Η ανάλυση της προσωπικότητας του Παντελή Δαμασκόπουλου θα μπορούσε να είναι μια από τις προσβάσεις, τις πολλές προσβάσεις, που μας φέρνουν κοντά στα αίτια της εξόντωσής του. Από φτωχή αγροτική οικογένεια, γεννήθηκε στο χωριό Άγιος Γεώργιος του Πύργου Ηλείας στα 1896. Τελείωσε το Γυμνάσιο Πύργου. Στη συνέχεια, παίρνει το δίπλωμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής του πανεπιστημίου της Αθήνας και μετά σπουδάζει Νομικά. Μετά τον πόλεμο της Μ. Ασίας -στον οποίο πήρε μέρος- διορίζεται στο Υπουργείο Γεωργίας. Ανήσυχος μελετητής, οπλίζεται με δυο ξένες γλώσσες (γαλλικά-γερμανικά) κι απλώνει τον κύκλο των γνώσεών του πέρα από τα στενά επαγγελματικά πλαίσια.
ΕΝΑΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ
Το 1924 μπαίνει στη δημοσιοϋπαλληλική συνδικαλιστική δράση. Μαχητικός, με πλατιές αντιλήψεις και γνώσεις -μελετούσε το μαρξισμό- γίνεται γρήγορα ένα από τα στελέχη της Συνομοσπονδίας των Δημοσίων Υπαλλήλων και -λίγο πριν τη διάλυσή της- γραμματέας της. Μέχρι το 1930 έχει διαμορφώσει τις πολιτικές του πεποιθήσεις, αλλά δεν έχει καμιά σχέση με το ΚΚΕ. Τότε ακριβώς συνδέεται μ’ αυτό, χωρίς όμως και να ενταχτεί οργανωτικά στις γραμμές του.
Στο μεταξύ η κυβέρνηση Βενιζέλου διαλύει τη Συνομοσπονδία και ο Δαμασκόπουλος, μαζί με άλλα συνδικαλιστικά στελέχη (Κ. Μπασιάκο, Ηλ. Αποστολίδη, Ν. Ματσακά κ.ά.) πετυχαίνει την ανασυγκρότηση του δημοσιοϋπαλληλικού συνδικαλιστικού κινήματος, κάτω από την ετικέτα της Κεντρικής Πανυπαλληλικής Επιτροπής (ΚΠΕ). Στα 1931, όταν δημιουργείται νέα κατάσταση στο ΚΚΕ (με την επέμβαση της Διεθνούς και την επικράτηση του Ν. Ζαχαριάδη), ο Δαμασκόπουλος εντάσσεται
 |
|
Ο ΝΙΚΟΣ ΠΛΟΥΜΠΙΔΗΣ ΣΕ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΝΕΚΔΟΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ. ΥΠΗΡΞΕ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ Π. ΔΑΜΑΣΚΟΠΟΥΛΟΥ (ΚΑΙ ΝΟΥΝΟΣ ΤΟΥ ΓΙΟΥ ΤΟΥ), ΜΑ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΤΟΝ ΚΑΤΗΓΟΡΗΣΑΝ ΣΑΝ «ΥΠΟΠΤΟ». ΤΟ 1952 ΘΑ ΔΕΧΟΤΑΝ ΚΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΤΗΝ ΑΔΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΟΥ «ΧΑΦΙΕ». (Η ΦΩΤ. ΠΑΡΑΧΩΡΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ Π. ΔΑΜΑΣΚΟΠΟΥΛΟΥ).
|
οργανωτικά στο ΚΚΕ, αφού καταδικάζει αυστηρά τους Σιάντο και Θέο για τη «λιγκβινταριστική-διαλυτική τους πάλη». Κι αυτό είναι ένα σημείο που πρέπει να προσεχτεί ιδιαίτερα. Μετά την οργανωτική του ένταξη στο ΚΚΕ, ο Δαμασκόπουλος δουλεύει μόνο στο συνδικαλιστικό τομέα. Κι εδώ παρατηρούμε κάτι που του διαφορίζει από τους ηγέτες του κόμματός του: προσπαθεί και μάχεται προς κάθε κατεύθυνση για να κρατηθεί το δημοσιοϋπαλληλικό κίνημα έξω από πολιτική εξάρτηση. Ο ίδιος θα γράψει: «Άφηνα τον καθένα να έχει τις πολιτικές του αντιλήψεις και να μορφώνει μόνος του τέτοιες ... Αν ο κομμουνισμός κέρδισε ή θα κέρδιζε κάποια επιρροή στους δημόσιους υπαλλήλους, αυτό το όφειλε όχι τόσο στα πολιτικά μου φρονήματα, τα οποία ίσως διαισθάνοντο οι δημόσιοι υπάλληλοι, όσο εις την κακήν οικονομικήν κατάστασιν». Ο τρόπος αυτός καθοδήγησης-συνεργασίας του φέρνει σε σύγκρουση με τη νοοτροπία και την πρακτική των άλλων συνδικαλιστών κομμουνιστών ηγετών. Κι αυτό θα βαρύνει για την τύχη του. Την εποχή εκείνη το δημοσιοϋπαλληλικό κίνημα στην Ελλάδα παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Μαχητικό, ευέλικτο, προσγειωμένο στην πραγματικότητα, αποτελεί πρωτοπορία και υπόδειγμα στο χώρο της πάλης των εργαζομένων.
ΚΥΝΗΓΗΜΕΝΟΣ ΑΛΛΑ ΜΕ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ
Στο διάστημα της πρώτης πενταετίας του ’30, ο Παντελής Δαμασκόπουλος κυνηγήθηκε άγρια από την εξουσία. Διώχτηκε έξι φορές από την υπηρεσία, μηνύθηκε δεκαπέντε φορές και πέρασε δώδεκα δίκες. Σε καμιά δε δικάστηκε με βάση το Ιδιώνυμο (το νόμο που εξέδωσε ο Βενιζέλος το 1929 για την καταδίωξη των κομμουνιστών) γιατί ποτέ δεν ανάμειξε το ΚΚΕ. Μέσα από τη συνεχή και αδιάκοπη πάλη, βασισμένη σε πραγματικά προβλήματα που προβάλλονταν μελετημένα και στην κατάλληλη στιγμή, συνειδητοποιούσαν οι δημόσιοι υπάλληλοι τη θέση τους στην κοινωνία και στο μηχανισμό. Ο Δαμασκόπουλος αποτέλεσε υπόδειγμα υπαλλήλου. Κι απ’ αυτήν την πλευρά είχε κερδίσει την εκτίμηση, όχι μόνο των συμμαχητών του, αλλά και του συντηρητικού κλάδου της δημοσιοϋπαλληλίας. Αν ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε εντυπωσιαστεί από την προσωπικότητά του και του είχε κάνει δελεαστικές προτάσεις, ένας άλλος πολιτικός, υπόδειγμα τότε συντηρητισμού κι αντιδραστικότητας, ο Ευστρ. Κουλουμβάκης, δε δίστασε να εκφραστεί δημόσια για τις επαγγελματικές ικανότητές του, τόσο για τον αντιγραφειοκρατικό τρόπο με τον οποίο δρούσε, όσο και τις άμεσες και σωστές λύσεις που έδινε στα θέματα της αρμοδιότητάς του. Ο Κουλουμβάκης βέβαια δεν παρέλειψε να επισημάνει το πόσο κακό ήταν για το αστικό καθεστώς, το να εντάσσεται ένας τέτοιος επιστήμονας και υπάλληλος στο κομμουνιστικό στρατόπεδο.
ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΩΝ ΑΠΛΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
Ποτέ για το Δαμασκόπουλο δεν έπαιξε ρόλο η πολιτική τοποθέτηση του κάθε πολίτη, όταν χρειαζόταν ν’ αντιμετωπίσει τα προβλήματά του. Οι ενέργειές του στηρίζονταν μόνο στο αν είχε δίκιο αυτός ο πολίτης ή όχι, ανεξάρτητα από το πού ανήκε ιδεολογικά και πολιτικά. Κι αυτό είναι ένα ακόμα σημείο που πρέπει να προσεχτεί, μια και έτσι ο Δαμασκόπουλος διαφοριζόταν σαφώς από τα «ήθη και έθιμα» της ηγεσίας του ΚΚΕ, που διαπνέονταν από άλλες αντιλήψεις.Η τέτοια στάση του Δαμασκόπουλου είχε σαν αποτέλεσμα, κάθε φορά που καταδιωκόταν ή και διωχνόταν από τη δουλειά του, να ασκούνται ισχυρές πιέσεις από τους συναδέλφους του, αλλά και από πολλούς άλλλους έξω από τον κλάδο, οι οποίες ανάγκαζαν τις κυβερνήσεις να τον επαναδιορίζουν.
ΤΑ «ΕΞ ΑΠΟΝΟΜΗΣ» ΣΤΕΛΕΧΗ...
Την ίδια εκείνη περίοδο, θα δούμε τον Παντελή Δαμασκόπουλο να παίρνει ενεργό μέρος και σε διάφορες αντιφασιστικές και αντιπολεμικές οργανώσεις και μέτωπα. Μαζικός, σε συνεχείς, έντονους και με σαφήνεια προσανατολισμένους αγώνες, αναπτύσσοντας κάθε μέρα -με τη μελέτη και την πάλη του- τη συνείδησή του, πιστεύοντας πως η νέα ηγεσία του ΚΚΕ θα ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις εκείνης της ιστορικής στιγμής, δούλεψε με όλη του την ψυχή και με γνώση των συνεπειών που περίμεναν τον ίδιο και τους δικούς του. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο Δαμασκόπουλος διαμορφωνόταν, σαν κομμουνιστής, κάτω από διαφορετικές συνθήκες, συγκριτικά με τα άλλα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ. Πολλά απ’ αυτά έγιναν στελέχη «εξ απονομής» από διάφορα κέντρα. Και η δράση του ίδιου του Ζαχαριάδη, που επιβλήθηκε σαν «αρχηγός» δεν μπορεί να συγκριθεί με τη δράση του Παντελή Δαμασκόπουλου. Γιατί ο Δαμασκόπουλος δεν είχε επιβληθεί σαν ηγετικό στέλεχος του κομμουνιστικού κινήματος από κάποιο διεθνές καθοδηγητικό κέντρο, ούτε με την επέμβαση έστω και κάποιου «εθνικού κέντρου». Οι ίδιοι οι αγώνες του, η ίδια η αγωνιστική του προσωπικότητα, πολύ πιο σφαιρική από την άποψη της επιστημονικής-μαρξιστικής και πλατύτερης πνευματικής-πολιτισπκής κατάρτισης, τον επέβαλαν.
ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ
Στο συνέδριο του ΚΚΕ, που έγινε στις αρχές του 1936, ο Δαμασκόπουλος εκλέχτηκε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και πρώτο αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου. Κι αυτό δεν έγινε χωρίς αντιδράσεις των εμπειρικών στελεχών του κόμματος, που ήταν στενόμυαλα, στενόκαρδα, βαθύτατα συντηρητικά και συγκεντρωτικά, εξαιτίας του επιπέδου μόρφωσης, επιμόρφωσης και τρόπου δουλειάς που τους είχε επιβληθεί. Ο Δαμασκόπουλος διαμόρφωσε τον τρόπο δουλειάς του στις συνθήκες της μαζικής πάλης, σαν μέλος των δημοσιοϋπαλληλικών οργανώσεων, για τις οποίες βέβαια πάλευε το ΚΚΕ (όπως κι άλλα πολιτικά κόμματα) έτσι ώστε να τις βάλει κάτω από τον έλεγχό του. Τα μέλη όμως των οργανώσεων αυτών βρίσκονταν σ’ ένα άλλο επίπεδο, πιο ψηλό από άποψη μόρφωσης, κατάρτισης, εμπειριών, τρόπου ζωής. Πράγμα που απαιτούσε άλλες μορφές σχέσεων, συμπεριφοράς, αλλά και αγώνων.
ΣΚΛΗΡΟΙ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΥΣ...
Και σήμερα, ακόμα, η Αριστερά «ξεφορτώνεται» εύκολα το χρέος να μελετήσει και να αναζητήσει μορφές σχέσεων με τα διάφορα στρώματα, που εργάζονται μέσα κι έξω από την παραγωγή και που δε χωράνε στη γενική κατηγορία των «προλετάριων», στη «μάζα των χειρώνακτων» ή των «ανειδίκευτων», κατατάσσοντάς τα στο χώρο των «μικροαστών», των «μικροαστών-διανοούμενων», των «χαρτογιακάδων». Κι ένας τέτοιος τρόπος αντιμετώπισης αυτών των στρωμάτων εξηγείται -βέβαια- με την τεμπελιά που χαρακτηρίζει τους αυτοϊκανοποιημένους ηγέτες κι αυτούς που είναι δεμένοι τυφλά στην οποιαδήποτε ιδεολογία. Αλλά αυτό που πρέπει να σημειώσουμε εδώ είναι ότι ο Παντελής Δαμασκόπουλος αντιμετώπιζε -όπως είπαμε- με άλλο τρόπο το πρόβλημα γεγονός που τον ξεχώριζε από την αρτηριοσκληρωτική συμπεριφορά των συνεργατών του στην Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ. Κι η στάση αυτή δεν περιοριζόταν μόνο στη διαμόρφωση των σχέσεών του προς τα «έξω», αλλά και μέσα στο κομματικό κύκλωμα.
...ΔΙΑΛΛΑΚΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ «ΤΑΞΙΚΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ»
Αλλά τα «σκληρά» αυτά στελέχη του ΚΚΕ δεν ήταν και δεν μπορούσαν να είναι σκληρά, απέναντι στον εχθρό που πολεμούσαν. Κι όταν βρίσκονταν μπροστά σε περίπλοκες και κρίσιμες καταστάσεις, κυριολεκτικά πελάγωναν και κατέστρεφαν ότι αγώνα ξεκινούσε. Ο Π. Νεφελούδης, στο βιβλίο «Στις πηγές της κακοδαιμονίας» (σελ. 101) -ανεξάρτητα αν πέτυχε να τις βρει ή όχι- αναφέρει τα «συμπεράσματα της ΚΕ του ΚΚΕ για τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης» (9-5-1936).
«...δ) Ότι η φράξια της Ενωτικής Γεν. Συνομ. Εργατών και προσωπικά ο σ. Θέος, στην άμεση διαχείριση τόσο των διαπραγματεύσεων με την κυβέρνηση, όσο και των συνεννοήσεων με τη ΓΣΕΕ, πήρε προσωπικές πρωτοβουλίες που έβλαψαν τα ζητήματα που διαχειρίστηκε... υπόγραψε τη λύση της καπνεργατικής απεργίας...»
ΔΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΝΟΜΙΑ
Στις 6 Ιουνίου 1936 ο Δαμασκόπουλος διώχτηκε από την κυβέρνηση, γιατί αντιτάχτηκε στη διάλυση των δημοσιοϋπαλληλικών οργανώσεων. Κι από τότε αρχίζει μια περίοδος δράσης «έξω από το χώρο του», σ’ ένα κλίμα διαφορετικό. Με την κήρυξη της μεταξικής δικτατορίας «βγαίνει στην παρανομία». Και κατά τα τέλη του 1936 -πάντα παράνομος- τοποθετείται στην Επιτροπή Πόλης Αθήνας. Από τη θέση αυτή, δουλεύει σε τομείς του μαζικού κινήματος, όπου δεν ήταν γνωστός: στις γυναίκες, στους διανοούμενους-λογοτέχνες κ.λπ. Τώρα ζει μια άλλη ατμόσφαιρα: αυτήν της πλήρους παρανομίας, στην οποία δικαιολογείται ο ολοκληρωτικός συγκεντρωτισμός, η οποιαδήποτε αυθαιρεσία, το ανεξέλεγκτο των αποφάσεων των ανωτέρων κλιμακίων του κόμματος. Στις συνθήκες όπου μπορεί κανείς, από την «προνομιούχα» θέση του, να επιβάλλει τη μικρή ή μεγάλη δικτατορική (επίσημα «συγκεντρωτική») αντίληψή του, για όλα όσα συμβαίνουν. Στα πολιτικά κόμματα, που από την ίδια τη φύση και την αποστολή τους είναι δομημένα ιεραρχικά και όπου μπορεί ν’ ανθίσει ο αυταρχισμός, αυτές οι περίοδοι διώξεων και παρανομίας επιτρέπουν το «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» για όσα έχουν στο παρελθόν συμβεί.
ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΗΡΘΕ ΑΠ’ «ΕΞΩ»...
Ο Παντελής Δαμασκόπουλος, όταν τοποθετήθηκε στην Επιτροπή Αθήνας, βρέθηκε στην «καρδιά» των εσωκομματικών συγκρούσεων. Και μπήκε σ’ αυτές πιο βαθιά, με το «παθητικό» εκείνου που ήρθε από «έξω», από το χώρο των διανοουμένων, ένα χώρο που «δεν τύγχανε εκτιμήσεως» από την τότε «προλεταριακή» ηγεσία του ΚΚΕ. Η ηγεσία αυτή δεν «ανησυχούσε» για το Γληνό, του άλλο σημαντικό διανοούμενο της Κεντρικής Επιτροπής. Κι αυτό είναι κατανοητό: Ο Γληνός δεν δούλευε οργανωτικά, κι' όπως μαρτυρά ο Π. Ρούσος στη «Μεγάλη Πενταετία» του (σελ. 261), αυτός πήρε μέρος σε κομματικό σώμα (Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ) μόλις το Δεκέμβριο του 1942, για πρώτη φορά!
 |
|
TO A' ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟ ΠΑΝΥΠΑΛΛΗΛΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ (18-23 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1926). Ο Π. ΔΑΜΑΣΚΟΠΟΥΛΟΣ ΣΗΜΕΙΩΝΕΤΑΙ ΜΕ ΚΥΚΛΟ.
|
Ο Γληνός -τότε- ήταν κλεισμένος στο γραφείο του και ασκούσε ένα άλλο είδος γοητείας. Αντίθετα, ο Παντελής Δαμασκόπουλος δούλευε, είχε τα μάτια του ανοιχτά, τόσο για μέσα, όσο και για έξω από το κόμμα. Έβλεπε, έκανε κριτική, μαχόταν. Δεν είχε περιοριστεί στα «καθήκοντα» του διανοουμένου. Κι όπως φάνηκε αργότερα, υπήρξε πολύ «ανορθόδοξος» στις αντιδράσεις του.
Η «ΠΙΣΩΠΛΑΤΗ ΜΠΑΛΤΑΔΙΑ»
Στις αρχές του 1938 πιάστηκε η Γραμματεία του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ. Αυτοί που τώρα θα προωθούνταν στα ανώτατα κομματικά πόστα ήταν οι Σιάντος-Θέος-Σκαφίδας-Μιχελίδης και, φυσικά, ο Δαμασκόπουλος, που ήταν εκλεγμένο αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου (από το Συνέδριο του 1936). Τότε ακριβώς είναι που του ήρθε η πρώτη «πισώπλατη μπαλταδιά», για την οποία αργότερα θα κάνει έγγραφη αναφορά στην Κεντρική Επιτροπή (που μέχρι τώρα δεν έχει δημοσιευτεί από το ΚΚΕ).
