Η ΥΔΡΑ δεν υπήρξε απλώς το ισχυρότερο ναυτικό νησί της Ελλάδας κατά την επανάσταση του '21. Γενικότεροι παράγοντες καθώς και η οικονομική ευμάρεια έδωσαν συγχρόνως και την ευκαιρία μιας πολιτιστικής και πνευματικής ανάπτυξης.
Ενδεικτική η ίδρυση σχολείου το 1749, στο οποίο δίδαξαν φωτισμένοι δάσκαλοι όπως οι Απόστολος Εφέσιος, Νεόφυτος Βάμβας, Άνθιμος Γαζής, Θεόκλητος Φαρμακίδης και που στάθηκε μια επιπλέον αιτία της συνεχούς ανόδου του μορφωτικού επιπέδου. Ξένοι δάσκαλοι προσλαμβάνονται επίσης ενώ το 1825 λειτουργεί ήδη κανονικά το πρώτο τοπογραφείο.
Πηγή, όμως, αυτής της πνευματικής ώθησης δεν είναι άλλος, παρά αυτός τούτος ο τόπος. Το νησί της Υδρας είναι ο πόλος έλξης που θα τραβήξει κοντά του τον έναν μετά τον άλλο δημιουργούς υψηλού επιπέδου.
Η γενιά του ’30, με επικεφαλής τον Υδραίο την καταγωγή Χατζηκυριάκο−Γκίκα, θα νιώσει το θαύμα της αρχιτεκτονικής δομής του νησιού, το ανυπέρβλητο φως, θα εμπνευσθεί και θα δημιουργήσει από αυτό. Ζωγράφοι, γλύπτες, ποιητές, μουσικοί θα καταθέσουν εδώ την καλλιτεχνική τους προσφορά και πολλοί θα διαλέξουν το νησί ως μόνιμη κατοικία τους.
Γιώργος Μαυροΐδης
Ο ζωγράφος και Ακαδημαϊκός κ. Μαυροΐδης είναι από τους ανθρώπους που γνώρισαν την Ύδρα μ’ αφορμή το φιλόξενο σπίτι του Χατζηκυριάκου−Γκίκα που δεν υπάρχει πια και όπως πολλοί άλλοι ερωτεύτηκε την Ύδρα. «Το σπίτι μου στην Ύδρα το απέκτησα το 1960, είχα πάει στην Ύδρα στο παρελθόν, αλλά όταν οι συνθήκες ωρίμασαν απέκτησα το σπίτι αυτό».
— Γιατί επιλέξατε την Ύδρα και όχι ένα άλλο νησί του Αιγαίου;
«Διότι η Ύδρα μ’ αρέσει. Μ’ αρέσει αισθητικά. Με αγγίζει σαν τόπος ψυχικά. Με επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα στη ζωή και το έργο μου».
— Εργάζεστε στην Ύδρα;
«Οχι. Διότι στην Ύδρα πηγαίνω τα καλοκαίρια και το καλοκαίρι μ’ επηρεάζει άσχημα ο καιρός, η ζέστη, μ’ αποτέλεσμα να μην μπορώ να εργαστώ. Δεν φταίει η Ύδρα. Ωστόσο, οι εικόνες, οι σκέψεις, οι σχέσεις, οι άνθρωποι επηρεάζουν τη δουλειά μου».
Παναγιώτης Τέτσης
Ο ζωγράφος και Ακαδημαϊκός Παναγιώτης Τέτσης είναι Υδραίος.
Υπήρξε καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών για είκοσι ολόκληρα χρόνια, μια αφορμή ώστε η σχέση του με την Ύδρα να γίνει ακόμη στενότερη:
«Πήγαινα στην Ύδρα κάθε χρόνο τον Μάιο, με τους φοιτητές από τη Σχολή Καλών Τεχνών, στο παράρτημα της Ύδρας που στεγάζετε στο αρχοντικό του Εμμ. Τομπάζη. Βασικός στόχος δικός μου ως δάσκαλος ήταν να φύγουν τα παιδιά από το κλειστό περιβάλλον του εργαστηρίου, που οι παραστάσεις ήταν περιορισμένες. Δεν τολμούν.
Έχουν το μοντέλο κάτω από το συγκεκριμένο φως σε προκαθορισμένη θέση και δουλεύουν. Ήθελα να τους βγάλω τη θέση αυτή που τους βόλευε, να τους δώσω το ερέθισμα να βρεθούν στην ύπαιθρο και συγχρόνως ήταν μια ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή και να συνάψουμε στενότερες σχέσεις, φιλικές».
