Κωνσταντίνος Τσίπρας: Ο ιός της εκπαίδευσης


Ο ιός της εκπαίδευσης

Τώρα που έκατσε λίγο ο κουρνιαχτός των επαίνων και των συγχαρητηρίων, ας δούμε νηφάλια και ψύχραιμα το θέμα :

- Σε 17 από τα 18 τμήματα του Πανεπιστημίου Αιγαίου εισήχθησαν με λιγότερα από 10.000 μόρια
- Βάσεις : 625 μόρια, 700 μόρια, 875 μόρια, 900 μόρια, 1350 μόρια, 1700 μόρια κ. ά.

-Σε πάρα πολλές σχολές η βάση εισαγωγής κείται κάτω από 5.000 μόρια και σε ακόμη περισσότερες παραδοσιακά κορυφαίες σχολές οι βάσεις καταποντίστηκαν ή και κατακρημνίστηκαν  σε σημείο αδιανόητο, κάτω από 10.000 μόρια.

- Η ανάγνωση των περσινών, και κυρίως των φετινών, βάσεων προβληματίζει, γεννά πολλά ερωτηματικά και εκπλήσσει δυσάρεστα.

    Κατ' αρχάς να δώσουμε συγχαρητήρια στα παιδιά που εισήχθησαν, αλλά και να πούμε σε αυτά που δεν εισήχθησαν ότι η ζωή είναι μπροστά τους και οι ευκαιρίες είναι πολλές, γι' αυτό δεν χρειάζεται απογοήτευση ή στενοχώρια. Ουδείς είναι αποτυχημένος. 

    Δευτερευόντως, ας εστιάσουμε στο ζητούμενο και ας απευθυνθούμε στους ιθύνοντες, διότι τα παιδιά σίγουρα δεν έχουν ευθύνη : Η εικόνα των βάσεων δημιουργεί ερωτήματα :

- Γιατί τέτοια υποβάθμιση;

- Γιατί τέτοιος ευτελισμός;

- Είναι λογικό η βάση στο τμήμα Μαθηματικών στη Σάμο, για παράδειγμα, να είναι 3.125 μόρια; Και υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα.

- Το θέμα είναι σίγουρα πολιτικό και εν μέρει οικονομικό.

- Τι είναι αυτό που δεν κατανοούν οι ιθύνοντες; Και αν το βλέπουν, που το βλέπουν σίγουρα, γιατί αδιαφορούν σε μια τέτοια υποβάθμιση του εκπαιδευτικού επιπέδου; Και μετά αναρωτιούνται όλοι και φωνάζουν, θεωρητικολογώντας και με περίσσιο βερμπαλισμό για την κατάπτωση της εκπαίδευσης και για την αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος, τη στιγμή που οι ίδιοι την αναπαράγουν και την συντηρούν.

- Οι εκπαιδευτικοί προσπαθούν να κάνουν τη δουλειά τους εφαρμόζοντας τις οδηγίες και τις αποφάσεις των κυβερνώντων διαχρονικά. Οι μαθητές ακολουθούν τις οδηγίες των διδασκόντων, οι οποίοι εφαρμόζουν οδηγίες και προγράμματα που κάποιοι "ειδικοί", υψηλά ιστάμενοι "γνώστες" συντάσσουν για την βελτίωση της παιδείας μας. Τόσα χρόνια η εκπαίδευση βελτιώθηκε; Αναβαθμίστηκε άραγε με την συρραφή αλλότριων εκπαιδευτικών συστημάτων, τις συνεχείς μεταρρυθμίσεις, τις διαρκείς αλλαγές στα μαθήματα, στην ύλη, στον τρόπο διδασκαλίας, στο εξεταστικό σύστημα;

- 8 στους 10 εισήχθησαν φέτος . Αλλά μόνο 2 στους 10 εισήχθησαν στην σχολή προτίμησής τους. Κάτι πρέπει να μας λέει αυτό. Είναι ένα απλό κοινωνικό σύμπτωμα; Είναι συμπτωματικό; Δε νομίζω, τη στιγμή μάλιστα που ο Επαγγελματικό Προσανατολισμός απουσιάζει ή, έστω, υπολειτουργεί. 

- Κάτω από 10.000 μόρια βρέθηκαν 184 πανεπιστημιακά τμήματα.

- Φταίει η πόλη την οποία δεν επιλέγουν οι μαθητές λόγω της απόστασης ή για οικονομικούς λόγους;

- Ευθύνεται ο κορωνοϊός και η εν γένει αναστάτωση που προκάλεσε, επιδρώντας αρνητικά στην ψυχολογία; Μα και πέρυσι οι βάσεις ήταν πολύ χαμηλές. Γενικότερα η πορεία είναι κατιούσα τα τελευταία χρόνια.

