Κώστας Ευριπίδης: Η κάθε μέρα ξημερώνει σαν δώρο

Η  περιπέτεια  της  αιχμαλωσίας  και  ο  τραυματισμός  του  στην 
τουρκική  εισβολή  του  1974

Επιμέλεια: Γιάννης Μ. Τζιμούρτας

 Αυτή η κούκλα με το κομμένο χέρι,
που κρεμάστηκε στο παράθυρο
του γκρεμισμένου σπιτιού,
ποιο παιδάκι ήθελε ν’ αποχαιρετήσει,
σε ποιο παιδάκι σύρθηκε ως το παράθυρο
ν’ ανεμίσει το χέρι και της το ’κοψαν;

Οι στίχοι του μεγάλου μας Κώστα Μόντη εξέφραζαν τη λαβωμένη γενιά μας. Βλέπετε το καλοκαίρι του 1974 δεν ήταν ένα καλοκαίρι ξενοιασιάς και ξεκούρασης. Κάθε άλλο. Ήταν οι μέρες που μαύρισαν τις ψυχές μας. Ημέρες που χάθηκε το μισό κορμί της Κύπρου, εκατοντάδες νέοι έχασαν τη ζωή τους, εκατοντάδες έζησαν το μαρτύριο της αιχμαλωσίας, εκατοντάδες αγνοούμενοι ματώνουν ακόμη συγγενείς, φίλους, την ίδια τους την πατρίδα.

Η επιστροφή…

Οι πληγές της εισβολής δεν επουλώνονται, όσο κι αν ο χρόνος γιατρεύει. Οι άνθρωποι βρίσκουν τη δύναμη να καμώνονται ότι ξεχνούν, αλλά η ψυχή τους ξέρει…
Τέτοιες μέρες ήταν. Αύγουστος του 1974 όταν ο στρατιώτης Κώστας Ευριπίδης έπεσε αιχμάλωτος στα χέρια των Τούρκων που είχαν εισβάλει στην πατρίδα του.
Ο Κώστας Ευριπίδης είναι συνιδρυτής με τη σύζυγό του Νάσια και την κόρη τους Ειρήνη της αθηναϊκής γκαλερί Ευριπίδης, στην οδό Ηρακλείτου. Είναι από τους σημαντικότερους συλλέκτες μας και στο ξεκίνημα της γκαλερί με την έκθεση έργων του Γιάννη Σπυρόπουλου, από τη συλλογή του, έδωσε την ευκαιρία να θαυμάσουμε συγκεντρωμένα έργα του μεγάλου καλλιτέχνη.
Ο Κώστας Ευριπίδης είναι ένας πολύ ευγενής και πρόσχαρος άνθρωπος και δύσκολα κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι αυτός ο άνθρωπος έχει ζήσει μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Θα μου πείτε όταν περνάς σημαντικές στιγμές της νιότης σου σε στρατόπεδο αιχμαλώτων και μάλιστα τραυματισμένος, έχεις απόθεμα κουράγιου για κάθε περιπέτεια και δυσκολία της ζωής…

…ζητούσαν ελπίδα και δεν μπορούσες να την δώσεις 

Όλα ξεκίνησαν το Σάββατο, 20 Ιουλίου του 1974, ημέρα του Προφήτη Ηλία, που ο στρατιώτης Κώστας Ευριπίδης θα έπαιρνε το απολυτήριο και θα επέστρεφε στο σπίτι. Συμπλήρωνε δύο χρόνια θητείας και χαιρόταν που σε λίγες μέρες θα γιόρταζε τα εικοσιένα του χρόνια με το απολυτήριο στο χέρι και μια καινούργια ζωή με πολλά όνειρα να ανοίγεται μπροστά του. Στο πατρικό στη Λευκωσία τον πρωτότοκο γιο περίμεναν οι γονείς και τα τέσσερα αδέρφια του.
Ήδη το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου είχε γίνει και ο φόβος του πολέμου ήταν διάχυτος. Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα ο 21χρονος στρατιώτης έπαιρνε το δρόμο της επιστροφής από τον Πενταδάκτυλο. «Καθώς ήμασταν οι πλέον έμπειροι, η σειρά μας θα έπαιρνε το χαρτί απόλυσης στις 20 Ιουλίου, είχαμε τοποθετηθεί σε ένα φυλάκιο πρώτης γραμμής στον Πενταδάκτυλο. Με το που ξεκίνησε ο πόλεμος βρεθήκαμε περικυκλωμένοι από Τούρκους.

