Η Μάχη των Θερμοπυλών, που διεξήχθη τον Αύγουστο του 480 π.Χ., αποτελεί ίσως την πιο εμβληματική σύγκρουση της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Ένα έπος ανδρείας, καθήκοντος και υπέρτατης θυσίας που διαμόρφωσε για πάντα το ελληνικό – και παγκόσμιο – ιδανικό της ελευθερίας. Στην πασίγνωστη αυτή μάχη, 300 Σπαρτιάτες υπό τον βασιλιά Λεωνίδα, μαζί με μερικές χιλιάδες άλλους Έλληνες συμμάχους, στάθηκαν απέναντι σε μια πανίσχυρη περσική στρατιά εκατοντάδων χιλιάδων ανδρών.
Ιστορικό Πλαίσιο
Το 480 π.Χ., ο Ξέρξης, βασιλιάς της Περσίας και γιος του Δαρείου, εξαπέλυσε μια τιμωρητική εκστρατεία εναντίον της Ελλάδας, ως αντίποινα για την ήττα των Περσών στη μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.). Η περσική στρατιά, μία από τις μεγαλύτερες που είχε δει ποτέ ο αρχαίος κόσμος, κατευθύνθηκε προς τον νότο, με στόχο την υποταγή των ελληνικών πόλεων.
Η Στρατηγική Θέση των Θερμοπυλών
Οι Θερμοπύλες, ένα στενό πέρασμα ανάμεσα στα βουνά και τη θάλασσα, θεωρήθηκαν ιδανικό σημείο για άμυνα. Η γεωγραφία περιόριζε το πλεονέκτημα των αριθμών των Περσών και επέτρεπε στους Έλληνες να αντισταθούν με μικρές δυνάμεις.
Οι Έλληνες Αντιστέκονται
Ο Λεωνίδας, επικεφαλής των Σπαρτιατών και ορισμένων χιλιάδων Θεσπιέων, Θηβαίων και άλλων συμμάχων, κράτησε το πέρασμα επί τρεις ημέρες. Οι Πέρσες υπέστησαν σημαντικές απώλειες από την ανώτερη ελληνική οπλιτική φάλαγγα και την πειθαρχία των Σπαρτιατών.
Η Προδοσία του Εφιάλτη
Η πορεία της μάχης άλλαξε όταν ο Εφιάλτης, Έλληνας από την περιοχή, πρόδωσε το μυστικό μονοπάτι του Καλλιδρόμου στους Πέρσες, επιτρέποντάς τους να κυκλώσουν τους Έλληνες. Ο Λεωνίδας, αντιλαμβανόμενος το τέλος, διέταξε την αποχώρηση των περισσότερων συμμάχων και παρέμεινε με τους 300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς, δίνοντας μέχρι τέλους τη μάχη.
Η Σημασία της Θυσίας
Η αυτοθυσία του Λεωνίδα και των ανδρών του αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τις επόμενες γενιές. Δεν απέτρεψαν την περσική προέλαση, αλλά έδωσαν τον πολύτιμο χρόνο που χρειάζονταν οι υπόλοιποι Έλληνες για να οργανωθούν, οδηγώντας τελικά στις νίκες των Σαλαμίνας (ναυμαχία) και Πλαταιών.
Η Μάχη των Θερμοπυλών είναι, πάνω απ’ όλα, ένα διαχρονικό σύμβολο:
του καθήκοντος απέναντι στην πατρίδα,
της αρετής απέναντι στην αριθμητική υπεροχή,
της ελευθερίας απέναντι στην τυραννία.
Η Μνήμη στις Θερμοπύλες
Σήμερα, στο ιστορικό σημείο δεσπόζει το επιβλητικό μνημείο του Λεωνίδα με την επιγραφή του Σιμωνίδη:
«Ω ξείν’, αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε / κείμεθα τοις κείνων ῥήμασι πειθόμενοι»
(Ξένε, πήγαινε να πεις στους Λακεδαιμόνιους ότι εδώ κειτόμαστε υπακούοντας στους νόμους τους.)
Ένας τόπος μνήμης, διδάγματος και εθνικής υπερηφάνειας που η Λαμία και η Φθιώτιδα καλούνται να προβάλλουν δυναμικά και διεθνώς.