κυβερνητική ενημέρωση. Τελικά, ο υπουργός Συντονισμού Π. Παπαληγούρας -ο πιο υψηλόβαθμος εκ των παρισταμένων κυβερνητικών στελεχών- ρίχνει λίγο φως στην υπόθεση δηλώνοντας: «Πράγματι, πολύ λίγοι άφρονες εκινήθησαν κατά τρόπον συνωμοτικόν. Η κυβέρνηση έλαβε όλα τα αναγκαία μέτρα, μεταξύ των οποίων και το μέτρο της επιφυλακής. Η κυβέρνηση έχει να ανακοινώσει στην εθνική αντιπροσωπεία ότι η κατάσταση βρίσκεται υπό έλεγχο και ουδείς λόγος ανησυχίας υφίσταται». Τη ν ίδια περίπου ώρα εκδίδεται ανακοίνωση από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, στην οποία τονίζονται τα εξής: «Κατόπιν συγκεκριμένων πληροφοριών περί συνωμοτικών κινήσεων ελάχιστων αξιωματικών, απεφασίσθη η λήψις μερικών εκτάκτων μέτρων. Μεταξύ των μέτρων τούτων περιλαμβάνεται και η επιφυλακή των φρουρών του λεκανοπεδίου Αττικής... Βεβαιούται κατηγορηματικώς ότι πρόκειται περί ανοήτων κινήσεων ελάχιστων αμετανόητων, συνδεδεμένων με τους συλληφθέντας πρωτεργάτας της δικτατορίας». Καθώς πέφτει, σιγά σιγά, ο κουρνιαχτός των απίθανων διαδόσεων, αρχίζουν να διαγράφονται οι πραγματικές διαστάσεις της υπόθεσης. Όπως αποκαλύπτουν τα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ, μια ομάδα χουντικών αξιωματικών, με επικεφαλής τον συμμαθητή του Ιωαννίδη υποστράτηγο Παπαδάκη, τον δολοφόνο του μαθητή Διομήδη Κομνηνού, ταξίαρχο Ντερτιλή, και τον οργανωτή της ανατροπής του Μακάριου, ταξίαρχο Μανιάτη, ετοίμαζε επί εβδομάδες μια «κίνηση απελπισίας», καθώς έβλεπε να σφίγγει γύρω της ο κλοιός της αποχουντοποίησης. Στόχος των επίδοξων κινηματιών ήταν η κατάληψη στρατιωτικών μονάδων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Βέροια, Κοζάνη και Νάουσα με στόχο όχι την ανάληψη της εξουσίας αλλά τη διαπραγμάτευση, από θέση ισχύος, γενικής αμνηστίας. Η κυβέρνηση παρακολουθούσε από καιρό τις κινήσεις των συνωμοτών, έχοντας διαβρώσει την ομάδα τους από τα μέσα. Η στιγμή του αποφασιστικού χτυπήματος επιλέχθηκε για την 24η Φεβρουαρίου, ύστερα από πληροφορίες ότι οι συνωμότες επιτάχυναν τις κινήσεις τους εν όψει των προγραμματισμένων για τις αρχές Μαρτίου κρίσεων στην ηγεσία του στρατεύματος, οι οποίες ήταν βέβαιο ότι θα αποδυνάμωναν απελπιστικό τους νοσταλγούς της τυραννίας. Αν και το πυροτέχνημα των χουντικών καίγεται μέσα στα ίδια τους τα χέρια, η ανησυχία της δημοκρατικής κοινής γνώμης για μια νέα φασιστική υποτροπή μεγεθύνεται και το παλλαϊκό αίτημα της κάθαρσης σφραγίζει τη δημόσια ζωή. Η επίσημη δέσμευση του Κων. Καραμανλή ότι θα εξαλείψει αποφασιστικά τα «φασιστικό καρκινώματα» δεν στέκεται ικανή να ηρεμήσει τα πνεύματα, ενώ δεινή διαγράφεται η θέση του υπουργού Άμυνας, ο οποίος δέχεται καταιγισμό πυρών όχι μόνο από τον αντιπολιτευόμενο αλλά και από τον συμπολιτευόμενο Τύπο. Χαρακτηριστικό είναι το κύριο άρθρο της «Καθημερινής», της 26ης Φεβρουαρίου: «Σα να μην έφθανε το ότι μικρός ήταν ο αριθμός των χουντικών αξιωματικών που είχαν τεθή σε διαθεσιμότητα τον περασμένο