Η εξισορρόπηση στο άνευρο Κέντρο και στην διαχειριστική οπτική καταστρέφουν την δημιουργική διαμάχη των ιδεών. Στην οποία, καθοριστικό ζήτημα έχει η έννοια και η σημασία του πάθους. Ιδέες χωρίς συναίσθημα δεν εμπνέουν τον κόσμο, δεν τον κινητοποιούν.
Τα κόμματα, στις περισσότερες περιπτώσεις, θέτουν ως προαπαιτούμενο της ταυτότητας τους το πρόγραμμα, τις θέσεις δηλαδή και τις ιεραρχήσεις για την χώρα. Και πολύ καλά κάνουν εφόσον η πολιτική διαχείριση του Κράτους αποτελεί κεντρικό κλειδί για την πορεία μιας χώρας. Ωστόσο η κοινή γνώμη μάλλον έχει άλλη άποψη. Όλο και περισσότεροι πολίτες υποτιμούν την σημασία των προγραμματικών δηλώσεων. Πιστεύουν- και όχι άδικα- ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση αναμεσά στις εξαγγελίες και στην εκάστοτε κυβερνητική υλοποίηση. Πιστεύουν επίσης ότι συχνά οι αντικειμενικές οικονομικές δυσκολίες ανατρέπουν τις προθέσεις εφαρμογής των δεσμεύσεων μέσα στην σκληρή πραγματικότητα. Τα προγράμματα έτσι γίνονται υπόθεση των ειδικών και της κομματικής αντιπαράθεσης. Ένα νέο καθοριστικό στοιχείο που συγκροτεί πολιτική επιλογή είναι το συναίσθημα. Ήταν πάντα ένα βασικό στοιχείο αλλά τώρα πια αγγίζει όλα τα πεδία των επιλογών στους πολίτες–ψηφοφόρους. Η απογοήτευση από την δύσκολη καθημερινότητα το ενισχύει. Ο ρόλος του συναισθήματος συνδέεται οριακά και με το Φαντασιακό των ανθρώπων όπως το είχε περιγράψει ο Κορνήλιος Καστοριάδης. Το Φαντασιακό, είτε αφορά κοσμοθεωρίες, είτε εθνικά ιδεώδη, είτε θρησκευτικούς ορίζοντες, είτε πολιτικές προσδοκίες, κινητοποιεί τους ανθρώπους πολύ περισσότερο από κείμενα και αναλύσεις. Είναι κατά πάσα πιθανότητα αυτό που στην εποχή μας αποκαλούμε συνεχώς ως «αφήγημα». Το συναίσθημα κατά συνέπεια αφορά την διάθεση των πολιτών να νιώσουν ότι οι πολιτικοί και η πολιτική ακουμπάνε τις αγωνίες τους. Ότι κατανοούν τις ανησυχίες και ταυτίζονται μαζί τους. Στο σημείο αυτό ένα σοβαρό θέμα πού περιπλέκει τις δημόσιες συζητήσεις αποτελεί το ζήτημα του Λαϊκισμού. Η Σαντάλ Μούφ έχει ασχοληθεί με αυτή την προσέγγιση. Το ίδιο και ο Ερνέστο Λακλάου. Η βασική ιδέα επικεντρώνεται στην ανταγωνιστική προτεραιότητα των προοδευτικών αντιλήψεων για την Δημοκρατία. Ότι δηλαδή η εξισορρόπηση στο άνευρο Κέντρο και στην διαχειριστική οπτική καταστρέφουν την δημιουργική διαμάχη των ιδεών. Στην οποία, καθοριστικό ζήτημα έχει η έννοια και η σημασία του πάθους. Ιδέες χωρίς συναίσθημα δεν εμπνέουν τον κόσμο, δεν τον κινητοποιούν. Δεν φτιάχνουν μεγάλα γεγονότα από αυτά που διαβάζουμε στην Ιστορία. Απόδειξη ότι όλα τα μεγάλα επιτεύγματα των λαών, όλα τα μεγάλα κινήματα, στηρίχθηκαν σε αφηγήματα με συναίσθημα και πάθος. Όχι μόνο στις διαχειριστικές απαντήσεις.
Σημαντική διάσταση σε αυτή την αναζήτηση είναι ότι ακόμη και σε τμήματα της προοδευτικής παράταξης οτιδήποτε έχει να κάνει με τα συναισθήματα θεωρείται ασυμβίβαστο με μία ορθολογική έννοια της προόδου. Κατά συνέπεια η κριτική στον λαϊκισμό ταυτίζεται με την απέχθεια για τα συναισθήματα. Το χειρότερο μάλιστα προς κάθε είδους λαϊκή διαμαρτυρία.
Το βασικό πρόβλημα όμως είναι ότι για να παρέμβουμε στην ηγεμονική θέση του νεοφιλευθερισμού πρέπει να χαράξουμε ένα πολιτικό σύνορο. Και η προοδευτική γραμμή οφείλει να είναι μία στρατηγική οικοδόμησης του πολιτικού συνόρου μεταξύ του «λαού» και της «ολιγαρχίας». Ειδικά στην παρούσα συγκυρία συσσώρευσης πλούτου.
Με απλά λόγια τίθεται το ζήτημα των «μη προνομιούχων» και του ανταγωνισμού των προοδευτικών ιδεών προς τα κυρίαρχα δόγματα της οικονομικής εξουσίας.
Στη χώρα μας η αλήθεια είναι ότι η κατάχρηση του λαϊκισμού από τον ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 2011-2015 τραυμάτισε σοβαρά την αξία της κοινωνικής κριτικής. Στην περίπτωση αυτή έχουμε να κάνουμε κυρίως με το φαινόμενό της δημαγωγίας, με τις ψηφοθηρικές τακτικές. Η παραδοχή αυτή όμως δεν πρέπει να φτάσει στην απέναντι όχθη. Ότι με την μανιέρα περί λαϊκισμού θα ακυρώσουμε κάθε αμφισβήτηση στο κυρίαρχο σύστημα εξουσίας. Οι προβληματισμοί για τον ρόλο του συναισθήματος, για την έμφαση στην λαϊκότητα, έχουν την σημασία τους. Και βάζουν και άλλα δεδομένα στην σχετική δημόσια συζήτηση. Αν θέλουμε βέβαια η Προοδευτική παράταξη να μην ταυτίζεται με τις ελίτ και την κοινωνική απόσταση. Η αποστροφή για τα παραδοσιακά κόμματα στην Ευρώπη είναι ένα καλό μάθημα.
(Ο Θόδωρος Μαργαρίτης είναι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ- Γραμματέας της κίνησης Ανανεωτική Αριστερά -Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την «Εφημερίδα των Συντακτών»)
from Όλες Οι Ειδήσεις - Dnews https://ift.tt/mudN80L
via IFTTT