Σε μια εποχή που οι αξίες της τιμής, της γενναιότητας και της υπεράσπισης της πατρίδας ήταν ύψιστο καθήκον, ο Διηνέκης, ένας απλός κατά τα άλλα Σπαρτιάτης πολεμιστής, γράφτηκε στην Ιστορία με λέξεις ανεξίτηλες – όχι με πένες, αλλά με αίμα και σίδερο, εκεί στα στενά των Θερμοπυλών.
Ποιος ήταν ο Διηνέκης;
Ο Διηνέκης ήταν ένας από τους τριακόσιους Σπαρτιάτες που στάθηκαν στο πλευρό του βασιλιά Λεωνίδα κατά τη μάχη των Θερμοπυλών το 480 π.Χ. Ο Ηρόδοτος, ο "πατέρας της ιστορίας", τον περιγράφει ως τον γενναιότερο όλων. Και δεν το έκανε ελαφρά τη καρδία: η γενναιότητα του Διηνέκη δεν ήταν αποτέλεσμα μονάχα της εκπαίδευσης του στη σπαρτιατική αγωγή – ήταν εγγενής, σχεδόν μυθική.
Η θρυλική του φράση
Όταν κάποιος του είπε ότι οι Πέρσες ήταν τόσοι πολλοί που τα βέλη τους θα έκρυβαν τον ήλιο, ο Διηνέκης απάντησε:
«Τόσο το καλύτερο· θα πολεμήσουμε στη σκιά.»
Μια φράση που περικλείει όλο το ηθικό ανάστημα των Σπαρτιατών – αλύγιστο, σχεδόν απάνθρωπα ανθεκτικό. Ήταν η αποθέωση της αφοσίωσης στον καθήκον και η περιφρόνηση προς τον θάνατο. Δεν υπάρχει καμία επίδειξη, κανένα υπερφίαλο ύφος, μόνο ψυχρή, αγέρωχη αποφασιστικότητα.
Το νόημα του Διηνέκη σήμερα
Ο Διηνέκης δεν ήταν βασιλιάς, ούτε στρατηγός. Ήταν ένας από τον λαό – από αυτούς που σηκώνουν το βάρος της ιστορίας στους ώμους τους χωρίς να ζητούν αναγνώριση. Κι όμως, η απάντησή του στους φόβους και τις πιθανότητες έγινε σύμβολο. Όχι γιατί δεν ήξερε τον κίνδυνο, αλλά γιατί τον κοίταξε κατάματα και τον περιγέλασε.
Σήμερα, σε έναν κόσμο όπου ο φόβος έχει πολλές μορφές – κοινωνικός, υπαρξιακός, πολιτικός – ο λόγος του Διηνέκη ηχεί σαν καμπάνα:
Μην περιμένεις το φως για να πολεμήσεις. Μερικές φορές, ο αγώνας γίνεται στη σκιά.
Η κληρονομιά του
Ο Διηνέκης δεν άφησε πίσω του ούτε παλάτια, ούτε νόμους, ούτε κατακτήσεις. Άφησε κάτι βαθύτερο: ένα παράδειγμα. Μια στάση ζωής. Κάθε φορά που κάποιος στέκεται ενάντια στο αναπόφευκτο, κάθε φορά που λέει «εδώ στέκομαι και δεν υποχωρώ», η σκιά του Διηνέκη πέφτει επάνω του. Και αυτή είναι μια σκιά που δεν σε καλύπτει από τον ήλιο – σε καθοδηγεί να τον διεκδικήσεις.