Επιστήμονες του ΕΜΠ ανέπτυξαν έναν «αόρατο» μηχανισμό παρακολούθησης της διαδρομής διατροφικών προϊόντων που αποτρέπει νοθείες και μη κανονιστικές συμμορφώσεις και προσκαλούν το κοινό για να τον παρουσιάσουν.
«Φανταστείτε έναν μικρό αλλά ισχυρό αισθητήρα (φωτονικό NIR) που μοιάζει με μαγικό φακό να ακουμπάει πάνω σε φρούτα, αλεύρια και χυμούς και μέσα σε δευτερόλεπτα να αποκαλύπτει τι κρύβουν, τη σύσταση, την ποιότητα και την αυθεντικότητά τους. Στη συνέχεια, μέσω μιας βιβλιοθήκης μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, να αναλύονται τα δεδομένα χωρίς να καταστρέφεται το δείγμα, μετατρέποντας κάθε μέτρηση σε ένα κομμάτι του "ψηφιακού αποτυπώματος" του προϊόντος».
Και κάπως έτσι ο Δρ Άγγελος Αμδίτης, Διευθυντής Έρευνας και Ανάπτυξης του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), ξεκινά να περιγράφει το ευρωπαϊκό έργο THEROS, στο οποίο είναι επιστημονικός συντονιστής.
«Ταυτόχρονα, δορυφορικές εικόνες από το Copernicus Sentinel-2 χαρτογραφούν το χωράφι, παρακολουθούν τις καλλιέργειες, την υγεία της βλάστησης, τις βιολογικές πρακτικές, ακόμη και μικρά τεμάχια γης που συνήθως ξεφεύγουν από τα μεγάλα συστήματα τηλεπισκόπησης. Σε κάποιες περιπτώσεις, το εργαστήριο βγαίνει 'στον δρόμο' και με μια φορητή εργαλειοθήκη DNA (PCR/HRM, μια τεχνική για την ανίχνευση γενετικών παραλλαγών σε ένα τμήμα DNA) διενεργεί γενετικές αναλύσεις των προϊόντων επί τόπου. Για παράδειγμα, σε μια πιλοτική δοκιμή με μύδια στη Γαλικία της Ισπανίας, τα προϊόντα απέδειξαν την καταγωγή τους όχι με χαρτιά, αλλά με τον ίδιο τους τον γενετικό κώδικα», συνεχίζει ο Έλληνας επιστήμονας.
Από τη στιγμή που ένα φρούτο κόβεται από το δέντρο ή ένας καρπός συλλέγεται από το χωράφι και μέχρι να φτάσει στο τραπέζι μας μεσολαβεί μια αλυσίδα που συχνά παραμένει αόρατη. Πρόκειται για μια διαδρομή γεμάτη στάδια, μετακινήσεις, αποφάσεις και κρίσιμες πληροφορίες που καθορίζουν την ποιότητα, την αυθεντικότητα και τη βιωσιμότητα του προϊόντος. Αυτή διαδρομή προσομοιάζεται με μια αλυσίδα όπου κάθε κρίκος, από τις καλλιεργητικές πρακτικές και τη μεταχείριση του εδάφους, μέχρι τις συνθήκες αποθήκευσης, τοποθεσίας και μεταφοράς έχει σημασία. Κι όμως, μέχρι σήμερα, μεγάλο κομμάτι αυτής της ιστορίας παρέμενε κρυμμένο ή δύσκολο να αποδειχθεί.
Το ευρωπαϊκό έργο THEROS ανέπτυξε μια σειρά ψηφιακών εργαλείων που ενεργοποιούν έναν αόρατο μηχανισμό παρακολούθησης, ελέγχου και επιβεβαίωσης της αυθεντικότητάς των διατροφικών προϊόντων, δημιουργώντας για πρώτη φορά μια 'ψηφιακή ταυτότητα' για κάθε προϊόν, που είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη, αδιάβλητη και ορατή σε κάθε κρίκο της παραπάνω αλυσίδας.
