Αμαλία Ποντίκα: «Στην Ιταλία έμαθα να εκτιμώ την απλότητα και την ποιότητα»

Η αρχιτέκτονας και επικεφαλής του ALP studio arch εξηγεί πώς η διαχρονικά ζωηρή ιταλική σχεδίαση και η τέχνη του artigianale επηρεάζουν τον δικό της μοντέρνο σχεδιασμό.

Αναλαμβάνουν να σχεδιάσουν τους χώρους μέσα στους οποίους κατοικούμε, εργαζόμαστε, χαλαρώνουμε, διαμορφώνοντας - ο καθένας στον καιρό του και με τον τρόπο του- τις προσόψεις των κτιρίων που μπορεί να τραβήξουν το βλέμμα μας και το αστικό σκηνικό μέσα στο οποίο κινούμαστε και ζούμε. Οι αρχιτέκτονες καλούνται να δημιουργήσουν επηρεασμένοι από ρεύματα, παρακολουθώντας τις τάσεις και τις ανάγκες της κάθε εποχής, του κάθε τόπου, βάζοντας απόλυτα συνειδητά ή καμιά φορά και υποσεινήδητα θραύσματα από τις δικές τους εικόνες στις μελλοντικές δικές μας εμπειρίες κατοίκησης και διαβίωσης.

Επηρεασμένη από τη ζωή και την καθημερινότητά της σε αυτήν, έχοντας υπάρξει για χρόνια σε επαφή με την κουλτούρα και την αισθητική της, η Αμαλία Ποντίκα είναι μία αρχιτέκτονας που κάθε έργο της έχει κάτι από Ιταλία, λιγότερο ή περισσότερο, αναλόγως με τη σχεδιαστική ελευθερία που της έχει δοθεί στο κάθε ένα από αυτά. Η επικεφαλής του ALP studio arch μας μιλά για όσα έχουν διαμορφώσει τη δική της προσωπική αισθητική.

—Αμαλία, μπήκες στον χώρο της αρχιτεκτονικής σπουδάζοντας στην Ιταλία. Πώς την φανταζόσουν πριν κατοικήσεις σε αυτή;

Πλέον έχω συνειδητοποιήσει ότι ο έρωτάς μου με την Ιταλία ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν φτάσω να ζήσω εκεί. Για την ακρίβεια συνέβη μετά το πρώτο γεύμα μαζί με τους γονείς μου σε μια τρατορία στη Βερόνα την οποία επισκεπτόμασταν κάθε χρόνο για τη μεγαλύτερη έκθεση μαρμάρου, καθώς ο πατέρας μου πήγαινε πολύ συχνά και με ήθελε πάντα δίπλα του. Σε εκείνο το πρώτο γεύμα λοιπόν ήμουν γύρω στα δεκαπέντε και όπως οι περισσότεροι, έτσι και εγώ, στο μυαλό μου είχα όλα τα στερεότυπα που ακολουθούν την ιταλική φήμη, όπως είναι η αγάπη για τα ζυμαρικά και το καλό φαγητό, οι εκφραστικές χειρονομίες των κατοίκων της, η δεμένη οικογένεια, το πάθος για το ποδόσφαιρο, τον καφέ, την όπερα, την μόδα, το σχέδιο, την αρχιτεκτονική. Είχα μια σχεδόν κινηματογραφική εικόνα φτιαγμένη από ατελείωτα πλάνα.

Στην Ιταλία προσπάθησα να παίρνω τα πράγματα λίγο αργά όσο και αν η ζωή πλέον γίνεται όλο και πιο γρήγορη και απαιτητική. Έμαθα να εκτιμώ την απλότητα και την ποιότητα, την αυθεντικότητα των ανθρώπων.

