Μέσα στο πλούσιο αγιολόγιο της Χριστιανικής ορθοδοξίας υπάρχει κι ένας Αγιος Λειβαδίτης. Ενας μεγαλομάρτυρας δεσπότης, που για τους αγώνες για τη χριστιανοσύνη και τη δοκιμασία του η εκκλησία τον κατάταξε στους άγιους. Πρόκειται για το Ρηγίνο, το δεσπότη Σκοπέλου, το Λειβαδίτη άγιο. Κει κατά το 285, στη Λειβαδιά γεννήθηκε ένα αγόρι «εκ γονέων χριστιανών, οι οποίοι και τον Θεόν εφοβούντο και εν οσιότητι και δικαιοσύνη επολιτεύοντο». Από μικρός φαίνεται πως έκλινε στα γράμματα και στα θεία κι αγαπούσε την ασκητική ζωή. Και δεν άργησε να αποχτήσει φήμη σοφού κληρικού. Δυστυχώς, για καιρό χάνονται τα ίχνη του και τον συναντάμε δεσπότη Σκοπέλου. Εδώ μπαίνει στη μέση μια παράδοση. Στο νησί της Σκοπέλου είχε φανή ένας φοβερός δράκοντας. Αυτό ήταν η αιτία που κανείς δεν έμενε στη Σκόπελο κι είχε καταντήσει ερημονήσι. Τ' άλλα νησιά όσους καταδίκαζαν σε θάνατο τους μπαρκάρανε και τους βγάζανε στη στεριά της Σκοπέλου. Τους ξεμπαρκάρανε στο ακρογιάλι, που το λένε τώρα Πάνορμο ή Έλιο. Το θεριό τους έβρισκε και τους έτρωγε. Τετρακόσια χρόνια βάστηξε αυτό το κακό. Εμαθε ο Ρηγίνος για το δράκοντα της Σκοπέλου. Θέλησε να τον σκοτώσει. Μπαρκάρισε λοιπόν σα ναύτης σ' ένα απ' τα καράβια που θα έφερνε μελλοθάνατους στο νησί. Μαζί τους βγήκε στη στεριά. Πουθενά δε φαινόταν το θεριό.
- Που στο έλεος του Θεού είναι το θεριό ; είπε ο Ρηγίνος.
Απο τότε η θέση κείνη στη Σκόπελο λέγεται Ελιος. Μαζί με τους μελλοθάνατους ο Ρηγίνος τράβηξε στα μέσα του νησιού και κάποτε αντάμωσε το δράκοντα. Το θεριό μόλις τον είδε φοβήθηκε και τόβαλε στα πόδια. Ξωπίσω ο Ρηγίνος το κυνηγούσε και το πρόκανε ανάμεσα στις θέσεις Αγνόντα και Στάφιλο. Ο δράκοντας για να γλιτώσει αναγκάστηκε να πηδήσει μέσα στη θάλασσα και χάθηκε πια…. Ο βράχος απ' όπου πήδησε στη θάλασσα σκίστηκε και φαίνεται ακόμα και σήμερα. Τη θέση αυτή τη λένε Δρακοντόσκισμα. Για ανάμνηση του περιστατικού υπάρχει τώρα προσκυνητάρι. Οι κατάδικοι πια μείνανε στη Σκόπελο και μαζί τους κι ο Ρηγίνος, που τον κάνανε δεσπότη τους. Παρόμοιο θρύλο έχουμε και γι' άλλο άγιο. Τον Αϊ Δονάχο, στο Σούλι. Κι αυτός δεσπότης (το 380) σκότωσε στην Παραμυθία κάποιο δράκοντα… Αγνωστο το πότε ο Ρηγίνος έγινε δεσπότης κι οι Σκοπελίτες «ψηφω Θεού και ανθρώπων και γίνεται πάνδημος χαρά και πανηγυρις και συντρέχουσιν τα στίφη των χριστιανών, άνδρες τε και γυναίκες, νέοι και γέροντες, πλούσιοι και πτωχοί δια να αγιασθώσιν και ευλογηθώσιν υπο του νέου αρχιερέως». Το 347 στην αρχιερατική σύνοδο της Σόφιας (Σαρδική), που παραβρέθηκαν 379 αρχιερείς, ήταν κι ο Σκοπέλου Ρηγίνος, Τη σύνοδο αυτή κάνανε για να καταπολεμήσουν την αίρεση του Αρείου. Ο Ρηγίνος ήρθε σ' αντίθεση με τους αρειανούς, τον Ευσέβιο, τον Ισχύρα, κι άλλους, και τους ανάγκασε να φύγουν και να πάνε στη Φιλιππούπολη. Ο Ρηγίνος με τους άλλους επικυρώσανε το σύμβολο της Νίκαιας. Φαίνεται π(ος ο Ρηγίνος δεν ήταν