Αιχμαλωσία…

Πίσω μας ήταν οι Τούρκοι, στα βόρεια έκαναν την απόβαση ενώ από την πλευρά της Κερύνειας ήταν το οχυρό τους στον Άγιο Ιλαρίωνα. Ξυπνήσαμε πεντέμισι το πρωί με ένα τουρκικό αεροπλάνο να πετάει πάνω από την μονάδα μας και να αφήνει ντεπόζιτα βενζίνης. Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον – αεροπλάνα και ελικόπτερα πάνω από την Λευκωσία, μεταγωγικά και τανκς στην Κερύνεια – καταλάβαμε πόσο μάταιο ήταν να πολεμάμε με τα όπλα που είχαμε που ήταν του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε ήταν να ρίχνουμε στον αέρα περισσότερο από αγανάκτηση παρά με την ελπίδα ότι θα πετύχουμε κάποιον στόχο. Αυτός ήταν και ο μεγάλος θυμός που είχαμε με τους συμπολεμιστές μας. Ήμασταν στο επίκεντρο της απόβασης, στην καρδιά του πολέμου και δεν είχαμε τον κατάλληλο οπλισμό να αμυνθούμε ή να προκαλέσουμε έστω μία μικρή ζημιά. Μέναμε εκεί σχεδόν αμέτοχοι, τρεις ημέρες να παρακολουθούμε την απόβαση, τους βομβαρδισμούς των φυλακίων μας και τους Τούρκους να προελαύνουν. Την έκτη ημέρα πήραμε διαταγή να αφήσουμε τις θέσεις μας – καθώς ήμασταν περικυκλωμένοι – και ξεκινήσαμε το βράδυ ανάμεσα από τις γραμμές των Τούρκων να περάσουμε σε εδάφη που δεν είχαν καταλάβει. Το καταφέρναμε αλλά συνεχώς ήμασταν στην πρώτη γραμμή καθώς οι Τούρκοι αύξαναν τα εδάφη που καταλάμβαναν  αν και είχε κηρυχθεί ανακωχή.

Ο Κώστας Ευριπίδης με τη σύζυγό του Νάσια και την κόρη τους Ειρήνη

Στις 14 Αυγούστου πήραμε εντολή να μεταφερθούμε στον Άγιο Βασίλη της Σκυλλαρούς. Μία ημέρα μετά, ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου οι μάχες είχαν γίνει ακόμη πιο έντονες. Εμείς ξεκομμένοι όπως ήμασταν δεν είχαμε επαφή με το τι ακριβώς γινόταν στο υπόλοιπο νησί. Κάποια στιγμή βλέπουμε στρατιώτες ακροβολισμένους γύρω από το χωριό. Δεν μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε διακριτικά και προσπαθούσαμε να ακούσουμε κάποια συνομιλία για να καταλάβουμε εάν ήταν δικοί μας ή Τούρκοι. Καθώς ο κλοιός γύρω μας έκλεινε σιγά σιγά και δεν είχαμε ακόμη αναγνωρίσει τους στρατιώτες που πλησίαζαν, πίσω μας ήταν σίγουρα Τούρκοι, πήραμε απόφαση να περάσουμε διαγώνια και να απεγκλωβιστούμε.
Γίναμε όμως αντιληπτοί και οι Τούρκοι στρατιώτες άρχισαν να μας «γαζώνουν» από απόσταση διακοσίων μέτρων. Εμένα με πέτυχε μία σφαίρα στο πόδι, κάτω από τον αστράγαλο. Έπεσα κάτω, είπα στους άλλους δύο συμπολεμιστές μου να φύγουν, ο ένας μάλιστα ήταν ξάδελφος μου, και ενώ οι σφαίρες συνέχισαν να πέφτουν έβγαλα τη φανέλα μου που ήταν άσπρη και την κουνούσα για να παραδοθώ. Με όσες δυνάμεις είχα σηκώθηκα και πήγα προς το μέρος του.