Κι ο Μιχελίδης θα ομολογήσει -κάπως καθυστερημένα- στην «Ελευθεροτυπία» της 25-2-1979: «Το θέμα του Παντελή Δαμασκόπουλου παρουσιάστηκε την άνοιξη του 1938 και αμέσως μετά τη σύλληψη της Γραμματείας του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και ακριβώς γι αυτήν. Τότε είμουνα στη Θεσσαλονίκη -όπου ήταν ο Σιάντος κι ο Σκαψίδας- γραμματέας της εκεί οργάνωσης του ΚΚΕ και όχι μόνο από διαδόσεις αλλά και από τον Κ. Θέο, μάθαμε ότι η προδοσία της γραμματείας γίνηκε από ένα διανοούμενο μέλος της ΚΕ που είχε σειρά να μπει στο Πολιτικό Γραφείο. Κι αυτός ήταν μόνο ο Δαμασκόπουλος. Στη συνέχεια κατεβήκαμε στην Αθήνα, όπου γίνηκε μια ευρεία σύσκεψη της ΚΕ του ΚΚΕ στην οποία δεν πήρε μέρος ο Δαμασκόπουλος για την υποψία» (υπογρ. δικές μας).
Μια εσωκομματική ανακοίνωση αποκαλύπτει τις αποφάσεις αυτής της «ευρείας σύσκεψης», από την οποία βγήκε και το νέο ΠΓ του ΚΚΕ. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Παντελής Δαμασκόπουλος ποτέ δεν κλήθηκε να δώσει λόγο για τις πράξεις που του καταμαρτυρούσαν, ούτε ήξερε τότε για τα όσα λέγονταν σε βάρος του. Το μόνο που διαπίστωνε ήταν ότι, κάθε μέρα που περνούσε, κάτι φαινόταν να συμβαίνει γύρω του. Κι είναι κι αυτό χαρακτηριστικό των ενδοκομματικών νοοτροπιών...
Ο ΠΛΟΥΜΠΙΔΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΟΘΗΚΕΣ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Την ίδια εποχή, οι καταδιωχτικές αρχές ενημερώνονταν από τους πράκτορες τους, για τις διαθέσεις πολλών στελεχών του ΚΚΕ απέναντι στο Δαμασκόπουλο. Και με τους ίδιους πράκτορες φρόντιζαν να ενισχύουν τις διαθέσεις αυτές. Έτσι, ένας βασικός πράκτορας, ο Κουτσογιάννης, μεταφέρει τις «ανησυχίες» του στο Νίκο Πλουμπίδη- του «αποκαλύπτει» ότι ο Παντελής Δαμασκόπουλος και ο Παύλος Νεφελούδης (της ΚΕ και αυτός), συναντιούνταν κατά παράβαση των συνωμοτικών κανόνων κι ακόμα ότι ο ίδιος «άκουσε» τα δύο κομματικά στελέχη να κριτικάρουν έντονα το ΠΓ του ΚΚΕ και να θεωρούν τα μέλη του υπεύθυνα για τα χτυπήματα που είχε δεχτεί το κόμμα.
 |
|
ΚΩΣΤΑΣ ΘΕΟΣ. ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΤΟΥ ΚΚΕ. ΔΙΑΒΕΒΑΙΩΝΕ ΤΟ ΔΑΜΑΣΚΟΠΟΥΛΟ ΟΤΙ ΤΟ ΚΚΕ ΤΟΝ ΟΝΟΜΑΣΕ «ΥΠΟΠΤΟ» ΓΙΑ ΝΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΦΑΛΕΙΑ! ΠΡΩΤΟΣΤΑΤΗΣΕ ΣΤΗ ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΜΜΑ.
|
Ο Πλουμπίδης, μέλος του Π.Γ και στενά συνδεμένος με τον Παντελή Δαμασκόπουλο (vovoc του γιου του) έτρεξε να καταγ-γείλλει τα όσα του είχε πει ο Κουτσογιάννης, «από καθήκον». Και κατά την καθαρά προσωπική μας γνώμη, δεν ήταν μόνο το καθήκον που τον έσπρωξε. Ο Πλουμπίδης, βαθύτατα δογματικός, στριμωγμένος ανάμεσα στην αρρώστια που τον βασάνιζε, την παρανομία που ζούσε, την κρυμμένη ζηλοτυπία για την ιεραρχική άνοδο του Παντελή Δαμασκόπουλου, υιοθέτησε την υποψία του «χαφιέ». Αργότερα θα πει: «...δεν ήταν τόσο καθαρός ο Παντελής Δαμασκόπουλος». Και μάλιστα σε μια εποχή που όλοι οι άλλοι είχαν δεχτεί την αθωότητά του! Δεν ξέρουμε τι είπε μέσα του όταν ο ίδιος έγινε τραγικό θύμα μιας νοοτροπίας και πρακτικής, μιας αντίληψης καταστάσεων, για τη διαμόρφωση των οποίων κι αυτός συνέβαλε, όσο μπορούσε...
ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΑΝΥΠΟΣΤΑΤΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ
Στα τέλη Μαίου του 1938, με μια εσωκομματική ανακοίνωση του Πολιτικού Γραφείου (που προοριζόταν για τα μέλη του κόμματος), οι Παντελής Δαμασκόπουλος και Παύλος Νεφελούδης καταγγέλονται σαν ύποπτοι για τις συλλήψεις του προηγούμενου μήνα. Και για το λόγο αυτόν, αποφασιζόταν η απομόνωσή τους, αντικατάσταση κάθε γνωστής σ’ αυτούς γιάφκας και η διακοπή κάθε επαφής, μέχρι που να τελειώσουν οι ανακρίσεις που γίνονταν. Η στάση του Παντελή Δαμασκόπουλου, η απάντησή του στο αιφνιδιαστικό χτύπημα, ήταν εκείνη που δείχνει ανάγλυφα το χαρακτήρα του: άμεση, επιθετική, μαχητική. Στις αρχές του καλοκαιριού στέλνει στο Πολιτικό Γραφείο μια έκθεση -γύρω στις 30 σελίδες αν θυμάμαι καλά- την οποία παρέδωσα εγώ σ’ ένα σπίτι κοντά στο Βοτανικό. Παράλληλα, δακτυλογραφημένα αντίγραφα άφησα στο δικηγόρο Ψευδό στη στοά Φέξη, και σ’ έναν Τριατατικό στην Κυψέλη, που λεγόταν Γιατράκος ή κάτι τέτοιο. Πριν πάω την έκθεση στο Πολιτικό Γραφείο, ο Δαμασκόπουλος με έβαλε και τη διάβασα. Θυμάμαι πως κατηγορούσε το Πολιτικό Γραφείο για τον τρόπο δουλειάς του και για τα χτυπήματα της οργάνωσης, προσπαθώντας να εξηγήσει της επιμέρους ενέργειες των μελών του. Θεωρούσε μάλιστα προσωπικά υπεύθυνους το Θέο και το Σιάντο, τους οποίους επιπρόσθετα κατηγορούσε ότι είχαν προκαταλήψεις εναντίον του, επειδή προερχόταν από το στρώμα των επιστημόνων-διανοουμένων. Με εντυπώσιασε και μια φράση που έλεγε, περίπου, ότι το κόμμα μοιάζει με τον Κρόνο που τρώει τα παιδιά του.
