ΤΙΤΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ | Ο Ευθύμιος Αγριτέλλης ανήκει στη χορεία των μεγάλων ιεραρχών του Γένους που εθεώρησαν εαυτούς όχι μόνο αποστόλους της Ορθοδοξίας, αλλά και μέντορες του Ελληνισμού, για την τιμή και τη δόξα του οποίου θυσίασε τη ζωή του. Γεννημένος στην τουρκοκρατούμενη Λέσβο το 1870 ήταν επόμενο να συγκλονίζεται από μικρό παιδί από το πάθος της ελευθερίας. Πόσο μάλλον που ως έφηβος έζησε υπό τη σκιά του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, όταν σπούδαζε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου ο ψυχισμός του υφάνθηκε με βυζαντινό και πατριωτικό νήμα. Από τη Χάλκη, ο Αγριτέλλης, όταν τελείωσε τις σπουδές του, επέστρεψε στην ιδιαιτέρα πατρίδα του, στην οποία ως δάσκαλος και ιεροκήρυκας επετέλεσε θαυμαστό έργο, για να εκλεγεί το 1912 λίγους μήνες πριν την απελευθέρωση του νησιού του επίσκοπος Αμασείας. Μιας ελληνικότατης πόλεως του Πόντου, με αρχαίους και βυζαντινούς θησαυρούς. Ως επίσκοπος με το όνομα Ζήλων, ο Αγριτέλλης ετέθη επικεφαλής της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού σε μια από τις ιστορικότερες περιοχές του, σε περίοδο εξαιρετικά κρίσιμη για την Εκκλησία και το Έθνος, δεδομένης της τάσεως συρρικνώσεως του Οθωμανικού κράτους την εποχή εκείνη.
 |
| Ο ΗΡΩΪΚΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΜΑΣΕΙΑΣ, ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΑΓΡΙΤΕΛΛΗΣ, ΠΟΥ ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΣΤΙΣ 29 ΜΑΪΟΥ 1921 |
Στην επισκοπή του ο Αγριτέλλης πρωταγωνίστησε στην οργάνωση θρησκευτικής και εθνικής δράσης που εμψύχωσε και ξεσήκωσε τον Ελληνισμό της περιοχής σε μια εποχή που ζωντάνευαν τα οράματα για τις χαμένες πατρίδες. Η δράση του Αγριτέλλη πρέπει να εκτιμηθεί στο πλαίσιο της προέλασης του ελληνικού Στρατού στη Μικρασία και της προσπάθειας δημιουργίας αυτόνομης ποντιακής Πολιτείας. Μόνο στην περιφέρεια της Μητρόπολης της Αμασείας και της Νεοκαισάρειας υπήρχαν 18.000 Πόντιοι αντάρτες με πλήρη οπλισμό (Χρ. Σαμουηλίδη: «Η ιστορία του ποντιακού Ελληνισμού»). Ο εθνοαποστολικός ρόλος του προκάλεσε τη μήνη των Οθωμανών που επεδίωξαν πολλές φορές να τον δολοφονήσουν. Ο επίσκοπος Αγριτέλλης έχει καταγραφεί στην Ιστορία, ως ακούραστος απόστολος της Εκκλησίας και του Έθνους που διέτρεχε την εκτεταμένη περιφέρεια του με το ράσο του διάτρητο από σφαίρες Τσετών και Λαζών, οι οποίοι πολλάκις επιχείρησαν να τον εξοντώσουν. Ως ένα από τα στελέχη του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, η μητρόπολη του ήταν μια από τις σπουδαιότερες του Οικουμενικού Θρόνου, ο Αγριτέλλης (Ζήλων) ήταν υποχρεωμένος να αναπτύξει διπλωματικές ικανότητες προκείμενου να προστατεύσει το ποίμνιο του
 |
| ΕΥΖΩΝΟΙ ΦΡΟΥΡΟΙ ΣΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΣΤΟ ΚΟΡΔΕΛΙΟ |
από την αυταρχική διοίκηση του τουρκικού κράτους. Το έκανε με σύνεση και έσωσε μεγάλο αριθμό καταδιωκόμενων Ελλήνων του Πόντου. Η δράση του Αγριτέλλη ενετάθη όταν το όραμα της Μεγάλης Ιδέας άρχισε να γίνεται πραγματικότητα με τη Συνθήκη των Σεβρών. Ενώ, όμως, εργαζόταν για την απελευθέρωση της περιοχής του κατά τρόπο μυστικό, επιπόλαιοι Έλληνες αποκάλυψαν το ρόλο του στις τουρκικές Αρχές με συνέπεια να συλληφθεί στις 22 Ιανουαρίου 1921 και να παραπεμφθεί σε δίκη στο Στρατοδικείο της περιοχής, κατηγορούμενος για εσχάτη προδοσία, διότι βέβαια ο Αγριτέλλης, όπως όλοι οι ιεράρχες του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως είχαν και έχουν τουρκική υπηκοότητα. Και προσηλυτισμός και δράση υπέρ του Ελληνισμού και του ελληνικού Στρατού που την εποχή εκείνη προήλαυνε στη Μικρασία, απελευθερώνοντας τις αλύτρωτες πατρίδες, εθεωρείτο από το τουρκικό κράτος εσχάτη προδοσία. Στο Στρατοδικείο ο Αγριτέλλης δεν εκάμφθη ούτε ικέτευσε την απαλλαγή του, αλλά με απαράμιλλο θάρρος υπερασπίσθηκε τα δίκαια του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας και επικαλέσθηκε το χρέος για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επειδή μαζί του εκατηγορούντο και άλλοι με την ίδια κατηγορία, ανέλαβε αυτός ολόκληρη την ευθύνη, μετατραπείς και σε συνήγορο υπεράσπισης των