Σεπτέμβριο, μερικοί από αυτούς επανεφέρθησαν στην ενεργό υπηρεσία διό συντμήσεως του χρόνου της διαθεσιμότητας των ή ανακλήσεως της ποινής. Και είδαμε έναν τουλάχιστον από αυτούς στον κατάλογο των συλληφθέντων για την προχθεσινή απόπειρα. Ενώ μας παρείχοντο διαβεβαιώσεις περί αποκαταστάσεως της νομιμοφροσύνης και της τάξεως στις Ένοπλες Δυνάμεις, είδαμε δύο -ήσαν άραγε μόνον αυτοί;- αξιωματικούς εν ενεργεία ως αυτόκλητους σωματοφύλακες του Δ. Ιωαννίδη και μάλιστα παρανόμως οπλοφορούντες. Παρέμειναν στην ενέργεια έκτοτε και μετά την πρόσφατη δίκη τους -κατά την οποία συμπεριφέρθηκαν προκλητικά- και είδαμε τον έναν από αυτούς στον κατάλογο των αυτουργών της προχθεσινής απόπειρας. Περιττό να πούμε ότι δεν απορήσαμε διόλου. Προ μηνός περίπου, σημειώθηκε μια απόπειρα ή απαρχή αντιπειθαρχικής ενέργειας κάπου στη Βόρεια Ελλάδα, περί της οποίας τίποτα δεν ανεκοινώθη. Αλλά κανείς από τους αυτουργούς δεν ενοχλήθηκε. Αντιθέτως, δύο εβδομάδες αργότερα περίπου, το υπουργείο Εθνικής Αμύνης ανεκοίνωσε ότι δεν υφίσταται ζήτημα μεταβολών στην στελέχωση του στρατού, διότι θεωρεί “ήδη αποκατασταθείσαν” την δημοκρατική τάξη στις ένοπλες δυνάμεις! Αξιωματικοί κατά των οποίων έχουν απαγγελθή κατηγορίες για έσχατη προδοσία ή για άλλες παράνομες πράξεις, δακτυλοδεικτούμενοι πραιτωριανοί του καθεστώτος της επταετίας, όχι μόνο παρέμειναν στην ενέργεια, αλλά και, απολογούμενοι ενώπιον του κ. Βολτή μέσα στο κτίριο του υπουργείου Εθνικής Αμύνης, εξύμνησαν αναφανδόν το απριλιανό πραξικόπημα, ενώ -και αυτό είναι το άκρον άωτον- ομόφρονές των κυκλοφορούσαν έξω από το ανακριτικό γραφείο και ενεθάρρυναν τους κατηγορουμένους με ποικίλες εκδηλώσεις. Ορισμένοι από τους κατηγορούμενους αυτούς “φιγουράρουν” στον κατάλογο των προχθεσινών επίδοξων πραξικοπηματιών. Έπειτα, κάποιος ανώτατος αξιωματικός εν ενεργεία επεσκέφθη, την περασμένη εβδομάδα, τον Δ. Ιωαννίδη στις φυλακές Κορυδαλλού, χωρίς να υποστή και αυτός καμμία συνέπεια». Την ίδια μέρα, χιλιάδες Αθηναίοι αψηφούν το τσουχτερό κρύο και τη δυνατή βροχή και ανταποκρίνονται στο κάλεσμα των πολιτικών νεολαιών, παίρνοντας μέρος στο μεγάλο αντιφασιστικό συλλαλητήριο με συνθήματα όπως «Λαός ενωμένος, ποτέ νικημένος», «Ο λαός απαιτεί οι φασίστες στο Γουδί», «ΝΑΤΟ-CIA - Προδοσία» κ.λπ. Την επομένη, 27η Φεβρουαρίου, η βρετανική εφημερίδα «Τάιμς» δίνει μια άλλη διάσταση στο ματαιωθέν πραξικόπημα, αποκαλύπτοντας ότι, σε περίπτωση επιτυχίας του, επρόκειτο να πραγματοποιηθεί απόπειρα ανατροπής του Μακάριου στην Κύπρο από στοιχεία της ΕΟΚΑ Β'. Την πληροφορία αυτή επιβεβαιώνει ο Κύπριος ηγέτης, ο οποίος αποφασίζει την απομάκρυνση 15 Ελλήνων αξιωματικών της Εθνικής Φρουρός, οι οποίοι συνδέονταν με το χουντικό καθεστώς. Η 28η Φεβρουαρίου είναι μια από τις καλύτερες μεταπολεμικές στιγμές του Ελληνικού Κοινοβουλίου, που φιλοξενεί συζήτηση εκτός ημερήσιας διατάξεως, σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων, για τη συνωμοσία των Ιωαννιδικών.
