Ας κάνουμε ένα μικρό ταξίδι στον χρόνο, ας γυρίσουμε στην επαναστατημένη Ελλάδα του 1825, στις θάλασσες της αλλά και στο Μεσολόγγι. Αν τα ονόματα και τα περιστατικά θυμίζουν στον αναγνώστη και στην αναγνώστρια κάτι από την εποχή μας…όχι, δεν είναι «συμπτωματική η ομοιότης», όπως έγραφαν στους τίτλους των παλαιών ταινιών.
Μεγάλη συζήτηση γίνεται τις τελευταίες ημέρες, με αφορμή τα γεγονότα στα Διεθνή Ύδατα της Ανατολικής Μεσογείου, για το «Δίκαιο της θάλασσας» και τη στάση των «πολιτισμένων» Δυνάμεων απέναντι σε λαούς που αγωνίζονται όχι απλώς για την ελευθερία τους αλλά για την επιβίωσή τους. Παλιά ιστορία, προκαλεί εντύπωση που ακόμη υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν στο … «Διεθνές Δίκαιο»!
Ας κάνουμε ένα μικρό ταξίδι στον χρόνο, ας γυρίσουμε στην επαναστατημένη Ελλάδα του 1825, στις θάλασσες της αλλά και στο Μεσολόγγι. Αν τα ονόματα και τα περιστατικά θυμίζουν στον αναγνώστη και στην αναγνώστρια κάτι από την εποχή μας…όχι, δεν είναι «συμπτωματική η ομοιότης», όπως έγραφαν στους τίτλους των παλαιών ταινιών.
Η ελληνική επανάσταση έμπαινε στον 6ο χρόνο και πλέον αποτελούσε μέγα διεθνές θέμα και είχε προκαλέσει διπλωματική κινητικότητα. Η διεθνής κοινότητα, η Ιερή συμμαχία δηλαδή, είχε θορυβηθεί και στο εσωτερικό της οξύνονταν οι αντιθέσεις. Το «Διασυμμαχικό συνέδριο της Αγίας Πετρουπόλεως» συνήλθε εκ νέου στις 24 Φεβρουαρίου 1825. Η μόνη πρόταση που υπήρχε στο τραπέζι ήταν το Ρωσικό «Σχέδιο των 3 τμημάτων», που είχε απορριφθεί από όλες τις πλευρές.
Η Αγγλία επέμενε σε δήλωση «περί μη χρήσεως βίας κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας» αλλά και ο Τσάρος θα επιμείνει σε κοινή διακοίνωση που να απαιτεί τετράμηνη ανακωχή και διαπραγματεύσεις για μία ειρήνη η οποία θα διασφαλίζει θρησκευτικές, διοικητικές και εμπορικές ελευθερίες στους Έλληνες, κρατώντας τους φόρου υποτελείς στην Πύλη. Οι Δυνάμεις ήταν αδύνατον να συμφωνήσουν ενώ η Αγγλία ενθάρρυνε την απόρριψη του Σχεδίου από τους Έλληνες.
Όταν τελικά οι Δυνάμες θα προχωρήσουν τον Ιούνη του 1825 σε απλή διερευνητική κρούση προς τον σουλτάνο, αυτός θα την απορρίψει περιφρονητικά, ενθαρρυμένος από τις επιτυχίες του Ιμπραήμ. Αυτά συνέβαιναν στο διπλωματικό πεδίο, στην Ελλάδα γινόταν πόλεμος. Επίκεντρο ήταν το Μεσολόγγι και το διακύβευμα ήταν ο έλεγχος της θάλασσας, ο έλεγχος των γραμμών ανεφοδιασμού καθώς ο μόνος δρόμος για ανεφοδιασμό της πόλης ήταν ο θαλάσσιος.
Για να κρατηθεί ανοιχτός αυτός ο δρόμος, στις 19 Μάη φτάνει στο Μεσολόγγι το μπρίκι «Λεωνίδας», με καπετάνιο τον Αντώνη Μπάμπα. Το «μπρίκι» ήταν μικρό, ευέλικτο ιστιοφόρο πλοίο με 2 κατάρτια, 12 -18 κανόνια και 50 -80 «μαρινάρους». Xρησιμοποιούνταν ευρέως στη Μεσόγειο τον 18ο και 19ο αιώνα, κυρίως για εμπόριο αλλά και για πολεμικούς σκοπούς, λόγω της ευκολίας τους στους ελιγμούς και την ταχύτητα. Δίπλα στον «Λεωνίδα» είχε αγκυροβολήσει η αυστριακή πολεμική γολέτα «Αριάδνη». Οι «γολέτες» ήταν τα πιο όμορφα πλοία, τα κατασκεύασαν πρώτοι οι αμερικάνοι στα τέλη του 19ου αιώνα και σήμερα είναι πιο γνωστά ως «σκούνες» ή «κότερα». Είχαν 2 κατάρτια και συνήθως ελαφριά πυροβόλα των 12 λιβρών και περίπου 50 μαρινάρους.