Οι πρωτοποριακές τεχνολογίες του έργου μετατρέπουν τη διαδρομή «από τον αγρό στο τραπέζι» σε μια ιστορία που επιτέλους μπορεί κάποιος να την αφηγηθεί με αποδείξεις.
Από τον αγρό στο τραπέζι με μια τεκμηριωμένη αφήγηση
Μια από τις καινοτομίες του έργου είναι ότι συγκεντρώνει όλες τις πληροφορίες από δορυφορικές εικόνες, IoT δεδομένα, DNA μετρήσεις από MEMS αισθητήρες (που βασίζονται σε τεχνολογία μικροηλεκτρονικών και μικρομηχανών), χειροκίνητες εισαγωγές κ.α σε μια πλατφόρμα, στην Πλατφόρμα Εναρμόνισης THEROS.
«Εκεί, μια 'έξυπνη' μηχανή επαλήθευσης τα μεταφράζει σε ένα ενιαίο μοντέλο βασισμένο στο GS1, ένα παγκόσμιο σύστημα προτύπων που χρησιμοποιείται για την αναγνώριση, σήμανση, ιχνηλασιμότητα και ανταλλαγή πληροφοριών για προϊόντα σε όλο τον κόσμο, το οποίο επιτρέπει σε επιχειρήσεις, εφοδιαστικές αλυσίδες και οργανισμούς να μιλούν την ίδια γλώσσα δεδομένων» εξηγεί η Δ.Τσιάκου Project Manager του έργου και ερευνήτρια στο I-SENSE Group του ΕΠΙΣΕΥ.
Το πρότυπο αυτό αποτελεί και τη δομή πάνω στην οποία «χτίζεται» ένα ψηφιακό διαλειτουργικό διαβατήριο, παγκοσμίως αναγνωρίσιμο και αξιόπιστο, το οποίο παρέχει τους μοναδικούς αναγνωριστικούς κωδικούς ενός προϊόντος (φανταστείτε ένα barcode).
Η πλατφόρμα του ΤΗΕROS περιλαμβάνει ένα εύρος από 'εργαλεία' που εγγυώνται ότι κάθε προϊόν αποκτά τη δική του ψηφιακή ζωή και το δικό του ψηφιακό διαβατήριο. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας blocκchain, τίποτα δεν μπορεί να αλλοιωθεί ή να διαγραφεί και κάθε κρίσιμο στάδιο της αλυσίδας καταγράφεται.
Ένα από αυτά τα 'εργαλεία', το Green Accountability Tool αξιολογεί αυτόματα δείκτες, κινδύνους και περιβαλλοντικές επιδόσεις και υποδεικνύει με ένα σύστημα φωτεινής σηματοδότησης ανάλογα αν η διαδρομή του προϊόντος είναι πράσινη, κίτρινη ή κόκκινη. Το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT) αισθητήρες και ειδικές συσκευές (AgroNode) συλλέγουν συνεχώς δεδομένα για τη θερμοκρασία, την υγρασία και την τοποθεσία των προϊόντων κατά τη μεταφορά. Το THEROS Digital Marketplace επιτρέπει την εμπορική αξιοποίηση των προϊόντων με αυτόματη έκδοση ψηφιακών πιστοποιητικών μεταφοράς. Και όλα αυτά μαζί συνθέτουν μια αφήγηση γεμάτη στοιχεία (δεδομένα, γη, φως, διαδρομές, αποφάσεις και ανθρώπους) που ακολουθεί τη ζωή του προϊόντος και συνιστά την ταυτότητα του.
Η εργαλειοθήκη THEROS δοκιμάστηκε επιτυχώς σε τέσσερις χώρες (Ελλάδα, Σερβία, Ισπανία και Τσεχία) αποδεικνύοντας ότι η απάτη και οι ασυνέπειες στη διαχείριση των διατροφικών προϊόντων δεν μπορούν πλέον να κρυφτούν.