— Πώς ήταν ο τρόπος ζωής και δουλειάς στη Σχολή;
«Έρχονταν δεκαπέντε άτομα από τα πενήντα του εργαστηρίου και ζούσαμε κατά κάποιο τρόπο σαν “κοινόβιο”, υπήρχε μια σχέση πιο στενή, φιλική, χωρίς την απόσταση της ηλικίας ή τις ιδιότητες: δάσκαλος−μαθητής. Τα παιδιά διασκέδαζαν κιόλας, αλλά δούλευαν, νωρίς το πρωί έρχονταν για δουλειά».
— Εσείς πού μένατε;
«Έμενα στη Σχολή τα πρώτα χρόνια. Μου άρεσε πολύ το αρχοντικό αυτό που σήμερα επισκευάζεται. Αργότερα απέκτησα αυτό το σπίτι της γιαγιάς μου....
Στη Σχολή κάναμε εκθέσεις όχι μόνο φοιτητών ή νέων ζωγράφων αλλά και διάφορες άλλες εκδηλώσεις. Στο ισόγειο που ήτανε κατάλληλα διαμορφωμένο με φωτισμό σαν Γκαλερί, φιλοξενήσαμε και το Παιδικό Εργαστήρι Ζωγραφικής. Αυτό το περίπτερο όπως και της Μυκόνου που αγοράστηκε το 1935, στο οποίο είχα φιλοξενηθεί κι εγώ ως φοιτητής, και των Δελφών που χτίστηκε ένα χρόνο πριν από την αγορά εκείνου της Ύδρας το 1935, ήταν για υπότροφους κι όχι για σπουδαστές».
Χρίστος Καράς
Ο ζωγράφος Χρίστος Καράς, παρ’ όλο που θεωρείται «νέος» στην Ύδρα − αφού απέκτησε σπίτι στο νησί πρόσφατα − τη γνωρίζει από παλιά:
«Την Ύδρα τη γνωρίζω σαρανταπέντε χρόνια. Ο Παύλος Παντελάκης, Υδραίος ζωγράφος, κάποια στιγμή όταν ήμουν νέος κι αναζητούσα ανθρώπους να μου δείξουν δρόμους, με κάλεσε στο σπίτι του στην Ύδρα. Ήτανε η εποχή που το πλοίο δεν έμπαινε στο λιμάνι, μας άφηνε αρόδου και έρχονταν οι βάρκες και μας έπαιρναν. Ήταν το 1948.
Ο Υδραίος ζωγράφος και Ακαδημαϊκός Παναγιώτης Τέτσης υπήρξε καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών στην Ύδρα για είκοσι ολόκληρα χρόνια.
«Είχαμε πάρει το απογευματινό πλοίο και φτάσαμε σούρουπο στην Ύδρα. Ήταν μια έκπληξη για μένα συγκλονιστική. Αυτή είναι η ωραία ώρα της Ύδρας. Το πορτοκαλί που ρίχνει ο ήλιος στο λευκό και το γκρίζο... Έτσι, ξετρελάθηκα. Φαίνεται ότι από κείνη την στιγμή με υιοθέτησε»
— Ποιες ήταν οι επιδράσεις στο έργο σας από την Ύδρα;
«Το περιβάλλον, στο οποίο ζει ένας καλλιτέχνης, επιδρά καταλυτικά. Αυτή η συνύπαρξη του φωτός και της σκιάς που υπάρχει διάχυτη στην ατμόσφαιρα της Ύδρας επηρέασε πολλούς καλλιτέχνες».
— Πώς ήτανε η Ύδρα τότε με τους φοιτητές;
«Η εποχή εκείνη ήταν μια εποχή όπου οι νέοι Ελληνες καλλιτέχνες ακολουθούσαν τα βήματα των Γάλλων εξπρεσιονιστών όπου με τα χρώματα και το ταλέντο τους ξεχύνονταν στην Ύδρα. Κάθε δύο μέτρα υπήρχαν ζωγράφοι με καβαλέτα, χρώματα και πινέλα».
— Έχετε ζήσει την Ύδρα όλες τις εποχές. Ποια πιστεύετε ότι τη δείχνει καλύτερη;
«Ο χειμώνας. Το χειμώνα η Υδρα είναι πολύ πιο όμορφη. Το χρώμα που αφήνει είναι το άσπρο και το γκρίζο».
Νίκη Καναγκίνη
«Η πρώτη μου επαφή με την Ύδρα ήταν όταν φοιτήτρια στη Σχολή Καλών Τεχνών ο Παύλος Μυλωνάς − που ήταν καθηγητής μας στη Σχολή − μας πήγαινε στην Ύδρα».
— Ενώ είχατε σχέσεις και με τ’ άλλα νησιά του Αργοσαρωνικού γιατί επιλέξατε την Ύδρα για να μείνετε;
«Η Ύδρα έχει μιαν άλλη διάσταση, μεταφυσική. Σε επηρεάζει η αρχιτεκτονική της. Βόλτα το βράδυ με φεγγάρι μ’ έχει κάνει να σκέφτομαι τη σχέση μου με το νησί κι αυτή τη μεταφυσική της διάσταση...».