Ο Κ. ΘΕΟΣ ΤΑ «ΚΑΝΕΙ ΜΟΥΣΚΕΜΑ».
Ύστερα από λίγο καιρό τον επισκέφθηκε, στο σπίτι όπου έμενε, ο ίδιος ο Θέος, γραμματέας τότε της Κεντρικής Επιτροπής. Τον διαβεβαίωσε πως οι «κακές συμπτώσεις» είχαν ξεκαθαριστεί κι ότι θα έπιανε κομματική δουλειά στην ανασυγκρότηση της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας. Δικαιολόγησε την εσωτερική ανακοίνωση (με την οποία τον είχαν απομονώσει) με έναν εκπληκτικό ισχυρισμό: ότι δήθεν το κόμμα είχε διαπιστώσει πως ο Δαμασκόπουλος βρισκόταν κάτω από τη στενή πρακολούθηση της Ασφάλειας και ότι με την «απομόνωση» ήθελε απλώς να προφυλάξει τον ίδιο και τις οργανώσεις!!! Και η απάντηση του Δαμασκόπουλου (που μου είπε ο ίδιος) ήταν χαρακτηριστική: «Είναι έγκλημα να έρθεις να με δεις, αν αληθεύουν τα όσα λες...». Όσο θα φανεί, από όσα ακολούθησαν, η ηγεσία του ΚΚΕ και ιδιαίτερα οι Σιάντος-Θέος, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν προσωρινά, γιατί —με τη σειρά τους— αιφνιδιάστηκαν. Δεν περίμεναν ότι ο Δαμασκόπουλος θ’ αμυνόταν κατ’ αυτόν τον ανορθόδοξο τρόπο. Δεν περίμεναν δηλαδή να «βγάλει» την υπόθεση έξω από το όργανο που είχε αναλάβει το ξεκαθάρισμά της (την Κεντρική Επιτροπή ή καλύτερα τα μέλη της που βρίσκονταν στην Αθήνα). Αυτό ήταν ακατανόητο και δημιουργούσε σύγχυση. Ο Δ. Μιχελίδης, μέλος τότε του Πολιτικού Γραφείου, ομολογεί (σ’ επιστολή του) πως η υπόθεση αυτή τους απασχόλησε πολλές φορές, μια και αφορούσε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής. Μα αυτό δεν ισχύει απόλυτα. Το μεγάλο ενδιαφέρον του Πολιτικού Γραφείου οφείλεται κυρίως στο ότι η έκθεση του Παντελή Δαμασκόπουλου έγινε πλατιά γνωστή στα μέλη και στα στελέχη του ΚΚΕ και εντυπώσιασε, σ’ ότι αφορά τα κριτικά μέρη της.
«ΑΝ ΜΑΘΕΙΣ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ, ΜΗΝ ΤΗΝ ΠΕΙΣ...»
Ο τρόπος αντίδρασης του Δαμασκόπουλου τον χαρακτηρίζει σαν θαρραλέο μαχητή, που έχει την τόλμη ν’ αυτονομείται και να λέει -χωρίς περιστροφές, μ’ επιχειρήματα και με πάθος- προς κάθε κατεύθυνση, αυτό που θεωρεί σωστό. Και σ’ αυτό διέφερε σημαντικά από τα άλλα στελέχη του ΚΚΕ. Πράγμα που θα βαρύνει στην τύχη που τον περιμένει...
Είναι χαρακτηριστικό (και βγαίνει από την επιστολή του Μιχελίδη, που αναφέραμε), ότι τις «ανακρίσεις» τις έκανε ο ίδιος ο Κώστας Θέος, ο οποίος είχε διαδό-σει και τη φήμη για το «χαφιεδισμό» του Δαμασκόπουλου στη Θεσσαλονίκη, στα άλλα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής· κι ακόμα είναι ο ίδιος που πήγε να του ανακοινώσει την «αθώωσή» του, θέλοντας απλώς να τον σφυγμομετρήσει (ως προς τις πιθανές άλλες αντιδράσεις του) και να τον καθησυχάσει...
Η ΚΑΡΑΝΤΙΝΑ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...
Ουσιαστικά, η απομόνωση δε λύθηκε και μετά τη συνάντηση Δαμασκόπουλου-Θέου. Στα τέλη Ιουλίου 1938 πραγματοποιούνται νέες συλλήψεις. Η Κομματική Οργάνωση Αθήνας αναδιοργανώνεται. Κι όμως δεν επιδιώκει κα μιά επαφή με τον Παντελή Δα μασκόπουλο, που υποτίθεται ότ είχε σταλθεί σ’ αυτή να δουλέ ψει. Αντίθετα, συνεχίζεται πιε επίμονα, πιο συστηματικά, η διάχυση υποψιών για χαφιεδισμό, για φραξιονισμό, για τάσεις συνδιαλλαγής με τη δικτατορία (καινούργιο αυτό) και για άλλα «αμαρτήματα». Ο Παντελής Δαμασκόπουλος άρχισε να συνειδητοποιεί ότι η σύγκρουσή του με το ΠΓ και την ΚΕ του ΚΚΕ ήταν αναπόφευκτη. Αυτό ήταν φανερό, όταν διαμέσου του Γάκη (αν θυμάμαι καλά) το ΠΓ του ζήτησε εξηγήσεις για τη στάση και τις θέσεις του πάνω σε ορισμένα ζητήματα.