—Αφού έζησες πολλά χρόνια εκεί, όταν ακούς Ιταλία ποιες είναι πλέον οι πρώτες εικόνες και οι σκέψεις που σου έρχονται στο μυαλό;

Έχοντας ζήσει και εργαστεί σ´αυτήν την υπέροχη χώρα για δώδεκα χρόνια, οι εικόνες είναι σίγουρα πολλές. Όμως, πέρα από αυτές νομίζω πως η σύνδεσή μου με την Ιταλία αναπτύχθηκε περαιτέρω μέσα από την υπέροχη κουλτούρα της, τους φανταστικούς ανθρώπους της και τη φιλοσοφία τους για τη ζωή. Όλα τα χρόνια που πέρασα εκεί, αισθάνομαι πως μου δημιούργησαν μια νέα οπτική που με ακολουθεί σε κάθε στιγμή της καθημερινότητάς μου. Στην Ιταλία προσπάθησα να παίρνω τα πράγματα λίγο αργά όσο και αν η ζωή πλέον γίνεται όλο και πιο γρήγορη και απαιτητική. Έμαθα να εκτιμώ την απλότητα και την ποιότητα, την αυθεντικότητα των ανθρώπων. Να μην στερούμαι τίποτα, αλλά ταυτόχρονα να κατανοώ το μέτρο. Να απολαμβάνω την στιγμή και τα μικρά πράγματα, όπως ένα ωραίο κρασί ή έναν καλοφτιαγμένο καφέ. Να προσπαθώ να απολαμβάνω τη δουλειά μου αλλά να μην αισθάνομαι ενοχές όταν αποφασίζω ότι πρέπει να τα αφήσω όλα στην άκρη για να κάνω μια βόλτα για να καθαρίσει το μυαλό μου και να εμπνευστώ.

—Ποια είναι η αγαπημένη σου περίοδος στην ιστορία της ιταλικής αρχιτεκτονικής, ποιους αρχιτέκτονες που τη διαμόρφωσαν θαυμάζεις;

Μπορώ χωρίς πολλή σκέψη να πω εκείνους της Αναγέννησης για το υψηλό επίπεδο δεξιοτεχνίας που την χαρακτηρίζει. Οι Μέδικοι στην Φλωρεντία είχαν στην υπηρεσία τους, τους πιο ταλαντούχους καλλιτέχνες, τεχνίτες και αρχιτέκτονες της εποχής. Μια συνθήκη που θα έλεγα ότι ήταν ευτυχία για τους πατέρες της Αναγέννησης, τον Da Vinci, τον Brunelleschi, τον Ghiberti, τον Michelozzo. Τον Leonardo da Vinci, όμως, τον ξεχωρίζω και μελετώντας κανείς το έργο του κατανοεί πόσο διαχρονικό και σύνθετο είναι, ώστε δικαίως να θεωρείται και ο μεγάλος δάσκαλος της αρχιτεκτονικής.

—Και σε ποια κτίριά της έχεις ιδιαίτερη αδυναμία;

Αρκετά από τα ωραιότερα έργα της δυτικής αρχιτεκτονικής, όπως το Κολοσσαίο, το Duomo του Μιλάνου, το Palazzo Pitti, ο καθεδρικός ναός της Φλωρεντίας και τα κτίρια της Βενετίας φυσικά τα ξεχωρίζω και ανατρέχω σε αυτά για έμπνευση σε όλη την καριέρα μου. Λόγω της παραμονής μου εκεί δεν μπορώ να μην κάνω ιδιαίτερη μνεία στον καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας μιας και είχα την τύχη να τον θαυμάζω έξω από το παράθυρο του σπιτιού μου επί καθημερινής βάσης.

—Για ποιες γεύσεις θέλεις να επιστρέφεις πλέον στην Ιταλία;

Πιστεύω πως λίγο πολύ τις γεύσεις τις βρίσκει κανείς και εδώ πια. Πλέον υπάρχουν πολύ ωραία ιταλικά εστιατόρια ή καφέ και στην Ελλάδα. Τελικά κάθε φορά που επιστρέφω στην Ιταλία προσπαθώ να ρουφήξω την ατμόσφαιρα της Φλωρεντίας που δεν ήταν και δεν θα είναι ποτέ ένα μόνο πράγμα. Σαφώς και υπάρχει η γεύση και η κουζίνα πάντα στην εμπειρία της Ιταλίας. Είναι η νοοτροπία, η αισθητική, το ιταλικό ταμπεραμέντο μαζί με ένα aperitivo μετά τη δουλειά με καλούς φίλους, μια βόλτα στα δρομάκια της επιβλητικής πόλης, ένα καλό ποτήρι Brunello - όλα μαζί.