— Τι σας επηρεάζει στην Ύδρα;
«Ο χώρος. Ο χώρος της Ύδρας είναι πλαστικός. Κάθε σπίτι είναι διαφορετικό, με αλλιώτικη θέα.
Εχεις την αίσθηση ότι είσαι μόνος σου και με όλους μαζί. Οι τοίχοι είναι ψηλοί, κάθε πόρτα που ανοίγει είναι μια έκπληξη. Αισθάνεσαι σα να
ανακαλύπτεις έναν νέο κόσμο».
Βάσω Κυριάκη
Η Βάσω Κυριάκη, εκτός από ζωγράφος με αξιόλογη δουλειά στο ενεργητικό της, είναι λέκτορας στο Πολυτεχνείο, στην Αρχιτεκτονική Σχολή, από το 1990, υπήρξε μέλος της εικαστικής ομάδας. Ομάδα ΤέΧνης4+.
«Η σχέση μου με την Ύδρα δήμιουργήθηκε όταν φοιτήτρια κι εγώ της Σχολής Καλών Τεχνών κατέβαινα στο παράρτημα της Σχολής. Δάσκαλοί μου ήταν ο Μόραλης και ο Γεωργιάδης».
— Πόσο σας επηρεάζει η Ύδρα;
«Όλα τα βιωμένα πράγματα κάπου υπάρχουν. Τα κουβαλάμε και βγαίνουν. Η Ύδρα μ’ επηρεάζει πολύ, οι χώροι, οι χρόνοι, το φως, η αίσθηση του ορίζοντα − κάτι που δεν υπάρχει στην πόλη − οι σχέσεις είναι εντελώς
διαφορετικές. Επειδή όμως η δουλειά μου δεν είναι φωτογραφική τα βιώματα αυτά δεν βγαίνουν φωτογραφικά...».
Μάγδα Σιάμκουρη
Η Μάγδα Σιάμκουρη συνδέθηκε στενά με την Ύδρα τα τέσσερα τελευταία χρόνια που δίδαξε στο Παιδικό Εργαστήρι Ζωγραφικής Ύδρας. Σπούδασε ζωγραφική στην Σχολή Καλών Τεχνών, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο, ενώ από το 1990 ανήκει στο ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό της Σχολής Καλών Τεχνών.
— Τι σημαίνει για σας η Ύδρα;
«Η Ύδρα είναι ένας τόπος που τον έζησα τέσσερα χρόνια, αγάπησα τους μαθητές μου, υπήρξε μια δημιουργική σχέση μεταξύ μας. Η Ύδρα σαν τόπος πόσο μ’ επηρέασε θα φανεί στο μέλλον στη δουλειά μου...».
Μπουμπά Λυμπεράκη
— Πώς γνωρίσατε κυρία Λυμπεράκη την Ύδρα;
«Γνώρισα την Ύδρα το 1947 μαζί με τον πρώτο μου άνδρα, τον Γιάννη Μόραλη. Είχαμε πάει για το γαμήλιο ταξίδι και μας φιλοξένησε η Δώρα Παπαστράτου. Ξαναήρθαμε στην Ύδρα το 1950 και μείναμε στη Σχολή Καλών Τεχνών. Την εποχή εκείνη το πλοίο δεν άραζε στο λιμάνι, έρχονταν οι ναύτες με τη βάρκα και μας έπαιρναν, ο Κων/νος − ο γιος μου − ήταν πολύ μικρός. Από το 1960 − χωρίσαμε με τον Γιάννη − ερχόμαστε με τον Κωνσταντίνο».
«Αυτό το σπίτι − στα Καμίνια» το αγοράσαμε πολύ αργότερα με τον σύζυγό μου από το δεύτερο γάμο, τον Τζίλντο Καπούτο, έναν πραγματικό καλλιτέχνη, που λάτρευε την Ύδρα, τη θάλασσα, τον ήλιο κι όταν ερχόμαστε για μπάνιο και περνούσαμε απ’ εδώ καθόμαστε στο πεζούλι να ξεκουραστούμε και μου έλεγε, να είχαμε αυτό το σπίτι, ώσπου μια μέρα είδαμε ότι «πωλείται», όμως δεν πρόλαβε αρρώστησε και πέθανε κι έτσι το σπίτι αυτό, που ήτανε σε πολύ κακή κατάσταση, το έκανα για έναν μόνο άνθρωπο...»
— Εργάζεστε στην Ύδρα, βλέπουμε έχετε έναν πολύ ωραίο χώρο ως εργαστήρι.