Νάσια και Κώστας Ευριπίδης

Δεν ξέρω τι σκέψεις είχα τότε αλλά το μόνο σίγουρο ήταν ότι εάν παρέμενα στο σημείο που είχα χτυπηθεί θα με είχαν εκτελέσει καθώς δεν κρατούσαν τραυματίες. Με συνέλαβαν, με «περιποιήθηκαν» κατάλληλα, έπεσε πραγματικά πολύ ξύλο. Λίγη ώρα αργότερα και ενώ είχα χάσει αρκετό αίμα με μετέφεραν σε ένα χωράφι όπου βρισκόταν ένα τανκ με πέντε Τούρκους και Τουρκοκύπριους στρατιώτες. Η ζέστη εκείνη την ημέρα ήταν πραγματικά αφόρητη, να μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για μέσα Αυγούστου στην καρδιά της Κύπρου όπου τέτοιες εποχές το θερμόμετρο φτάνει τους σαράντα βαθμούς. Βρισκόμουν στα πρόθυρα λιποθυμίας, είχα χάσει το αίμα, ήμουν κάτω από τον ήλιο διψασμένος και χτυπημένος.
Ένας Τουρκοκύπριος βγάζει το πιστόλι από θήκη του, μου το ακουμπάει στον κρόταφο και μου λέει στα ελληνικά «τώρα θα σε σκοτώσω γιατί εσείς οι Ελληνοκύπριοι σκοτώσατε την γυναίκα μου και τα παιδιά μου». Δεν είχα το κουράγιο ούτε τη δύναμη να του πω οτιδήποτε. Παρέμεινα καρτερικά να πατήσει τη σκανδάλη. Τη στιγμή εκείνη που ετοιμαζόταν να με εκτελέσει πέρασε από δίπλα μας με ένα τζιπ ένας Τούρκος δημοσιογράφος. Σταμάτησε, κάτι τους είπε σε έντονο τόνο και στη συνέχεια με πήρε στο τζιπ και με μετέφερε σε ένα πρόχειρο στρατιωτικό νοσοκομείο, μία τεράστια τέντα, που είχαν φτιάξει στο δρόμο Λευκωσίας – Κερύνειας.

Η Ειρήνη Ευριπίδη με τον πατέρα της στην έκθεση έργων του Γιάννη Σπυρόπουλου

Εκεί αφού προηγήθηκαν όλες οι επεμβάσεις στους δικούς τους στρατιώτες παρέλαβαν και εμένα και μου αφαίρεσαν – χωρίς αναισθητικό – τη σφαίρα από το πόδι. Πήγα να διαμαρτυρηθώ για τον πόνο και έρχεται από πάνω μου και με χτυπάει κάποιος για να μην κάνω φασαρία. Στη συνέχεια με μετέφεραν σε φυλακές στη Λευκωσία μαζί με άλλους αιχμαλώτους. Ήμασταν 10 άτομα σε ένα μικρό κελί, ένα χώρο που με δυσκολία μας χωρούσε και τους 10 απλωμένους κάτω. Το φαγητό μας ήταν ψωμί και λίγες ελιές.
Ύστερα από μία εβδομάδα μεταφερθήκαμε στην Τουρκία, στα Άδανα, σε στρατιωτικές φυλακές. Πάλι ξύλο εδώ και για καλή μου τύχη εμένα με μετέφεραν στο νοσοκομείο των φυλακών εξαιτίας του τραυματισμού μου στο πόδι. Εκεί ήμουν με άλλους δύο – τρεις  Ελληνοκύπριους τραυματίες. Ένα πράγμα που με κράτησε μακριά από μαύρες σκέψεις ήταν η αγωνία που είχα για το πόδι μου. Παράλληλα μαζί με τους συγκρατούμενούς μου κάναμε ατελείωτες συζητήσεις για το μέλλον μας.