- Το γεγονός είναι ότι έτσι υποβαθμίζεται το Πανεπιστήμιο στην περιφέρεια, το οποίο έχει να δώσει πολλά, αλλά δυστυχώς το κράτος και οι πολίτες δεν το στηρίζουν . Και αναφέρομαι διαχρονικά, όχι μόνο για φέτος.

 Υποβαθμίζεται και το έργο των εκπαιδευτικών γενικότερα, αυτών τουλάχιστον που πασχίζουν να προσφέρουν ουσιαστική γνώση.

- Ποια εικόνα, άραγε, σχηματίζει ένας μαθητής, αυριανός υποψήφιος, βλέποντας αυτές τις βάσεις; Είναι μία εικόνα που τον κινητοποιεί να μάθει, να αγωνιστεί, να παλέψει, να συναγωνιστεί και να κοπιάσει δημιουργικά, για να επιτύχει έναν υψηλό στόχο; Ή μήπως τον κάνει να αδιαφορεί, να απομακρύνεται περισσότερο από το σχολείο και την γνώση, από την προσπάθεια και την μάθηση, θεωρώντας την εισαγωγή σε μία σχολή ως κάτι εύκολο και κατά τούτο ασήμαντο και δευτερεύον; Υποβαθμίζεται γενικότερα η έννοια της μάθησης, η οποία είναι κατάκτηση και αγώνισμα δύσβατο. Εδώ ποιο είναι το κίνητρο; Η έννοια της εκπαίδευσης και της γνώσης είναι να στοχεύεις ψηλά, να αγωνίζεσαι να κατακτήσεις και να αποκτήσεις, να διευρύνεις όχι να συρρικνώνεις. 

- Το θέμα είναι ότι η εκπαίδευση πάσχει. Οι εκπαιδευτικοι έχουν προτάσεις, ακόμη και οι μαθητές έχουν προτάσεις.

- Πότε κάθησαν εκπρόσωποι όλων των φορέων σε ένα τραπέζι, ανεξαρτήτως κομμάτων και μικροσυμφερόντων, να σχεδιάσουν ένα σταθερό και μακρόπνοο εκπαιδευτικό σύστημα; Δεν αναφέρομαι σε ένα τραπέζι συνδικαλιστικών ή εργασιακών διεκδικήσεων, αλλά σε ένα τραπέζι ειλικρινούς διαλόγου, όπου όλα τα μέρη θα αναγνωρίσουν με γενναιότητα τα λάθη τους και θα κάνουν αυτοκριτική, σε ένα τραπέζι σύγκλισης, σε ένα τραπέζι αγωνίας για το μέλλον των παιδιών μας. 

- Είναι δυνατόν να υπάρχει ακόμη σχολικό εγχειρίδιο από την δεκαετία του '80; Δεν προσφέρει τίποτα να αλλάζουν τα εξώφυλλα των βιβλίων. Πρέπει να αλλάξει το περιεχόμενο, το ύφος, ο τρόπος διατύπωσης.

-  Το ζητούμενο για μία ουσιαστική και με το βλέμμα στο μέλλον εκπαίδευση δεν είναι να παράγει φοιτητές, αλλά να ωθεί σε μία συνειδητοποιημένη επιλογή μέσα από μία στέρεη διαδικασία πνευματικής και ηθικής διαμόρφωσης αλλά και ενημέρωσης για τα νέα δεδομένα στην αγορά εργασίας και στον επαγγελματικό στίβο. 

- Εύχομαι οι αρμόδιοι να αφουγκραστούν τα μηνύματα των φετινών βάσεων και να μελετήσουν όχι τους αριθμούς αλλά τις συνέπειες των αριθμών αυτών, ώστε να γίνει κάτι δραστικό, άμεσα και ρεαλιστικά. Δεν χρειάζονται κροκοδείλια δάκρυα, αλλά συλλογικότητα, συνεργασία, αντίληψη των συνθηκών και συνειδητοποίηση των εκπαιδευτικών αναγκών, ώστε να σχεδιαστεί ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν θα θεωρεί τους μαθητές πειραματόζωα, τους εκπαιδευτικούς υποτακτικούς και άβουλους χωρίς άποψη, και την εκπαίδευση ως μία πολιτική - κομματική διαδικασία.

 Οφείλουμε όλοι να κινητοποιηθούμε προς αυτή την κατεύθυνση, παρεμβαίνοντας ουσιαστικά με προτάσεις, παρατηρήσεις και επιχειρήματα.

Κωνσταντίνος Τσίπρας
Διδάκτωρ Κλασικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ

Νεότερη Παλαιότερη