ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΑΜΨΑΣ | Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος που γεννήθηκε στην Αθήνα το 1815, είναι ο άνθρωπος που έδωσε πρώτος στην Ελληνική Ιστορία μια μορφή σύμφωνη με το πνεύμα των καιρών. Το 1853, τύπωσε ένα μικρό τόμο που είχε τον τίτλο «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους από των Αρχαιοτάτων Χρόνων μέχρι της Σήμερον». Τον ίδιο τίτλο και το ίδιο πνεύμα ξαναβρίσκει κανείς στη μεγάλη Ιστορία του. Ο Παπαρρηγόπουλος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από Μωραΐτη πατέρα και η συγγραφική του δράση είχε αρχίσει από νωρίς με ιστορικές μονογραφίες και μεταφράσεις ιστορικών διδακτικών εγχειριδίων. Η μεγάλη Ιστορία του δημοσιεύθηκε σε 5 τόμους, από το 1860 ως το 1874. Ο πατέρας του Δημήτριος, ο οποίος καταγόταν από τη Βυτίνα της Γορτυνίας και ήταν τραπεζίτης στην Πόλη, θανατώθηκε μια εβδομάδα πριν από τον Γρηγόριο Ε’, μαζί με τους άλλους Έλληνες προκρίτους, μεταξύ των οποίων ήταν και ο αδελφός του Ιωάννης, ο γιος του Μιχαήλ (αδελφός του Κωνσταντίνου) και ο γαμπρός του (άνδρας της κόρης του) Δημήτριος Σκαναβής. Τα θλιβερά αυτά γεγονότα είχαν μεγάλη επίδραση στην ψυχή του Κωνσταντίνου, και αυτό φαίνεται καθαρά στο δραματικό πάθος των ιστορικών του αφηγήσεων.
Κατέφυγε με τη μητέρα του και τον αδελφό του Πέτρο στην Οδησσό και εκπαιδεύτηκε ως υπότροφος τού αυτοκράτορα της Ρωσίας Αλεξάνδρου Α’ στο Λύκειο Ροσόλια, όπου ο δάσκαλός του Κέπεν διέκρινε την ιδιοφυΐα του όταν διάβασε μια ιστορική του έκθεση... Το 1830, ο Κωνσταντίνος κατέβηκε στην Ελλάδα και εξακολούθησε τα μαθήματά του στο Κεντρικό Σχολείο της Αίγινας, που το διεύθυνε ο Γεώργιος Γεννάδιος. Έπειτα συμπλήρωσε τις σπουδές του σε γαλλικά και γερμανικά πανεπιστήμια. Το 1831, στην περίοδο του Καποδίστρια, ήταν αντικυβερνητικός, κι όταν επισκέφθηκε τον αδελφό του Σκαρλάτο Παπαρρηγόπουλο που ήταν γραμματέας του Κυβερνήτη, κι εκείνος τον σύστησε στον προϊστάμενό του, ο Καποδίστριας του είπε: «Κι εσύ λοιπόν, λογιώτατε, είσαι αντικυβερνητικός; Φρόντισε να μάθεις γράμματα και τότε θα αλλάξεις γνώμη». Πραγματικά, όταν ο Κωνσταντίνος «έμαθε γράμματα», μπόρεσε να κρίνει σωστά την πολιτεία του Κυβερνήτη. Τα έγραψε στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» και τα είπε στα αποκαλυπτήρια του ανδριάντος του στην Κέρκυρα: «Ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν ένας από εκείνους τους πολιτικούς που, αναλαμβάνοντας την κυβέρνηση μιας χώρας σε κρίσιμες περιστάσεις ή σώζουν την πολιτεία ή πεθαίνουν…». Το 1845, ο Παπαρρηγόπουλος υπηρέτησε ως υπάλληλος στο υπουργείο Δικαιοσύνης, όπου έφτασε στο βαθμό του τμηματάρχη, αλλά στη μεταπολίτευση του 1845 απολύθηκε από την υπηρεσία ως «ετερόχθων». Λίγο αργότερα τού αναγνωρίστηκε η ιθαγένεια και διορίστηκε καθηγητής του γυμνασίου στην Αθήνα, όπου δίδαξε ως το 1851. Το έτος εκείνο έγινε έκτακτος καθηγητής της Ιστορίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1855 προήχθη σε τακτικό καθηγητή. Το 1873, η μοίρα έπληξε σκληρά τον ένδοξο πια δάσκαλο και συγγραφέα: Πέθανε ο μοναχογιός του Δημήτριος, διάσημος ποιητής του 19ου αιώνα (1843-1873).
Η ποίησή του, που εκδόθηκε μετά τον θάνατό του, ήταν απαισιόδοξη και ο ίδιος είχε μια νευρωτική ιδιοσυγκρασία. Ο Δημήτριος προσβλήθηκε από εγκεφαλική συμφόρηση στις 21 Μαρτίου του 1873, ενώ βάδιζε στην οδόν Iπποκράτους και ξεψύχησε λίγες ώρες αργότερα, σε συγγενικό του σπίτι της οδού Ακαδημίας όπου τον μετέφεραν Παράλληλα, προς την επιστημονική του εργασία, ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος είχε αναπτύξει και σημαντική κοινωνική δράση. Υπήρξε ένας από τους πρώτους ιδρυτές του «Συλλόγου προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων». Το 1884 έγινε πρόεδρος της εκθέσεως των κειμηλίων του Αγώνος. Ανέλαβε επίσης διάφορες εθνικές αποστολές στο εξωτερικό. Η πιο επιτυχημένη ήταν η αποστολή του στην Κωνσταντινούπολη για τη ρύθμιση του εκκλησιαστικού ζητήματος που γεννήθηκε μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας. Επισκέφθηκε επανειλημμένα τις ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού και με σημαντικές διαλέξεις φρονημάτιζε τους απόδημους ομογενείς. Πέθανε στις 14 Απριλίου 1891. Λίγο πριν από το θάνατό του είχε γράψει μια σύνοψη της Ιστορίας του με μερικές συμπληρώσεις της. Η πεντάτομη Ιστορία, που γράφηκε μεταξύ 1860 και 1872, μ’ έναν Επίλογο το 1877, περιέχει ολόκληρη την ιστορία του ελληνικού γένους, συνεχή και αδιαίρετη ως την Ελληνική Επανάσταση. Πρώτος ο Κ. Παπαρρηγόπουλος έδειξε τη μεγάλη σημασία που είχε για το έθνος ο μεσαιωνικός Ελληνισμός. Την περίοδο από το 1821 ως το 1930, τη συμπλήρωσε ο καθηγητής Παύλος Καρολίδης, που πρόσθεσε και άφθονη βιβλιογραφία, χρονολογικό πίνακα και αλφαβητικό ευρετήριο. Ενδεικτικό της μεγάλης αξίας που έχει το έργο του Παπαρρηγόπουλου είναι το γεγονός ότι, ενώ με το πέρασμα των χρόνων ένα πολύ μεγάλο μέρος από όσα ιστορεί έχει τροποποιηθεί με μεταγενέστερες έρευνες, η σύνθεσή του μένει ως σήμερα ακλόνητη: Δεν πρόκειται για ένα άθροισμα πληροφοριών, αλλά για μια συνολική βιογράφηση της ενιαίας ψυχής του Ελληνισμού...
ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ 20 ΑΙΩΝΩΝ
ΑΘΗΝΑ
1995
ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ 20 ΑΙΩΝΩΝ
ΑΘΗΝΑ
1995
from ανεμουριον https://ift.tt/2oq8eay
via IFTTT