46 χρόνια μετά την αιχμαλωσία ο Κώστας Ευριπίδης είναι ένας διακεκριμένος επιχειρηματίας. Η περιπέτεια «με οδήγησε να είμαι αισιόδοξος σε όποιο εμπόδιο και εάν συναντήσω είτε σε προσωπικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο» 

Ο χρόνος δεν περνούσε με τίποτα, από κάποια στιγμή και μετά δεν ξέραμε τι ημέρα ήταν ή πόσες ημέρες βρισκόμασταν εκεί. Όλοι είχαμε όμως θετική σκέψη. Δεν αφήναμε να μας πάρει από κάτω, λέγαμε για το τι θα κάναμε όταν επιστρέφαμε. Ένας άλλος τραυματίας μου έλεγε με λεπτομέρειες για το εστιατόριο που θα άνοιγε στην Αμμόχωστο. Φυσικά τότε δεν ξέραμε για την τύχη της.
Στη συνέχεια μας μετέφεραν σε μια άλλη πόλη, την Ατίαμα, η οποία βρισκόταν πιο ανατολικά. Μία απόσταση 12 ωρών με το λεωφορείο. Εκεί ήταν που μάθαμε ότι γίνονται συνομιλίες για ανταλλαγή αιχμαλώτων. Πράγματι μετά από λίγες ημέρες μας επισκέφθηκαν από τον Ερυθρό Σταυρό και μας ενημέρωσαν για τις κινήσεις αυτές. Μας έβαλαν ξανά στα λεωφορεία και μας μετέφεραν πάλι στα Άδανα. Πλέον με συνοδεία του Ερυθρού Σταυρού οι συνθήκες ήταν πολύ καλύτερες. Μας κουρέψαν, μας έδωσαν ρούχα, φαγητό και μας μετέφεραν σε ένα πλοίο για να πάρουμε το δρόμο της επιστροφής για τα σπίτια μας μετά από έξι εβδομάδες αιχμαλωσίας.
Μείναμε ένα βράδυ στη Λευκωσία και την επόμενη έγινε η ανταλλαγή. Εγώ είχα τη χαρά να είμαι ο πρώτος αιχμάλωτος που απελευθερώθηκε καθώς λόγω του τραυματισμού μου ήμουν ο πρώτος που κατέβηκε από το λεωφορείο στις 21 Σεπτεμβρίου του 1974 στην ξενοδοχειακή σχολή Λευκωσίας.
Είχα τη χαρά να μεταφέρω μηνύματα από αρκετούς που ήταν μαζί μου αιχμάλωτοι στις φυλακές της Τουρκίας. Μάλιστα μέρες μετά πήγαινα με τον πατέρα μου από χωριό σε χωριό, από σπίτι σε σπίτι, για να ενημερώσω για όσους ήξερα. Μιλάμε για πραγματική χαρά γιατί ένιωθα ότι έδινα ελπίδα και ανακούφιση σε όλους αυτούς που θεωρούσαν τους δικούς ακόμη και νεκρούς, όπως θεωρούσαν και εμένα όταν με άφησαν αιμόφυρτο μετά τον τραυματισμό μου οι συμπολεμιστές μου.
Μαζί με τη χαρά όμως είχα και τη θλίψη καθώς στη στιγμή της απελευθέρωσης μας πέρα από τους δικούς μας είχε συγκεντρωθεί και ένα πλήθος από μαυροφορεμένες γυναίκες με φωτογραφίες αγνοουμένων που γυρεύαν την παραμικρή πληροφορία. Ήταν μία από τις πιο δύσκολες στιγμές καθώς κάποιος σου ζητούσε ελπίδα και δεν μπορούσες να του την δώσεις. Περνούσαμε από ένα διάδρομο που είχαν ανοίξει και ακούγαμε δεξιά και αριστερά «μήπως είδες το παιδί μου», «αυτός είναι ο άντρας μου τον έχεις δει κάπου». Μετά από 42 ημέρες αιχμαλωσίας η κόλαση συνεχιζόταν ακόμη και μετά από την απελευθέρωση μας.