ένας τυχαίος κληρικός. Για να πάρει μέρος σε μιά τέτοια σύνοδο και μόρφωση θα είχε, μα και ρήτορας καλό θα ήταν. Μια πληροφορία που δίνει ο βυζαντινός χρονογράφος Κεδρηνός αναφέρει πως ο Ρηγίνος έλαβε μέρος στην Α' οικουμενική σύνοδο της Νίκαιας. Νικητής και τροπαιούχος παι ο δεσπότης ξαναγύρισε στο νησί του, «πρόξενος χαράς και ευφροσύνης παντί τω ποιμνίω αυτού». Πέρασε δεκαπέντε ήσυχα χρόνια αρχηγός της εκκλησίας Σκοπέλου. Το 361 ανέβηκε στο θρόνο του Βυζαντίου ο Ιουλιανός ο Παραβάτης. Είναι γνωστοί οι αγώνες κι οι προσπάθειες που έκανε ο αυτοκράτορας αυτός για να αναστήσει την αρχαία θρησκεία, την ειδωλολαχρεία. Σκόρπισε ανθρώπους του σ' όλη την αυτοκρατορία του για τους σκοπούς του. Ο απεσταλμένος του έπαρχος, γυρίζοντας τα νησιά για το σκοπό αυτό, έφτασε και στη Σκόπελο. Προσπάθησε να κάνει το Ρηγίνο ν' αλλαξοπιστήσει. Γιατί άν ο Επαρχος κατάφερνε τούτο, τότε πολλοί χριστιανοί θα τον ακολουθούσαν και θα γίνονταν «εθνικοί». Ο δεσπότης όμως αλύγιστος. Αναγκάστηκε ο έπαρχος να τον βασανίσει, με την ελπίδα πως θα μπορούσε να τον καταφέρει. Κείνος όμως «ώσπερ πυρσός εν καμίνω και σίδηρος λίαν πεπυρωμένος τω λίθω βαλλόμενος σπινθήρας εκπέμπει, ούτως εν ταις βασάνοις εξέλαμψεν» αναφέρει ο βιογράφος του. Εκανε μια υποχώρηση ο έπαρχος και ζήτησε απ' το δεσπότη για στερνή του αξίωση να τον δουν οι χριστιανοί μονάχα να θυσιάση στα είδωλα. Ούτε να το ακούσει καταδέχτηκε αυτός. Και πάλι αρνήθηκε. Μα κι ο έπαρχος σκληρός. Κι ο δεσπότης ατάραχος, που τον ακολουθούσαν οι φανατικοί πιστοί του. Αγανακτισμένος πια ο αποσταλμένος του Ιουλιανού έπαρχος, καταλάβαινε πως τίποτα δε θα μπορούσε να πετύχει απ' τον αλύγιστο δεσπότη και πρόσταξε, για να τρομοκρατήσει τους χριστιανούς να τον σκοτώσουν. Και στις 25 Φεβρουάριου στα 362 ο δήμιος μετέφερε λίγο έξω απ' την πόλη, στο Παλιό Γιοφύρι, το μαρτυρικό Ρηγίνο δεσπότη Σκοπέλου και τον αποκεφάλισε. Η εκκλησία τον έκανε Αγιο και γιορτάζεται κατά την 25 Φεβρουαρίου, ημέρα του θανάτου του. Κι οι Σκοπελίτες του φτιάξανε προσκυνητάρι στο Παλιό Γιοφύρι και το ονομάζουν Αϊ Ρηγινάκι. Κάθε χρόνο στη γιορτή του, στο εικονοστασάκι στο Αϊ Ρηγινάκι, όπως και στο Δρακοντόσκισμα, ο παπάς θα διαβάσει παράκληση. Το σκήνωμα του Αγίου το μεταφέρανε οι Σκοπελίτες και το θάψανε σε μικρό λόφο, 4 χιλιόμετρα έξω απ' την πόλη. Κάνανε αργότερα μοναστήρι στο όνομά του. Το λείψανο του βρισκόταν στο μοναστήρι του ως το 1068, που το μετάφερε στην Κύπρο ο βασιλιάς της Σικελίας Γουλιέλμος ο Αγαθός, που γύριζε τα νησιά του Αιγαίου και μάζευε άγια λείψανα. Το 1885 η δημογεροντία Σκοπέλου έστειλε στην Κύπρο τον Χατζή Κωνσταντή, που ύστερα έγινε καλόγερος με το όνομα Καλλίνικος, να πάρει το σκήνωμα. Δεν τα κατάφερε όμως και το μόνο που μπόρεσε ήταν να μεταφέρει το χέρι του Αγίου. Το αποθέσανε στο μοναστήρι του Προδρόμου κι ύστερα στη μητρόπολη Σκοπέλου (στο Χριστό) όπου βρίσκεται σήμερα. Το σημερινό μοναστήρι του Αγίου Ρηγίνου, όπως γράφει στο αξιόλογο για τη Σκόπελο βιβλίο του ο Σαμψών, χτίστηκε το 1728, όπως αναφέρεται απο επιγραφή :