—Θέλω να μου πεις για το τελευταίο έργο με το οποίο καταπιάστηκες και θεωρείς ότι εκπροσωπεί περισσότερο τις αρχές του γραφείου σου: Ποια ήταν η αρχική ιδέα που σε οδήγησε στον σχεδιασμό του, σε ποια χαρακτηριστικά του έδωσες έμφαση, με ποια υλικά δούλεψες; 

Πιστεύω πως με τα χρόνια έχω καταφέρει να διατηρήσω μια αισθητική ταυτότητα με συνέπεια σε όλα τα έργα του γραφείου μου. Ένα από τα τελευταία έργα της ομάδας του ALP studio arch περιελάμβανε κατασκευή και interior design για τα γραφεία μεγάλης ασφαλιστικής εταιρείας. Το ξεχωριστό στην περίπτωση αυτή και αυτό που πραγματικά αποτέλεσε πρόκληση για εμένα, ήταν πως ο νέος αυτός χώρος δημιουργήθηκε σε μια νεοκλασική μονοκατοικία. Κύριο χαρακτηριστικό σε αυτά τα κτίρια είναι η υψηλή διαπνοή, γεγονός που τα καθιστά ιδανικά για την ανάδειξη του ιστορικού τους χαρακτήρα. 

Η ακρίβεια και η λεπτομέρεια είναι το παν σε ένα σχέδιο καλά οργανωμένο, πρακτικό αλλά και ευφάνταστο.

Η ακρίβεια και η λεπτομέρεια είναι το παν σε ένα σχέδιο καλά οργανωμένο, πρακτικό αλλά και ευφάνταστο. Θεωρώ ότι το καθαρό, ανεμπόδιστο φυσικό φως είναι απαραίτητο και πως η συμμετρία φέρνει ηρεμία σε έναν τέτοιο χώρο. Δημιουργήσαμε εσωτερικούς χώρους στους οποίους είναι εύκολο και πρακτικό να ζεις και να εργάζεσαι. Επιλέξαμε να συνδυάσουμε διαφορετικά, φυσικά υλικά, όπως το μάρμαρο, το ακατέργαστο ξύλο, δίνοντας έμφαση σε τόνους, δομές και υφάσματα. Στο συγκεκριμένο κτίριο ταιριάξαμε με αρμονία τη νεοκλασική φινέτσα με τις σύγχρονες και πιο απλές γραμμές.

—Υπάρχει κάποιο έργο σου στο οποίο ξεχωρίζουν οι επιρροές σου από την ιταλική αισθητική;

Θαυμάζω τη ζωηρή ιταλική σχεδίαση στα έπιπλα και την αρχιτεκτονική, οι Ιταλοί τολμούν από την Αναγέννηση μέχρι σήμερα. Εκτιμώ την τέχνη και την ιστορία πίσω από αυτά - για αυτό προσπαθώ να τα εφαρμόζω στη δουλειά μου. Σε όλα μου τα έργα είναι διακριτή η επιρροή, η αισθητική και ο χαρακτήρας της Ιταλίας. Τα περισσότερα έπιπλα και οι ειδικές κατασκευές στα έργα μου είναι tailor made, σχεδιασμένα από εμένα, ενώ συνήθως επιλέγω Έλληνες ή  ξένους συνεργάτες που κατέχουν την τέχνη του artigianale την οποία μελέτησα στην Φλωρεντία.

Το εστιατόριο Balthazar (Αναστασίου Τσόχα 27, Αθήνα, 21 0644 1215) μας φιλοξένησε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης και της φωτογράφισης ενώ το γεύμα μας συνόδευσε το premium ιταλικό νερό Lurisia.

lifo.gr