ΜΕΤΑ ΤΗ ΔΙΑΦΩΝΙΑ, Η... ΔΙΑΓΡΑΦΗ
Τότε, στις 15 Οκτωβρίου 1938, ο Δαμασκόπουλος κατορθώνει και στέλνει μια άλλη επιστολή-έκθεση, όπου κάνει πιο συγκεκριμένη κριτική πάνω στην ιδεολογική, την πολιτική και την πρακτική γραμμή του Πολιτικού Γραφείου. Οι διαφωνίες του παίρνουν επικίνδυνες διαστάσεις για την τότε κομματική ηγεσία. Και χωρίς να τον καλέσει, στα κρυφά, το Πολιτικό Γραφείο παίρνει (24 Νοεμβρίου 1938) τηυ απόφαση για τη διαγραφή του. Κι η απόφαση αυτή θα επικυρωθεί από τηυ 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, το Φεβρουάριο του 1939 (βλ. «Επίσημα Κείμενα» 1936-1940).
Η απόφαση του Πολιτικού Γραφείου είναι γραμμένη με το χέρι του Κ. Θέου και βρίσκεται (το αντίγραφο που είχε ο Σιτοκωνσταντίνου που αργότερα θα εκτελεστεί κι αυτός σαν χαφιές...) στην Ασφάλεια. Φωτοτυπημέυο κομμάτι του χειρογράφου έχει δημιοσιευτεί στην εφημερίδα «Εθνικός Κήρυξ» της 21/12/1949.
ΟΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΦΩΝΙΕΣ...
Και για να εκτιμηθεί η έκταση των διαφωνιών του Δαμασκόπουλου, σημειώνουμε ότι στην απόφαση της διαγραφής του κατηγορείται για:
1) Αντίθεση στις διαγραφές και στα μέτρα που παίρυουται αυθαίρετα και με αναπόδεικτες κατηγορίες.
2) Διαπίστωση προκατάληψης των εργατικών στελεχών απέναντι στους διανοουμένους (με άμεση επίθεση κατά των Θέου-Σιάντου).
3) Αντίθεση για τη «μονιμοποίηση», του επαγγελματισμό των στελεχών.
4) Αντίθεση στον τρόπο εκλογής στελεχών («...εσύ δηλώνεις ότι εψήφισες για τα καθοδηγητικά πόστα ανθρώπους που δεν ξέρεις από πού κρατάει η σκούφια τους»).
5) Κριτική στο παρελθόν.
6) Ενέργειες εναντίου της απόφασης για απομόνωσή του (που χαρακτηρίζονται φραξιονισμός).
7) Αντίθεση στη μη χρησιμοποίηση των μέσων που παρέχει το Σύνταγμα, όπως και αντίθεση στην άσκοπη ηρωοποίηση, κ.λπ.
Έτσι, διαπιστώνεται καθαρά από την ίδια την απόφαση διαγραφής του Δαμασκόπουλου, ότι δεν υπάρχει κανένας «χαφιεδισμός», αλλά μόνο βασικές διαφωνίες του, τόσο στον τομέα της θεωρίας (υπαλληλισμός στελεχών κ.λπ.), όσο και στην πολιτική πρακτική και στην αντιμετώπιση των επιθέσεων της δικτατορίας.
...ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΤΗ ...Γ' ΔΙΕΘΝΗ!
Αλλά η απόφαση, στο σημείο που παραπέμπει την υπόθεση στη Γ' Διεθνή, μπορεί να χαρακτηριστεί σαν μνημείο υποκρισίας και επικίνδυνης κουτοπονηριάς. Η Κεντρική Επιτροπή δεν κάλεσε τον Παντελή Δαμασκόπουλο (που ήταν αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου της), ούτε στην εκλογή του νέου -ύστερα από τις συλλήψεις- οργάνου, ούτε για να «δικαστεί» μπροστά της. Και τον έστελνε να «δικαστεί» στην Κομμουνιστική Διεθνή!!! Αυτοί που ξέρουν την κατάσταση που επικρατούσε τότε στη Διεθνή, καταλαβαίνουν ότι κάτι τέτοιο σήμαινε καταδίκη του Δαμασκόπουλου σ’ εξαφάνιση, με βάση το «σημείωμα» της ΚΕ του ΚΚΕ που θα τον «παρακολουθούσε». Ο Μιχελίδης θα γράψει ότι ο Δαμασκόπουλος αντέδρασε «...είτε γιατί φοβόταν την αποστολή, είτε γιατί δε θέλησε ν’ αφήσει την οικογένεια του...», που από χρόνια βέβαια δεν μπορούσε να τη βοηθήσει όσο ήθελε -ενώ τόσο την αγαπούσε- εξαιτίας της αφοσίωσής του στην εξυπηρέτηση των ιδανικών του... Η δραματική θέση του Δαμασκόπουλου επιδεινώνεται. Κυνηγημένος από το κόμμα, απομονωμένος, χωρίς καμιά βοήθεια για ν’ αντιμετωπίσει και το κυνηγητό της δικτατορίας (που τον είχε επικηρύξει με το τεράστιο, για την εποχή εκείνη, ποσό των 60.000 δραχμών), παίρνει στην κυριολεξία τα βουνά Κρύβεται για μήνες στις σπηλιές της Πάρνηθας· τρώει χορτάρια και ζει την πίκρα του και το δράμα της οικογένειάς του. Τώρα υπάρχουν δυο λύσεις: η αυτοκτονία και η παραδοχή της νέας κατάστασης. Η πρώτη αποκλειόταν- ήταν αντίθετη προς τη φύση του. Κι ως προς τη δεύτερη: η διαγραφή, η απομόνωση, οδηγούσαν στη διέξοδο της επιστροφής στη νομιμότητα.
Η ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να κατέβει στην Αθήνα και ν’ αφεθεί να συλληφθεί ή να παρουσιαστεί. Προτίμησε το τελευταίο. Το έκανε με τη μεσολάβηση συγγενούς του, υπουργού της δικτατορίας. Κι αυτή τον άφησε ήσυχο. Ήξερε ότι ο Δαμασκόπουλος ήταν πια ακίνδυνος. Για να ζήσει την οικογένειά του πουλούσε βιβλία. Ωσπου πάλι, με τη μεσολάβηση του συγγενούς του, ξαναπήρε τη δουλειά του στο υπουργείο. Στη Δήλωση που έκανε (είναι γνωστή και στο ΚΚΕ κι έχει δημοσιευτεί -βλ. π.χ. «Εθνικός Κήρυξ» της 23/12/1949), η μόνη ιδεολογική θέση που διατυπώνει είναι η παρακάτω: «Έπειτα από τη σιχαμερή συκοφαντία και τη διαγραφή μου από το ΚΚΕ, που είναι κάτι παραπάνω από αποκήρυξή μου, είναι περιττό να δηλώσω ότι αποκηρύσαω τους Θέους και τον κομμουνισμό τους και κόβω κάθε δεσμό μαζί τους, δεσμό που άλλωστε ο ίδιοι έκοψαν». Η στάση του πια, όπως κι ο ίδιος θα γράψει, είναι πια περιορισμένη, μέσα στα πλαίσια του καθεστώτος και της νομιμότητας...
ΤΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΤΟΥ «ΔΙΑΓΡΑΜΜΕΝΟΥ»
Με την κατάληψη της Ελλάδας από τον Άξονα, η κατάσταση άλλαξε ριζικά. Ο Δαμασκόπουλος δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος. Όμως, όσο τολμηρός κι αν ήταν, όση ανεξαρτησία κι αν τον διέκρινε στις επιλογές του και στη διατύπωση των θέσεών του, ήταν διαμορφωμένος κι αυτός μέσα στα πλαίσια που του χάραξε η θητεία στο ΚΚΕ. Δε θα ήθελε ποτέ να ενεργήσει έξω από τα πλαίσια αυτά. Η διαγραφή του και η «δήλωση» τον είχαν επηρεάσει και θα μπορούσε να πει κανείς ότι είχε ένα κόμπλεξ εξάρτησης, εξαιτίας των δυο αυτών γεγονότων. Ήξερε πως εγώ δούλευα τότε στο κόμμα. Ποτέ δε θέλησε να μάθει σε ποιά οργάνωση. Συζητούσε μαζί μου για το ποιά θα έπρεπε να είναι η γραμμή, έτσι ώστε ν’ αντιμετωπιστούν οι καταστάσεις. Αλλά ποτέ δε δούλεψε για να προωθήσει τις απόψεις του, μέσα από ένα οργανωτικό σχήμα ξένο με το ΚΚΕ. Εδώ βρίσκεται κι η διαφορά του -μια από τις πολλές- με τον Άρη Βελουχιώτη, που βρισκόταν κι αυτός κάτω από το βάρος μιας «δήλωσης».
ΕΛΠΙΔΕΣ ΓΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Η ΠΛΕΚΤΑΝΗ;
Τον Αύγουστο του 1941, ένα μέλος της Νέας Κεντρικής Επιτροπής μας ειδοποίησε να πω στο Δαμασκόπουλο, ότι έπρεπε να υποβάλλει μια έκθεση για τη στάση του στην περίοδο μετά τη διαγραφή, γιατί η υπόθεσή του θα ξανασυζητιόταν. Δε μαθεύτηκε ποτέ ποιος είχε πάρει την πρωτοβουλία της ξανασυζήτησης. Υπάρχουν υποψίες ότι αυτό έγινε επειδή ο Δαμασκόπουλος είχε αρχίσει να μιλάει σε πολλούς για τη νέα κατάσταση και η ΚΕ φοβήθηκε μήπως έπαιρνε πρωτοβουλίες συγκρότησης πολιτικής κίνησης, έξω από το ΚΚΕ. Φοβόταν την ανεξαρτησία που είχε δείξει ο Δαμασκόπουλος, αλλά δεν καταλάβαινε -κοντά σε πολλά άλλα- ότι η ίδια του η διαμόρφωση δεν του επέτρεπε να το κάνει.
 |
|
ΟΙ ΣΙΑΝΤΟΣ-ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΩΞΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΟΠΟΥΛΟΥ.
|
Ίσως, μ’ αυτόν τον τρόπο, η ΚΕ ήθελε να τον ουδετεροποιήσει και να τον κάνει να ελπίζει σε μια αποκατάσταση, που ήταν το όνειρό του... Η έκθεση γράφτηκε από το Δαμασκόπουλο και παραδόθηκε από μένα στο κόμμα, στα τέλη Αυγούστου. Σε λίγες μέρες μου είπαν να τον ειδοποιήσω πως θα έπρεπε να εγκαταλείψει την Αθήνα για λίγο, για να μη βρίσκεται εδώ στη διάρκεια που θα εξετάζεται η υπόθεσή του. Πήρε την οικογένειά του και πήγε στον Άγιο Γεώργιο του Πύργου, στο χωριό του. Στο τελευταίο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου επέστρεψε με άδεια της Κεντρικής Επιτροπής και ειδοποιήθηκε (πάλι από μένα) ότι θα έπρεπε να ενεργήσει έτσι, ώστε να πάρει μετάθεση για τα Γιάννινα ή -το προτιμότερο- για τη Θεσσαλία. Το Νοέμβριο πιάστηκε από τους Ιταλούς, που τον άφησαν ελεύθερο ύστερα από λίγο.
ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ...
Στις αρχές του 1942 είχε πετύχει μετάθεση κι έφυγε για τα Τρίκαλα. Εκεί, όπως φαίνεται, βρισκόταν σ’ επαφή με την Κεντρική Επιτροπή, από τότε που αυτή ανέβηκε στο βουνό. Κι όταν τον κάλεσε να παρουσιαστεί, ο Δαμασκόπουλος σκηνοθέτησε απαγωγή του από τους αντάρτες (για να μην κινδυνεύσει η οικογένειά του από αντίποινα) και την πρώτη Τετάρτη του Οκτωβρίου 1943 έφυγε για το Καρπενήσι. Από κει και με ευθύνη της, η Κεντρική Επιτροπή τον έστειλε στην Αθήνα, το Δεκέμβριο του 1943. Είχε εντολή να μένει στο σπίτι του Χρ. Γαλανόπουλου, συγγενή του από τη γυναίκα του και μέλους τότε της ηγεσίας της Επιτροπής Δημοσίων Υπαλλήλων. Και του είχε γίνει, άκομα, η υπόδειξη να μην πιαστεί.
ΛΙΓΟΙ ΜΗΝΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ...