Το Αυστριακό καράβι, μόλις αγκυροβόλησε το ελληνικό σηκώνει τα πανιά του και φεύγει για την Πάτρα όπου ειδοποιεί τον Μαχμούτ πασά για την παρουσία ελληνικού πλοίου. Ο Μαχμούτ με έναν στολίσκο 5 πολεμικών και πεζοναύτες σαλπάρει αμέσως. Ο Μπάμπας κατάλαβε τις προθέσεις τους κι αφού ξεφόρτωσε τα ελάχιστα εφόδια, που με έρανο είχαν μαζέψει οι ίδιοι οι ναυτικοί, στις 23 του Μάη βγαίνει κι αυτός στον Πατραικό κόλπο. Θα ακολουθήσει ναυμαχία όπου η μικρή γολέτα του Μπάμπα θα κατανικήσει τον στολίσκο του Μαχμούτ, ένα ακόμη από τα ναυτικά «θαύματα» της περιόδου της επανάστασης.
Λίγες ημέρες αργότερα, στις 27 Μάη, φτάνει στο Μεσολόγγι η Αγγλική κορβέτα «Larose». Ήταν ελαφριά καταδρομικά με εκτόπισμα περίπου 400 τόνων και «αρτιλερία» (δύναμη πυρός) 20 -26 πυροβόλα. Ο κυβερνήτης της «Larose», πλοίαρχος Άμποτ, ζητά να επισκεφθεί το Μεσολόγγι. Ελπίζοντας να συγκινηθεί (αν ήταν ποτέ δυνατόν…) οι Μεσολογγίτες τον φιλοξενούν και τον ξεναγούν στην πόλη και το τείχος. Ο ...συγκινημένος Άμποτ μόλις έφυγε από το Μεσολόγγι έγραψε αναλυτική αναφορά για τις οχυρώσεις προς τους τους ανωτέρους του που με τη σειρά τους τη διαβίβασαν ... στον Κιουταχή! Στις 8 Ιούνη, η Γ΄ μοίρα του ελληνικού στόλου, που έλεγχε ακόμη τη λιμνοθάλασσα, συλλαμβάνει ένα μπρίκι με σημαία Μάλτας και καπετάνιο τον Luigi Ciglio. Ήταν φορτωμένο παξιμάδι για τον ανεφοδιασμό των Οθωμανών
Στα μέσα Μάη του 1825 αποπλέει από την Κωνσταντινούπολη ο τουρκικός στόλος, η «Αρμάδα». είχε αποπλεύσει από την Πόλη. Στη δύναμή της περιλαμβάνονταν 3 φρεγάδες, 10 κορβέτες, 38 μπρίκια και γολέτες Την Αρμάδα ακολουθούσαν δεκάδες φορτηγά πλοία, «καματερά» όπως τα έλεγαν τότε, που μετέφεραν στρατό και κυρίως εφόδια. Σχεδόν όλα ήταν με ξένες σημαίες, «λεβαντίνικες» όπως αποκαλούσαν τους Δυτικούς.
Υπήρξαν ηθικές εκκλήσεις από προοδευτικά πνεύματα εκείνης της εποχής, εκκλήσεις που φυσικά αγνοήθηκαν, έννοιες όπως η «ηθική», η «ελευθερία» και η «δικαιοσύνη» σπάνια συναντώνται, έστω και στον λόγο, με έννοιες όπως «κεφάλαιο» και «κέρδος». Η επίκληση του Διεθνούς δικαίου και αιτιάσεις που υπενθύμιζαν τις διακηρύξεις «ουδετερότητας» των Δυτικών δυνάμεων προσέκρουαν στην «ελευθερία της αγοράς» και σε όλα τα γνωστά ιδεολογήματα που και στις μέρες μας αναπαράγονται.
Η Αρμάδα θα συναντήσει τον Ελληνικό στόλο στις 20 Μάη στο ακρωτήριο Καφηρέα, τον γνωστό μας Κάβο Ντόρο. Ο Ελληνικός στόλος, αποτελούμενος από 29 μικρά πλοία και με ναύαρχο τον Σαχτούρη και με όπλο τα μπουρλότα, θα νικήσει και η Αρμάδα έχοντας υποστεί μεγάλες απώλειες θα καταφύγει, σε κατάσταση διάλυσης, στην Σούδα. Σημαντικό κέρδος για τους Έλληνες ήταν και η σύλληψη 5 Αυστριακών πλοίων με πυρομαχικά και εργαλεία.
Ο Ελληνικός στόλος σωστά επιχείρησε να δώσει το τελειωτικό χτύπημα στην Αρμάδα που, σύμφωνα με πληροφορίες που είχε αγκυροβολήσει σκόρπια και χωρίς μέτρα ασφαλείας. Ήταν όντως μια μοναδική ευκαιρία. Στη Μήλο συγκεντρώθηκε όλος ο στόλος με τον ίδιο τον Μιαούλη επικεφαλής και στις 31 Μάη φτάνουν στη Σούδα. Όμως η κατάσταση είναι διαφορετική από αυτήν που περίμεναν, η Αρμάδα ήταν παραταγμένη για μάχη. Κάποιος είχε ειδοποιήσει τους Τούρκους.