«Πάντα εργαζόμουνα στην Ύδρα. Το ελάτωμά μου είναι ότι όπου κι αν βρίσκομαι οργανώνω χώρο δουλειάς. Τα εργαστήριά μου έχουν τα πάντα. Έχω δουλέψει μπρούντζους, πέτρες, γύψους, μάρμαρα, κεριά, κανάβια, σύρματα, όλα αυτά κάποια στιγμή τα μεταχειρίζεσαι, είναι η πρώτη ύλη. Τροχίζουν τη φαντασία, είναι παιχνίδια...».
— Πόσο επηρέασε η Ύδρα το έργο σας;
«Επειδή αυτός ο τόπος μου έδωσε μία μόνιμη μέθη, δεν μπορώ να σας πω ποια είναι ακριβώς η επίδραση. Το φως, η αρχιτεκτονική, η θάλασσα, γι’ αυτό εξακολουθώ να έρχομαι ύστερα από σαράντα χρόνια».
Η Σχολή Καλών Τεχνών
ΤΟ κερέσμπινο ορθογωνισμένο επιβλητικό κτίριο, στη δυτική πλευρά του λιμανιού, που χτίστηκε στα χρόνια της μεγάλης ανάπτυξης του νησιού (1780−1810) είναι το Αρχοντικό του Εμμανουήλ Τομπάζη. Το αγόρασε η Σχολή Καλών Τεχνών το 1936 − μετά το περίπτερο της Σχολής στους Δελφούς − καθώς και το αντίστοιχο της Μυκόνου που αγοράστηκε το 1935.
Από το παράρτημα της Σχολής Καλών Τεχνών της Ύδρας πέρασαν όλοι σχεδόν οι Ελληνες ζωγράφοι που αποφοίτησαν από το ’36 μέχρι σήμερα και έγιναν εκθέσεις ζωγράφων που τα έργα τους είχαν δουλευτεί στη Σχολή.
Σημαντικές ήταν και οι παρουσίες των ανθρώπων που διηύθυναν την Σχολή Καλών Τεχνών, όπως ο Περικλής Βυζάντιος και ο Παύλος Παντελάκης που κατοίκησαν μάλιστα μέσα στο κτίριο της Σχολής.
Η προσφορά τους ήταν σημαντική όχι μόνο στα καλλιτεχνικά πλαίσια της Σχολής, αλλά γενικότερα στην Ύδρα και κυρίως στη διατήρηση της αρχιτεκτονικής της δομής. Μετά τον Βυζάντιο και τον Παντελάκη δεν υπήρξε μόνιμος Διευθυντής. Εκείνος όμως που έρχονταν κάθε χρόνο ήταν ο Υδραίος Ακαδημαϊκός και ζωγράφος Παναγιώτης Τέτσης.
Ο τρόπος ζωής των μαθητών της Σχολής ήταν σχεδόν κοινοβιακός, καθώς επίσης και η εργασία, η συμπεριφορά και η συναδελφικότητα που αναπτύσσονταν μεταξύ τους.
Από τη Σχολή της Ύδρας γεννήθηκε η Ομάδα «Αρμός» που κράτησε όμως λίγα χρόνια και έκανε ομαδικές εκθέσεις κυρίως στο Ζάππειο και στην οποία συμμετείχαν οι Νίκος Χατζηκυριάκος−Γκίκας, Γιάννης Μόραλης, Ρίτα Λυμπεράκη, Μπούμπα Λυμπεράκη, Λίλη Αγιώτη, Νίκος Γεωργιάδης, Παναγιώτης Τέτσης, Γιώργος Μαυρο'ΐδης και άλλοι.
Επίσης ο Παναγιώτης Τέτσης και οι φοιτητές οργάνωναν εκθέσεις στο ισόγειο της Σχολής που ήταν χώρος κατάλληλα διαμορφωμένος σαν Γκαλερί.
Οι εκθέσεις αυτές δεν φιλοξενούσαν μόνον σπουδαστές και φοιτητές αλλά και καθιερωμένους ζωγράφους όπως τον Χατηκυριάκου−Γκίκα, κυρίως με χαρακτικά έργα αλλά και ζωγραφικά, τον Νικολάου που ήτανε και καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών, και άλλες με τους επιμελητές της Πινακοθήκης. Στο ισόγειο επίσης φιλοξενήθηκε και ο παιδικό εργαστήρι ζωγραφικής, χώρος κατάλληλος για τέτοιες δραστηριότητες.
Η Σχολή Καλών Τεχνών, σήμερα δεν λειτουργεί, επισκευάζεται περίπου δυο χρόνια, αλλά ύστερα θα γεμίσει και πάλι από φοιτητές και νέους ζωγράφους όπως και στο παρελθόν... Αυτό θέλουν όλοι να πιστεύουν.
from ανεμουριον https://ift.tt/3bp1vBu
via IFTTT