«Στην Ελλάδα και στη Σερβία, οι δορυφορικές αναλύσεις και οι MEMS αισθητήρες αποκάλυψαν ασυμφωνίες ανάμεσα σε δηλωμένες και σε πραγματικές πρακτικές βιολογικής καλλιέργειας, εντοπίζοντας έγκαιρα πιθανή παραπλάνηση. Στην Ισπανία, το φορητό DNA kit πέτυχε άνω του 95% ακρίβεια στην ταυτοποίηση μυδιών Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) Γαλικίας, με άμεση και αδιάβλητη καταγραφή στο blockchain. Στην Τσεχία, ο συνδυασμός IoT, Marketplace και blockchain επέτρεψε πλήρη διαφάνεια στη μεταφορά και στην αυτόματη έκδοση ψηφιακών πιστοποιητικών» αναφέρει η κ. Τσιάκου.
Η κοινοπραξία του THEROS, που αποτελείται από 17 ευρωπαίους εταίρους από 7 χώρες εισάγει ένα νέο μοντέλο διαφάνειας όπου συμμετέχουν και οι μικροί παραγωγοί, συμβάλλοντας οι ίδιοι στη δημιουργία της ψηφιακής ταυτότητας των προϊόντων τους. Το THEROS, που είναι ένα τριετές έργο με προϋπολογισμό ύψους περίπου 4.800.000 € και χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ύψους περίπου 4.000.000 € στο πλαίσιο του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Ορίζοντας 2020», αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του χρόνου.
Η ελληνική συμμετοχή στο THEROS αποδεικνύει ότι η χώρα μας δεν περιορίζεται στον ρόλο του παραγωγού ποιοτικών προϊόντων, αλλά εξελίσσεται σε δημιουργό της τεχνολογίας που θα καθορίσει το μέλλον της αγροδιατροφής στην Ευρώπη.
Με συντονιστή το ΕΠΙΣΕΥ του ΕΜΠ και τη συμβολή οργανισμών όπως το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το ΕΚΕΤΑ και φορέων πιστοποίησης όπως το Ινστιτούτου ελέγχου βιολογικών προϊόντων δυτικής Ελλάδας, ο BIO Hellas και το Bio Network West Hellas, η Ελλάδα απέδειξε ότι διαθέτει την επιστημονική ωριμότητα και την τεχνολογική τόλμη για να ηγηθεί στο πεδίο της αγροτικής παραγωγής, σε έναν τομέα που αποτελεί θεμέλιο της ελληνικής οικονομίας.
«Σε μια οικονομία όπου ο πρωτογενής τομέας αποτελεί ταυτότητα και πυλώνα εξαγωγικής δύναμης, η αξιοποίηση των λύσεων που προτείνει το έργο THEROS αποτελεί μια αναγκαία στροφή προς μια πιο διαφανή, ανταγωνιστική και δίκαιη αγορά» συμπληρώνει ο Δρ Αμδίτης, σημειώνοντας πως μέριμνα του ΕΠΙΣΕΥ είναι να ενισχύσει τη συνεργασία στον τομέα μέσα από ευρωπαϊκά δίκτυα και διεθνείς συνεργατικές δράσεις για να αξιοποιήσει τα αποτελέσματα του έργου.
Για να συστήσει στο ευρύ κοινό αλλά και στους επαγγελματίες του κλάδου τα 'εργαλεία' και τα αποτελέσματα του εν λόγω έργου, η κοινοπραξία του THEROS διοργανώνει μια ανοιχτή παρουσίαση από τις 10:00 έως τις 17:00 στις 2 Δεκεμβρίου 2025, στο ξενοδοχείο Αμαλία στο Σύνταγμα. Η εκδήλωση είναι δωρεάν ωστόσο απαιτείται προεγγραφή.
from Όλες Οι Ειδήσεις - Dnews https://ift.tt/E9luRyo
via IFTTT