Γρήγορα κατάλαβαν ποιος: Δίπλα στην Αρμάδα ήταν αγκυροβολημένη η Γαλλική γολέτα «Amaranthe». Λίγες μέρες νωρίτερα οι Γάλλοι ήταν στην Μήλο και ο καπετάνιος τους είχε επισκεφθεί τον Μιαούλη με την πρόφαση να ζητήσει νερό για το πλήρωμα. Σε ερώτηση του Μιαούλη για τον προορισμό του ο Γάλλος καπετάνιος απάντησε πως θα πήγαινε στην Ύδρα και στο Ναύπλιο. Μάλλον μπέρδεψε τις διαδρομές ή ήταν μεγάλο κάθαρμα. Η δεύτερη εκδοχή είναι πιο πιθανή! Έστω κι έτσι ο ελληνικός στόλος επιτέθηκε, όμως η ευκαιρία για ολοκληρωτική νίκη είχε χαθεί.
Την ίδια περίοδο στη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου ήταν αραγμένη η Αυστριακή γολέτα «Caroline» η οποία ουσιαστικά πραγματοποιούσε αναγνωριστικές περιπολίες για λογαριασμό των Τούρκων. Στις εκκλήσεις της Διευθυντικής Επιτροπής του Μεσολογγίου ο καπετάνιος της απαντά πως μόνο τις Οθωμανικές αρχές αναγνωρίζει. Τα «Ελληνικά Χρονικά», η εφημερίδα που εκδιδόταν στο Μεσολόγγι γράφουν:
«Δυνατοί της γης! Δια όνομα του Θεού, δεν υποφέρομεν πλέον τας καταχρήσεις των απεσταλμένων σας εις τα πελάγη μας. Η διακηρυχθείσα παρά των Υψηλών Μινιστέριων ουδετερότης παραβιάσθη εις άκρον.»
Φυσικά τα … Υψηλά Μινιστέρια και οι απεσταλμένοι τους δεν υπήρχε περίπτωση να συγκινηθούν από εκκλήσεις και αυτό αποδείχθηκε αμέσως. Μόλις έφτασε η Αρμάδα η «Caroline» υψώνει ως χαιρετισμό την Ημισέλινο και ρίχνει χαιρετιστήριες κανονιές. Μαζί με την Αρμάδα ήρθε και άλλη μία Αυστριακή πολεμική γολέτα, η «Vigilante» που προκλητικά μπήκε μέσα στο λιμάνι κι αγκυροβόλησε.
Τα περιστατικά αυτά συνέβησαν σε διάστημα δύο μηνών, στις αρχές του καλοκαιριού του 1825. Ατελείωτος ο κατάλογος των πράξεων αυθαιρεσίας ή – για να μη φοβόμαστε τις λέξεις – πειρατείας και κατασκοπίας, καταπάτησης κάθε έννοιας διεθνούς δικαίου ή έστω απλώς δικαίου από τους «Δυνατούς» της γης. Σήμερα, το βλέπουμε να εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας και πάντα σε βάρος των αδυνάμων που πάντα επαναλαμβάνουν την έκκληση των «Ελεύθερων Πολιορκημένων» του Μεσολογγίου:
«Δυνατοί της γης! Δια όνομα του Θεού, δεν υποφέρομεν πλέον τας καταχρήσεις των απεσταλμένων σας εις τα πελάγη μας. Η διακηρυχθείσα παρά των Υψηλών Μινιστέριων ουδετερότης παραβιάσθη εις άκρον.»
Δυστυχώς δεν υπάρχουν ευήκοα ώτα μεταξύ των Δυνατών της γης στις εκκλήσεις των αδυνάτων. Λίγους μήνες μετά από τα περιστατικά που αναφέραμε οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» εκείνης της εποχής, οι Μεσολογγίτες, θα πνιγούν στο αίμα κατά της Έξοδο, η πόλη θα μετατραπεί σε έναν σωρό από ερείπια. Τί κρίμα που τότε δεν υπήρχαν «ευαγή ιδρύματα», όπως κατασκευαστικές εταιρείες, και πολιτικοί με επιχειρηματικό πνεύμα να μετατρέψουν το Μεσολόγγι σε … «Ριβιέρα».
«Αγαπημένη», «πολιτισμένη» Εσπερία με τις διαχρονικές αξίες σου, με τον Διαφωτισμό σου και το Διεθνές Δίκαιό σου!
(Ο Σπύρος Αλεξίου είναι ιστορικός και συγγραφέας)
from Όλες Οι Ειδήσεις - Dnews https://ift.tt/Ml82oXf
via IFTTT