ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΟΜΝΗΝΕΙΟΥ - Α (ΛΑΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΛΑΤΑΜΩΝΟΣ)

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Π. ΛΕΚΚΟΣ | Στη βορειοανατολική πλευρά της Όσσης, μεταξύ Στομίου (Τσάλεζι) και Καρύτσης και κοντά στη θάλασσα είναι κτισμένη η αιωνόβιος Μονή της Παναγίας και του αγίου Δημητρίου, η οποία μάλιστα, στην επιγραφή που βρίσκεται στο υπέρθυρο της εισόδου αναφέρεται ως «καστέλλ(ιον) της θεομήτορος Παρθένου, που «ανεκαινίσθη... υπό του θεοφιλεστάτου επισκόπου Ακακίου Πετ(ρας διά ψυ)χικήν σωτηρίαν» το έτος Ζ» (=7000-5508 από κτίσεως κόσμου =1492). Η Μονή είναι γνωστή και με την πρόσθετη ονομασία «Κομνήνειος» ή και «Οικονομείον», υπό τις οποίες συναντάται σε «ενθυμήσεις» διαφόρων ετών. Οι ειδικοί δίνουν διάφορες ερμηνείες για τα πρόσθετα αυτά ονόματα, ενώ όπως υποστηρίζει ο Π. Παναγιωτάκος, αιτίες των πρόσθετων ονομασιών είναι το όνομα του ιδρυτού ή ανακαινιστού, ηγουμένου ή ιδρυτού του κοινοβίου, τόπος ή χώρα όπου βρίσκεται η Μονή, ιδιαίτερη πατρίδα του ιδρυτού ή μοναχών της, λόγοι ιστορικοί κ.ά.
Δεν είναι με βεβαιότητα γνωστός ο χρόνος ιδρύσεώς της. Οι παλαιοί μοναχοί υποστήριζαν ότι ανάγεται στην περίοδο του Ιουστινιανού, ή του Αλεξίου Κομνηνού, ενώ ο πλούσιος γλυπτός διάκοσμος του καθολικού και δύο προχριστιανικές επιγραφές ενισχύουν την άποψη ότι στο ίδιο σημείο προϋπήρχε χριστιανικός ή και ειδωλολατρικός ναός. Ελλείψει μαρτυριών δεν είναι δυνατόν να συνθέσουμε την ιστορία της Μονής μέχρι το έτος 1492, οπότε ανακαινίσθηκε από τον επίσκοπο Πέτρας Ακάκιο. Έκτοτε, με τη βοήθεία επιγραφών και άλλων πληροφοριών γνωρίζουμε ότι: Το 1497 «εκτίστη το παρόν μαγερίον δια εξόδου του θεοφιλεστάτου επισκόπου Πλαταμώνος Γρηγόριος. ηγουμενεύοντος Νεοφύτου ιερομονάχου και επιστάτης Γριγόριος μοναχός»· Εννέα χρόνια αργότερα κάποιος Ιωάννης και η Καλή με δαπάνη τους κατασκεύασαν μία θύρα, το 1543 ανακαινίσθηκε το καθολικό, το 1549 «ο μοναχός της Μονής Οικονομείου» Διονύσιος δώρησε σ' αυτήν το Μηναίον Οκτωβρίου που ο ίδιος είχε αντιγράψει.
Την περίοδο αυτή φαίνεται ότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον των μοναχών της για αντιγραφή λειτουργικών βιβλίων και βίων αγίων, όπως αποδεικνύεται από σχετικές «ενθυμήσεις». Το 1578 θεμελιώθηκε η τράπεζα των μοναχών και το 1583 σιγίλλιο του οικουμενικού πατριάρχου Ιερεμία παρεχώρησε στους μοναχούς ελευθερία και ανεξαρτησία «υπό τον όρον να διατηρούν το κοινόβιον κατά το παράδειγμα των μονών του αγίου Όρους, να μνημονεύουν του οικείου Αρχιερέως (Πλαταμώνος) και να διατηρούν παν ό,τι εδωρήθη εις την Μονήν έκπαλαι». Στο τέλος του 16ου αιώνος εμόνασαν στη Μονή, για κάποιο χρονικό διάστημα, ο κατόπιν μητροπολίτης Ναυπάκτου και Άρτης Ακάκιος, που διακρινόταν για τη σοφία, την παιδεία και την αρετή και ο υποτακτικός του Δαβίδ ο όσιος, καθώς και ο όσιος Συμεών, «ο ανυπόδητος και μονοχίτων».