ΕΤΟΣ ΑΠΟ ΧΡΙΣΤΟΥ 1728
ΑΝΕΚΑΙΝΙΣΘΗ Η ΠΑΡΟΥΣΑ
ΜΟΝΗ ΔΙΑ ΣΗΝΔΡΟΜΗΣ ΔΩΡ(Ο-)
ΘΕΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΚΕ ΔΑΠ (Α-)
ΝΗΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ
Αυτό γκρεμίστηκε απ' το σεισμό στις 9 Μαρτίου 1965. Απο παλιά θεμέλια, φαίνεται πως υπήρχε κι άλλο κτίσμα κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Οι Σκοπελίτες, τιμώντας τη μνήμη του Αγίου τους, χτίσανε καινούργια εκκλησία πάνω στα πρώτα γκρεμίσματα και γίνανε τα εγκαίνια στις 9 Ιουλίου 1972. Στην αυλή του μοναστηριού είναι κι ο τάφος του Αγίου. Μια μικρή πέτρινη σαρκοφάγος, έργο ίσως του 4ου αιώνα. Τώρα το κάνανε παρεκκλήσι. Απ' τους πρώτους που ασχολήθηκαν με το Ρηγίνο, είναι ο Σκοπελίτης πολυγράφος λόγιος Καισάρειος Δαπόντες κι ύστερα ο Δουκάκης. Χειρόγραφο έδωσε το 1889 στο Δουκάκη το βίο του άγιου ένας γέροντας ασκητής του Αγίου Ορους, ο Δαυίδ Σπηλιώτης. Οι Σκοπελίτες τιμάνε τη μνήμη του Αγίου, που τον έχουν και για προστάτη του νησιού τους. Κι είναι αλήθεια πως ο Αγιος Ρηγίνος φροντίζει τη Σκόπελο. Η προφορική παράδοση ιστοράει ένα απ' τα θαύματά του. Στο εικοσιένα, όταν φάνηκε η αρμάδα στον κάβο για να χαλάσει την πόλη, παρουσιάστηκε και πάλι ο προστάτης της. Σήκωσε με μιας τέτοια θαλασσοταραχή, που τα καράβια κινδύνευαν να τσακιστούν το ένα μετά το άλλο, ή να σπάσουν πάνω στα βράχια. Αναγκάστηκαν έτσι οι Τούρκοι να κάνουν πίσω και να γλυτώσει το νησί. Στη Σκόπελο σήμερα υπάρχουν σε τέσσερες εκκλησίες εικόνες του Ρηγίνου, οι πιο πολλές παλιές : α) Στον Αγιο Μιχαήλ. Εικόνα του Αγίου Ρηγίνου (97X60) στο τέμπλο με τη Χρονολογία Χ.Χ.Μ.Γ. (=1643). β) Στην Κοίμηση της Θεοτόκου ή Θεοτόκος Παπαμελετίου. Στο βημόθυρο μικρή εικόνα (24X8), έργο Αντωνίου Αγοραστού του Κρητός, 1681. γ) Αγίους Αποστόλους. Πάνω απ' ένα ψευτοπαράθυρο μικρή τοιχογραφία (43X50), όχι αξιόλογη. δ) Μητρόπολη - Χριστός. Στο τέμπλο εικόνα (85X53) «δια χειρός Ευθυμίου Γ. μοναχού 1861». Και μια ακόμη στο μοναστήρι του. Ετσι τιμάνε οι Σκοπελίτες το Βοιωτό πολιούχο τους. Και οι Λειβαδίτες; Μ' "όλο που δεν είναι τόσο γνωστός ο Ρηγίνος στους συμπατριώτες του, πάντα τον τιμούσανε. Θα αντιγράψω τα όσα γράφει ο φίλος αιδεσιμώτατος παπά Βασίλης Πανουργιάς, για το Λειβαδίτη Αγιο, σχετικά στην πατρίδα του. Είναι αρκετά ενδιαφέροντα, γιατί ο Κληρικός Λειβαδίτης έκανε τοπική έρευνα στην πόλη του και παρουσιάζει για πρώτη φορά ολότελα άγνωστα στοιχεία: «…Εν Λεβαδεία υπήρχεν άλλοτε ποτέ ναός επ' ονόματι του Αγίου Ρηγίνου εις θέσιν Πρόκημα πλησίον της δεξαμενής του υδραγωγείου Αγ. Νικολάου, εξ ού και πολλά γυναικεία ονόματα Ρηγίνα. Η θέση αυτή δεσπόζει της πόλεως της Λεβαδείας. Δεν πρέπει να αποσιωπήσωμεν, ότι κατά την διάνοιξιν της