Τώρα, ο Παντελής Δαμασκόπουλος έχει πολλές επαφές. Δεν ξέρουμε με ποιούς και για ποιό λόγο (στο Χρ. Γαλανόπουλο άφησε ένα αντίγραφο έκθεσης, που καταστράφηκε όμως, όταν αυτός πιάστηκε και στάλθηκε στο Χαϊδάρι). Στα τέλη Ιανουαρίου 1944 έχει ολοκληρώσει τον κύκλο των επαφών του και φεύγει για το Καρπενήσι. Εκεί, πολλοί τον βλέπουν ελεύθερο για 2-3 μήνες. Σ’ ένα γράμμα του, με ημερομηνία 3/3/1944, στον άλλο εξάδερφο της γυναίκας του, το Γιάννη Στ. Γαλανόπουλο, γράφει: «Από υγεία είμαι καλά. Δυστυχώς όμως η υπόθεσή μου δεν τακτοποιήθηκε ακόμα και δεύτερο, δεν μπόρεσα να επικοινωνήσω με την οικογένεια μου... θα ήθελα λίγη ζάχαρη».
 |
|
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ, ΑΠΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΕΞΟΡΙΣΤΩΝ (1935). Η ΤΕΤΑΡΤΗ ΑΠΟ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΕΙΝΑΙ Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ Π. ΔΑΜΑΣΚΟΠΟΥΛΟΥ. ΦΩΤΕΙΝΗ. Η ΜΙΚΡΗ ΜΠΡΟΣΤΑ, ΕΙΝΑΙ Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ (Η ΦΩΤ. ΠΑΡΑΧΩΡΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ Π. ΔΑΜΑΣΚΟΠΟΥΛΟΥ).
|
Οι πληροφορίες λένε ότι τότε «δούλευε», στη διαφώτιση, στο τυπογραφείο.
«ΣΚΟΤΩΣΤΕ ΤΟ ΠΑΛΙΟΣΚΥΛΟ...»
Στις αρχές Απριλίου 1944 βρίσκεται πια κλεισμένος σ’ ένα μπουντρούμι, στο Καρπενήσι, σε άθλια κατάσταση. Οι σχετικές πληροφορίες είναι πολλές. Το γιατί πήρε την τροπή αυτήν η υπόθεση, είναι κάτι που παίρνει πολλές ερμηνείες. Βέβαιο είναι πάντως, ότι στις 16 Μαΐου 1944 ο Δαμασκόπουλος εκτελέστηκε, στο δρόμο προς το Μ. Χωριό, από τον Αλέξη Βετούλια (που καταγόταν από την περιφέρεια της Λιβαδειάς). Μου το αφηγήθηκε ο ίδιος, στον Γ' όρμο της Γιούρας στα 1948-49, όταν είμαστε συγκρατούμενοι. Με διαβεβαίωσε, μάλιστα, πως την εντολή της εκτέλεσης την πήρε προσωπικά από το Γιάννη Ιωαννίδη, τον «Μπάρμπα-Γιάννη» (όπως τον αποκαλούσε), ο οποίος του είχε πει τότε: «Τί το κρατάς ακόμα αυτό το παλιόσκυλο;»
ΓΙΑΤΙ;
Γιατί εκτελέσαν το Δαμασκόπουλο, αφού του είχαν επιτρέψει να ζήσει ελεύθερος στα Τρίκαλα, και στην περιοχή που ανταρτοκρατιόταν από καιρό; Όταν αυτός γύριζε για υπηρεσιακούς λόγους χωρίς καμιά προφύλαξη; Όταν πήγε στο βουνό μόνος του; Όταν πήγε μ’ εντολή τους στην Αθήνα, έμεινε εκεί καιρό και θα μπορούσε κι αυτήν ακόμα την παραμονή της εκτέλεσής του να φύγει και να σωθεί; Όταν ξαναγυρίζει μόνος του στο Καρπενήσι; Ο Δαμασκόπουλος έμεινε ελεύθερος και «δούλεψε» για το κόμμα, μέχρι που τον κλείσαν στο μπουντρούμι και τον εκτέλεσαν, χωρίς δίκη, βιαστικά και ύπουλα. Κι αυτό είναι κάτι που αν αναλυθεί στις λεπτομέρειές του, θα μπορούσε να δώσει ύλη για ολόκληρο δοκίμιο, σχετικά με την ηθική αυτών που ισχυρίζονται ότι έχουν το «κοπυράιτ» της κομμουνιστικής ιδεολογίας... Και χαρακτηριστικό της στάσης της ηγεσίας του ΚΚΕ είναι ότι, όταν ο Δ. Παπαγιάννης κι η Αύρα Παρτσαλίδου ρωτήθηκαν από μένα (το Νοέμβριο του 1944 στην Πάτρα) αν ξέρουν τίποτα για τον Παντελή Δαμασκόπουλο, με «πληροφόρησαν» ότι χάθηκε σε μια επιχείρηση με τους Γερμανούς και δεν ήξεραν αν πιάστηκε ή σκοτώθηκε...
ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ...
Μια εξήγηση για τη βιαστική εκτέλεση του Παντελή Δαμασκόπουλου είναι ότι, τότε, η ηγεσία Σιάντου-Ιωαννίδη-Θέου κ.λπ. έμαθε πως ο Νίκος Ζαχαρώδης ζούσε σε γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Κι ακόμα, ήξερε πως ο πόλεμος πλησιάζει στο τέλος του κι ότι ο Νίκος Ζαχαρώδης -μετά την επιστροφή του- δε θα δεχόταν τις κατηγορίες κατά του Δαμασκόπουλου. Κι ότι ο τελευταίος θα ανέπτυσσε στο «νόμιμο αρχηγό» τις απόψεις του για την πολιτική στρατηγική και για τη γενικότερη συμπεριφορά της κομματικής ηγεσίας της περιόδου 1936-1944. Μα κάτι τέτοιο θα τους στοίχιζε και θα τους εξουθένωνε -αργά ή γρήγορα- μια και ο Ζαχαρώδης θα τους «είχε στο χέρι». Και για το τι θα ακολουθούσε, μπορούσαν να το φανταστούν, μια κι είναι γνωστή κι αποδειγμένη (φάνηκε κι από τις εξελίξεις) η ηθική της ηγεσίας των ΚΚ. Τα παραδείγματα είναι τόσα πολλά, κι όχι μόνο στην Ελλάδα. Κι έχουν ομολογηθεί ακόμα και σε συνέδρια, έτσι ώστε κανείς να μην μπορεί να τα θεωρήσει απλώς σαν επινοήσεις της αντικομμουνιστικής προπαγάνδας... Ο Π. Δαμασκόπουλος δεν έχει ανάγκη αποκατάστασης και μάλιστα μεταθανάτιας. Ποτέ κανείς δεν πίστεψε τις συκοφαντίες τις οποίες διέδωσαν εκείνοι που ήθελαν να τον εξαφανίσουν πολιτικά και που, όπως συμβαίνει πάντα, κατρακύλησαν στο ωμό έγκλημα, στη φυσική του εξόντωση, όταν είδαν ότι κινδυνεύουν...
from ανεμουριον https://ift.tt/39X68Cy
via IFTTT