Σχετική ακμή παρουσίασε η Μονή και κατά το β' ήμισυ του 18ου αιώνος, οπότε τοιχογραφήθηκε το καθολικό (1758), ηγουμενεύοντος Δαμιανού. Είκοσι χρόνια αργότερα ανακαινίσθηκε η Διτή του καθολικού και το 1792 ολόκληρη η Μονή. Στο τέλος του αιώνος αυτού παρήκμασε και στις αρχές του 19ου επιδεινώθηκε η κατάσταση, το δε 1827 ερημώθηκε, επειδή οι εναπομείναντες μοναχοί την εγκατέλειψαν, μεταβάντες σε άλλα μοναστήρια. Δέκα πέντε από τα σπουδαία χειρόγραφα της Μονής αγοράσθηκαν στα μέσα του 19ου αιώνος από τον γάλλο A. Mezieres που τα δώρησε στη συνέχεια στον ελληνιστή F. Didot και στην Εθνική Βιβλιοθήκη των Παρισίων. Ο ίδιος αναφέρει ότι στη Μονή υπήρχαν ακόμη εννέα σημαντικά χειρόγραφα και ένα σπάνιο Τετραευαγγέλιο του 4ου αιώνος (;).
Όλα όμως έχουν απολεσθεί. Σύμφωνα με πληροφορίες του Γ. Σωτηρίου τα αγόρασαν Άγγλοι περιηγητές. Το καθολικό της Μονής, διαστάσεων 26 X 16 μ., ανήκει στον τύπο των τρικόγχων σταυροειδών ναών. Περιλαμβάνει στις τέσσερις γωνίες του ισάριθμα παρεκκλήσια και ομοιάζει προς τα καθολικά αθωνικών μοναστηριών. Η τοιχοδομία του είναι επιμελής από λαξευτούς λίθους και πλίνθους, εναλλασσόμενες κατά ζώνες. Είναι κτίσμα πιθανότατα του 13ου ή των αρχών του 14ου αιώνος (Γ. Σωτηρίου). Άλλοτε ήταν σε όλη την επιφά-νειά του τοιχογραφημένο, αλλά οι αγιογραφίες του καλύφθηκαν με ασβέστι μετά την πυρκαγιά του 1868. Διασώθηκαν μόνο των τεσσάρων παρεκκλησίων. Στη Μονή φυλάσσονται τίμια λείψανα των Αγίων: Γεδεών του εν Τυρνάβω μαρτυρήσαντος (1818), Συμεών του ανυποδήτου και μονοχίτωνος, Γερασίμου και Αρσενίου του Καππαδόκου. Οι αδελφοί, εκτός από τα έργα συντηρήσεως και ανακαινίσεως της Μονής, επιδίδονται και στην αγιογραφία. Δειτουργεί έκθεση ειδών ευλαβείας και ενθυμίων.

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ / ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Π. ΛΕΚΚΟΣ - ΑΘΗΝΑ: ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ 1995


from ανεμουριον https://ift.tt/3284fyf
via IFTTT

Δημοσίευση σχολίου

To kaliterilamia.gr σέβεται το δικαίωμα όλων των χρηστών να εκφράζουν ελεύθερα την άποψή τους ωστόσο διατηρεί το δικαίωμα, να μην δημοσιεύει συκοφαντικά και υβριστικά σχόλια. Έτσι όποια σχόλια, περιέχουν ακατάλληλα προς το κοινό χαρακτηριστικά θα αποσύρονται από τον ιστότοπο.

Νεότερη Παλαιότερη