οδού Αγίου Παντελεήμονος, εκεί όπου θεωρείται ότι ήτο ο ναός του Αγίου Ρηγίνου, ανευρέθη μαρμαρίνη ημικυκλική πλαξ, επί της οποίας είναι λαξευμένον κατζίον (θυμιατόν) εξ ού αναδύεται θυμίαμα και έχει μεταφερθή εις τον Ιερόν Ενοριακόν ναόν του Αγ. Νικολάου προ διετίας. Δεν αποκλείεται και πολλαί πέτραι να έχωσι μεταφερθή δια την οικοδομήν του ενοριακού ναού του Αγ. Νικολάου. Γεγονός απαρατήρητον δεν πρέπει να μείνη και να μη ερευνηθή παρά των αρμοδίων είναι το εξής: Εις την οικίαν του άλλοτε Μωραιτη την κειμένην δυτικώς του Ιερού ενοριακού Ναού του Αγ. Νικολάου, την αγορασθείσαν εν δημοπρασία παρά του πατρός του μακαρίτου Δημ. Φούφουλα ή Μπαστούνη και άνωθεν της ισογείου θύρας της οικίας υπάρχει μεγάλη κυκλική πέτρα εκτισμένη, εις ην υφίσταται λαξευμένον ιστορικόν γεγονός του Αγ. Ρηγίνου και ότι η πέτρα αύτη ανήκει εις τον I. Ναόν του Αγ. Ρηγίνου. Πλήν όμως σήμερον αύτη είναι επιχρισμένη και δέον οι αρμόδιοι να ενεργήσωσι δια την απάλειψιν του επιχρίσματος και την μελέτην. Επίσης δια την ανεύρεσιν του I. Ναού του Αγ. Ρηγίνου, δεδομένου ότι υπάρχουν θεμέλια τινά εκεί όπου ευρέθη η μαρμαρίνη πλάξ εις θέσιν Πρόκημα Λεβαδείας ». Απ' τα γραφόμενα λοιπόν του σεβαστού μου φίλου αποδείχνεται ότι κι η Λεβαδειά είχε τιμήσει το Ρηγίνο με εκκλησία, που απ' το πέρασμα του χρόνου χάθηκε. Σχετικά με το όνομα του Λειβαδίτη Αγίου, παλιά είχε δοθή σε γυναίκες: Απ' τις πρώτες που είναι γνωστές ήταν κι η Λειβαδίτισσα Ρηγίνα, κόρη του άρχοντα Γιαννάκη Λογοθέτη, που εικόνα της δημοσιεύω. Το ίδιο όνομα πήρε κι η εγγονη της Ρεγγίνα Φίλωνα, κυρία της τιμής της βασίλισσας Αμαλίας. Αγνωστο όμως γιατί αλλάξανε τ' όνομά της απο Ρηγίνα σε Ρεγγίνα. Γιατί δεν κράτησαν τ' όνομα του πατριώτη τους Αγίου, μα πήραν βασιλικό!… Μα με το όνομα Ρηγίνα υπάρχουν κι άλλες Λειβαδίτισσες. Τώρα οι Λειβαδίτες τιμάνε τη μνήμη του πατριώτη τους Αγίου Ρηγίνου στις 25 Φεβρουαρίου, με λειτουργία στην ενοριακή εκκλησία του Ζαγαρά. Ετσι μια φορά το χρόνο ακούγεται και στην πόλη που γεννήθηκε το απολυτίκιό του: «Λεβαδείας το γέννημα και Σκοπέλου Επίσκοπον, τον ιερομάρτυρα Ρηγίνον, δεύτε πάντες υμνήσωμεν».
1. Ν.Πολίτου. Παραδόσεις χομ. Α' σελ. 213.
2. Α. Σαμψών. Νήσος Σκόπελος 1968. σελ. 290.
3. Κ,Δαπόντε. Βίβλος περιέχουσα την άπασαν ακολουθίαν του αγίου ιερομάρτυρος Ρηγίνου επισκόπου Σκοπέλου, Βενετία 1746.
4. Ιερέως Β. Πανουργιά: «Ο Αγιος Ρηγίνος. Ο Λειβαδίτης επίσκοπος της Σκοπέλου». Εφημερ. Αττικοβοιωτικός Κόσμος, Λειβαδιά 2 Μαΐου 1971.
ΤΑΚΗΣ ΛΑΠΠΑΣ
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΤΣΩΝΗΣ» ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΟΜΩΝΥΜΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΛΕΒΑΔΕΩΝ ΑΘΗΝΑ ΕΤΟΣ 12ο ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 70 (1/00) ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2000
from anemourion https://ift.tt/2ZfET1s
via IFTTT