Το μόνο που μας κράταγε ήταν ότι ήμασταν νέοι, δεν ξέρω πως θα μας είχε επηρεάσει όλο αυτό αν ήμασταν μεγαλύτεροι σε ηλικία.
Ο Κώστας Ευριπίδης είναι σήμερα ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας πρόεδρος της φαρμακευτικής εταιρείας GENESIS Pharma. Η εταιρεία δραστηριοποιείται σε πέντε χώρες, συνεργάζεται με μεγάλες πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες, παράγει και εμπορεύεται καινοτόμα φάρμακα ενώ έχει βραβευθεί για τους ρυθμούς ανάπτυξης, την ποιότητα, την υπευθυνότητα και το εργασιακό περιβάλλον.
Μιλώντας για το πόσο μπορεί μια τέτοια περιπέτεια να άλλαξε τη ζωή του λέει: «Με επηρέασε 100%. Πλέον είμαι πιο πραγματιστής, πιο ρεαλιστής και ότι η ζωή είναι μία και πρέπει να την εκμεταλλευτούμε όσο καλύτερα γίνεται. Για εμένα κάθε ημέρα που ζω είναι μία κερδισμένη ημέρα. Όταν έχεις νιώσει το πιστόλι στον κρόταφο και έχει μουδιάσει το μυαλό σου, δεν μπορεί παρά να βλέπεις την κάθε ημέρα που ξημερώνει σαν δώρο. Αυτό με οδήγησε να είμαι αισιόδοξος σε όποιο εμπόδιο και εάν συναντήσω είτε σε προσωπικό επίπεδο είτε σε επαγγελματικό. Για παράδειγμα η εταιρεία μας στο PSI έχασε σε ένα βράδυ 170 εκατ. ευρώ. Ήταν μία ζημιά καταστροφική η οποία όμως δεν μας λύγισε, μας στεναχώρησε, το παλέψαμε και καταφέραμε να αντιστρέψουμε την εικόνα».
Στην ερώτηση εάν επισκέφθηκε την Τουρκία μετά την περιπέτεια του, η απάντηση ήταν ξεκάθαρη «Όχι. Τον έκανα τον τουρισμό μου εγώ, τότε»  «Εάν χρειαστεί να πάω στο μέλλον, δεν ξέρω. Ίσως Όπως αν υπήρχε ένας άνθρωπος να μας πάει να μας δείξει ξανά τα μέρη που είχαμε φυλακισθεί. Έχουν περάσει 46 χρόνια, όλα αυτά είναι ιστορία. Εδώ οι Γάλλοι με τους Γερμανούς συγκρούστηκαν σε δύο παγκόσμιους πολέμους και τώρα είμαστε Ενωμένη Ευρώπη. Θέλω να πιστεύω ότι και εμείς μπορούμε να καθίσουμε στο τραπέζι και να τα βρούμε».
Στο εάν πήγε στα Κατεχόμενα το «όχι» είναι απόλυτο. «Πολύς κόσμος έχει πάει, εγώ δεν έχω πάει και δεν νομίζω να πάω. Είναι τόσο η μνήμη όσο και η άρνηση. Γιατί θα πρέπει να πάρω άδεια για πάω στο χωριό της μητέρας μου ή στα μέρη που πολέμησα;»

*Πηγή: news247.gr (2014). Η συνέντευξη είχε παραχωρηθεί στον Κωστή Χριστοδούλου, με αφορμή τα 40 χρόνια από την εισβολή στην Κύπρο.

The post Κώστας Ευριπίδης: Η κάθε μέρα ξημερώνει σαν δώρο appeared first on Art22.

from Art22 https://ift.tt/3l1neEx
via IFTTT