Σε κλίμα εθνικής ενότητας, οι βουλευτές όλων των πτερύγων χειροκροτούν τον Κων. Καραμανλή, όταν αυτός ανακοινώνει ότι είναι αποφασισμένος να προχωρήσει δυναμικά στην κάθαρση των Ενόπλων Δυνάμεων και ότι, σ’ αυτό το πλαίσιο, θα απο-καταστήσει όλους τους διωχθέντες από τη χούντα αξιωματικούς, συμπεριλαμβανομένων και όσων είχαν διωχθεί για την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ. Ακόμη και ο συνήθως οξύτατος πολέμιος της κυβέρνησης, Α. Παπανδρέου, πλέκει με τον τρόπο του το εγκώμιο του πρωθυπουργού υποστηρίζοντας ότι οι συνωμότες υποκινήθηκαν από τις ΗΠΑ, που ενοχλούνται από την ανεξάρτητη εθνική γραμμή του Κων. Καραμανλή: «Σε τι αποσκοπεί ο ξένος παράγοντας;.. Θέλει να ελέγχει τον ελλαδικό χώρο, κ. συνάδελφοι, έστω και αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επιβληθεί στυγνή στρατιωτική δικτατορία. Όπως έγινε εδώ, όπως έγινε στη Χιλή, όπως έγινε σε τόσες χώρες του κόσμου. Μα τίθεται το ερώτημα, και θα το θέσω ευθέως και σε σας Δεν είναι άραγε φίλος των Αμερικανών ο κ. Πρόεδρος της κυβερνήσεως; Διατί θα ήθελαν άραγε να τον αντικαταστήσουν δυναμικά; Πιθανώς να είναι φίλος, αλλά δεν ελέγχεται από τους Αμερικανούς ο κ. Καραμανλής». Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, σύσσωμη η αντιπολίτευση ζητεί να φτάσει το μαχαίρι στο κόκαλο και αξιώνει την αποπομπή του υπουργού Άμυνας Ευ. Αβέρωφ, ο οποίος θεωρείται ύποπτος πολύ φιλικής στάσης προς τη χούντα. Αλλά ο πρωθυπουργός καλύπτει πολιτικό τον βαλλόμενο συνεργάτη του. Το παράδειγμα της Πορτογαλίας, όπου η «κάθαρση» του ανατραπέντος δικτατορικού καθεστώτος της Δεξιάς απέκτησε τέτοια ανεξέλεγκτη ορμή ώστε να διαγράφεται στον ορίζοντα η απειλή ενός καθεστώτος της Αριστερός, απασχολεί έντονα τις σκέψεις του πρωθυπουργού. Συνολικά συλλαμβάνονται και παραπέμπονται στη Δικαιοσύνη για απόπειρα στάσης 39 στρατιωτικοί, ενώ ταυτόχρονα αντικαθίστανται με υπουργική απόφαση δεκάδες διοικητές μονάδων του Στρατού Ξηρός, από το επίπεδο του τάγματος μέχρι εκείνο της μεραρχίας. Στο διάστημα 3 μέχρι 6 Μαρτίου, το ανώτατο συμβούλιο των ενόπλων δυνάμεων (ΑΣΕΔ) καταρτίζει τους πίνακες προακτέων και αποστρατευσίμων. Οι αλλαγές είναι σαρωτικές: Αποστρατεύονται 62 ανώτατοι αξιωματικοί (δύο αντιστράτηγοι, 26 υποστράτηγοι και 34 ταξίαρχοι), ενώ επαναφέρονται στην ενεργό υπηρεσία 3 ταξίαρχοι και 14 συνταγματάρχες. Ταυτόχρονα, 9 ταξίαρχοι προάγο-νται σε υποστράτηγους. Δέκα ημέρες αργότερα, αποστρατεύονται άλλοι 142 αξιωματικοί και των τριών Όπλων κλείνοντας με θεαματικό τρόπο την αυλαία της κάθαρσης στις Ενοπλες Δυνάμεις. Στις 21 Ιουλίου αρχίζει στο Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών στου Ρουφ η δίκη 21 αξιωματικών για τη συνωμοσία του Φεβρουαρίου η οποία απεκλήθη και «συνωμοσία της πιτζάμας», επειδή οι κατηγορούμενοι συνελήφθησαν νύκτα. Στις 9 Αυγούστου το Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών αθωώνει επτά από τους κατηγορούμενους μεταξύ των οποίων και τον αντισυνταγματάρχη ε.α. Ιωάννη Εμ. Στειακάκη και καταδικάζει 14. Ανάμεσά τους ο ταξίαρχος ε.α. Γεώργιος Δ. Λαμπούσης (12 χρόνια κάθειρξη) και ο ταγματάρχης ε.α. Παρασκευάς Σ. Μπόλαρης (11 χρόνια κάθειρξη).
Ιστορικό λεύκωμα 1975
Η Καθημερινή
from ανεμουριον https://ift.tt/34MqgUN
via IFTTT