 |
| Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΟ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ |
συγκατηγορουμένων του. «Ενώπιον του Δικαστηρίου - θα καταγράψει ο ιστορικός - ο Αγριτέλλης απελογήθη μετά θάρρους απαράμιλλου και δια θαυμάσιας αγορεύσεως απέδειξε το μέγεθος της αδικίας που συνετελείτο εναντίον ολοκλήρου λαού πιεζόμενου, διωκομένου και δολοφoνουμένου αναιτίως και ανάνδρως, ηξίωσε δε την απόλυσιν πάντων των κρατουμένων, δηλώσας ότι εάν υπάρχει αδίκημα αυτός είναι ο μόνος υπαίτιος και είναι πρόθυμος να υποστεί τας συνέπειας». Η απολογία του Αγριτέλλη συγκλόνισε ακόμη και τους δικαστές του, τους στρατοδίκες, σε σημείο ώστε να αναβληθεί η έκδοση της απόφασης και ο θαρραλέος ιεράρχης να μεταφερθεί εκ νέου στις φυλακές. Μαζί του στη φυλακή είναι ολόκληρο το προσωπικό της Μητρόπολης, 72 Έλληνες προύχοντες από τη Σαμψούντα. Επιστήμονες, εκπαιδευτικοί, υπάλληλοι και επιχειρηματίες και 12 από άλλες γειτονικές πόλεις. Κάπου 100 άτομα δοσμένα ψυχή τε και σώματι στην ιδέα του Ελληνισμού. Κατηγορούνται όλοι για συμμετοχή στη δημιουργία αυτόνομης Πολιτείας στον Πόντο. Ο Αγριτέλλης εμψυχώνει τους φυλακισμένους συμπατριώτες του, τους καθοδηγεί και τους προετοιμάζει για τη μεγάλη δράση υπέρ της πατρίδας όταν θα ελευθερωθούν από τα δεσμά της σκλαβιάς. Ολόκληρη τη Μεγάλη Εβδομάδα του 1921 ο γενναίος ιεράρχης τελεί κρυφά τα καθήκοντα του, μουρμουρίζοντας τους ψαλμούς και τα τροπάρια των αγίων ημερών. Για τη στάση του αυτή, οι Τούρκοι τον ρίχνουν σε υγρό και ανήλιο υπόγειο, όπου τον απομονώνουν από την ημέρα του Πάσχα του 1921. Στο κελί του ο Αγριτέλλης βασανίζεται από τους φυλακές του κατά τρόπο φρικιαστικό, σε βαθμό, ώστε οι συγκροτούμενοι του να ακούνε τις οιμωγές και τους γογγυσμούς. Τακτική των φυλάκων του είναι να τον οδηγήσουν στο θάνατο. (Ο Αγριτέλλης το αντιλαμβάνεται και ψάλλει ο ίδιος τον μεγάλο παρακλητικό κανόνα και τη νεκρώσιμη ακολουθία, κηδεύοντας έτσι ο ίδιος τον εαυτό του κατά τον ιστορικό). Οι βασανισμοί του τον τελευταίο μήνα της ζωής του, τον περιάγουν σε κατάσταση ετοιμοθάνατου. Όμως, ο Αγριτέλλης βρίσκει το κουράγιο να συνεχίσει την ψαλμωδία και τους βυζαντινούς και ελληνικούς ύμνους, μέχρι την... 29η Μαΐου 1921! Την αποφράδα αυτή ημέρα για τον Ελληνισμό, ο Αγριτέλλης ξεψύχησε. Ωραιότερος θάνατος δεν θα μπορούσε να υπάρξει για έναν ιερωμένο αφοσιωμένο μέχρι τέλους στον Ελληνισμό. Οι Τούρκοι διέδωσαν ότι αρρώστησε και πέθανε. Το πιθανότερο είναι ότι υπέκυψε στα βασανιστήρια του, χωρίς, όμως, και να αποκλείεται η εκτέλεση του, τη μαύρη αυτή μέρα για τους Έλληνες, που για τους Τούρκους αποτελεί λαμπρή επέτειο. Οι φύλακες τύλιξαν σε μια κουβέρτα το ταλαιπωρημένο και σακατεμένο από τα βασανιστήρια και τις κακουχίες σώμα του Αγριτέλλη και το μετέφεραν στο προαύλιο ενός ναού, όπου και ετάφη ο ιερομάρτυρας αυτός του Έθνους και της Εκκλησίας. Η μονή Λειμώνος Λέσβου, όπου είχε υπηρετήσει ο Αγριτέλλης ως νέος, τιμώντας τη μνήμη του, ανήγειρε μνημείο που αποκαλύφθηκε 15 χρόνια μετά τον τραγικό του θάνατο, στις 29 Μαΐου 1936, από τον τότε διάδοχο Παύλο. Οι συγκρατούμενοι του Αγριτέλλη, στις φυλακές Αμασείας, 100 Έλληνες πρόκριτοι καταδικάσθηκαν στον δι' απαγχονισμού θάνατο στις 21 Σεπτεμβρίου 1921 και απαγχονίσθηκαν αμέσως, για να βρουν τη θέση τους στο πάνθεον των ηρώων του Έθνους.
ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ, ΤΙΤΟΣ
ΕΛΛΑΔΑ 20ός ΑΙΩΝΑΣ
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ
ΑΘΗΝΑ
from ανεμουριον https://ift.tt/2mDL6Ev
via IFTTT