Η Παξινού νεκρή! Πώς είναι δυνατόν! Πώς μπορεί να είναι αλήθεια ότι πέθανε αυτή η ημιθεϊκή μορφή που συμβόλιζε ακριβώς την ανεξάντλητη δύναμη και ζωντάνια, όχι μόνο μέσα στο στίβο της τέχνης, αλλά και στη σκληρή παλαίστρα της ζωής. Ο ληξιαρχικός θάνατος σίγουρα δεν θα μπορέσει ποτέ να σβήσει το θρύλο της παντοτινά ζωντανής Κατίνας Παξινού, της μεγάλης ηθοποιού, της ανεπανάληπτης Ηλέκτρας, της τρομερής Μήδειας, της συγκλονιστικής Ιοκάστης, της σπαρακτικής Εκάβης, της υπερήφανης Κλυταιμνήστρας, της μοναδικής κυρίας Αλβινγκ, της αγέρωχης Μπερνάντα Άλμπα, της ακούραστης Μάνας Κουράγιο - που ήταν και ο κύκνειος ρόλος της...». Οι φωτογραφίες της δεσπόζουν στα πρωτοσέλιδα του αθηναϊκού Τύπου και από τα κείμενα αναβλύζει ειλικρινής θλίψη και θαυμασμός. Εμβληματική μορφή του ελληνικού θεάτρου, μαγνητική προσωπικότητα, ηθοποιός με πόθος, βάθος, μέγεθος και μεγαλείο, η Κατίνα Παξινού (πορτρέτο του Cecil Beaton, από το λεύκωμα του Νόστου Βασιλειάδη)
φεύγει από τη ζωή στις 22 Φεβρουάριου. Την προηγουμένη, εισάγεται σε κωματώδη κατάσταση στην εντατική. Τις ύστατες αυτές στιγμές έχει κοντά της τον Αλέξη Μινωτή (υποβασταζόμενος και συντετριμμένος στην κηδεία),
την κόρη της Ιλεάνα Αντωνοπούλου, την αδελφή της Μαρία Π. Ράλλη και τον εγγονό της Αλέξανδρο Αντωνόπουλο. Τους τελευταίους μήνες έπασχε από ανίατη νόσο και η κατάστασή της επιδεινωνόταν συνεχώς. Η κηδεία της, την επομένη (23 Φεβρουάριου) συγκεντρώνει πρώην πρωθυπουργούς και υπουργούς, σύσσωμο σχεδόν το ελληνικό θέατρο, χιλιάδες κόσμου. Το πλήθος παίρνει θέση στον προ της Μητροπόλεως χώρο από νωρίς το μεσημέρι, με αποτέλεσμα να διακοπεί η κυκλοφορία. Μετά το τέλος της νεκρώσιμης ακολουθίας, όταν το αυτοκίνητο με τη σορό ξεκινούσε για το Α' Νεκροταφείο, το πλήθος ξέσπασε στο «τελευταίο χειροκρότημα»
για τη διαπρεπή καλλιτέχνιδα, που επί 50 και πλέον χρόνια υπηρετούσε ακούραστη και ακατάβλητη την ελληνική σκηνή. «Η πομπή των αυτοκινήτων ξεκίνησε κατόπιν από την οδό Ερμού με κατεύθυνση το νεκροταφείο, ενώ το πλήθος των πεζών ακολουθούσε. Στην είσοδο του Νεκροταφείου πάνω από 1.000 άτομα που είχαν από νωρίς καταλάβει τον χώρο ακολούθησαν τη γενική πομπή προς την τελευταία κατοικία» («Το Βήμα» 24/2). Επικήδειους εκείνη τη μέρα εκφώνησαν πολλοί. Ανάμεσά τους και ο Άγγελος Τερζάκης: «Είναι πολύ βαριά η αυλαία που έπεσε χτες τ’ απόγευμα για να μπορώ να την παραμερίσω, Κατίνα Παξινού, και να υποκλιθώ μπροστά σου (...) Δεν είναι πως υπηρέτησες το θέατρο. Υπηρέτησες εκείνο το θέατρο που δεν χρειάζεται παρά μόνο το λόγο και μια αυλαία. Το λέμε το Μεγάλο Θέατρο. Σ’ εκείνο χώραγε το ανάστημά σου, μόνον εκεί μπορούσες να δικαιωθείς. (...) Πρόβαλες την Ελλάδα στο παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό πια λέγεται Τέχνη που γράφει Ιστορία. Τώρα που μας φεύγεις, δεν θρηνώ γιατί πληρώνεις τον αδυσώπητο φόρο της ανθρώπινης μοίρας. Θρηνώ το Θέατρο». Όλοι μίλησαν για το «κενό» και είναι μία από τις ελάχιστες φορές που τα λόγια δεν είναι κούφια. Ο χρόνος έθρεψε τη μνήμη και ισχυροποίησε την απουσία. «Κατίνα, ήσουν από άλλη ράτσα: κείνη των Ιερών Τεράτων της Τέχνης - και της Ζωής-που όσο προχωράει ο αιώνας μας όχι μόνο σπανίζουν, μα πάνε, εξαφανίζονται», γράφουν οι «Ωτοβλεψίες» («Τα Νέα», 23/2). «Ησουν η πρώτη που οι Ευρωπαίοι του Μεσοπολέμου δέχτηκαν σαν μεγάλη Ελληνίδα ηθοποιό, σαν μεγάλη τραγωδό. (...) Ήσουν η πρώτη, Κατίνα, που κατάκτησες το Χόλλυγουντ και πήρες το Όσκαρ με την αθάνατη επαναστάτρια Πιλάρ...». Η Κατίνα Παξινού έζησε και γεύτηκε μισό αιώνα θριάμβων, δόξας και τιμών. Όπου και αν εμφανίστηκε, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, στο θέατρο, στον κινηματογράφο ή στην τηλεόραση, σε όποια γλώσσα και αν έπαιξε (το 1950 εγκαινίασε τις παραστάσεις του Αμερικανικού Εθνικού Θεάτρου ερμηνεύοντας στα αγγλικά το «Σπίτι της Μπερνάντα Αλμπα»), όποιο ρόλο και αν υποδύθηκε από το κλασικό ή το σύγχρονο δραματολόγιο, έδρεψε δάφνες, αποσπώντας ενθουσιώδεις κριτικές. Επιβαλλόταν με την προσωπικότητα και το ταλέντο της. Η Αικατερίνη Κωνσταντοπούλου, τέταρτο κατά σειρά παιδί του πλούσιου αλευροβιομήχανου Βασίλη Κωνσταντόπουλου και της Ελένης Μαλανδρίνου, που γεννήθηκε στον Πειραιά με την ανατολή του αιώνα μας, το 1900, έμελλε να πραγματώσει το λόγο του ποιητή: «Οποιος στον καιρό του μπόρεσε το καλύτερο να κάνει, αυτός έζησε για όλους τους καιρούς».
Ιστορικό Λεύκωμα 1973
Η Καθημερινή
Αθήνα
1998
from ανεμουριον https://ift.tt/2qwDIgv
via IFTTT