Οι πρώτες καλοτυπίες στην Ελλάδα

George Bridges (1788 - 1863)


George Wilson Bridges. Γενική άποψη της Αθήνας, μετά ανάκτορα, την οδό Φιλλελήνων και τη ρωσική εκκλησία (δεξιά). Καλοτυπία (1848).
Η καλοτυπία (Calotype) ή, σπανιότερα, ταλμποτυπία (Talbotype) ήταν μια μέθοδος φωτογραφίας που ανακάλυψε ο William Fox Talbot. Χρησιμοποιούσε ένα χάρτινο ευαισθητοποιημένο αρνητικό που ο χρόνος έκθεσής του στη μηχανή, κάτω από δυνατό ηλιακό φως, ήταν 8 λεπτά με διάφραγμα f8. Η καλοτυπία, αν και εφευρέθηκε ταυτόχρονα με τη δαγγεροτυπία, δεν κατόρθωσε να αποκτήσει την εμπορικότητα της πρώτης. Ο αιδεσιμότατος George Wilson Bridges (Τζωρτζ Μπρίτζες) γνώριζε προσωπικά τον Fox Talbot. Ενδιαφέρθηκε για τη μέθοδό του, την οποία και διδάχτηκε από τον βοηθό του Talbot, τον Nicolaas Henneman (Νίκολας Χένεμαν), και αργότερα, στη Μάλτα, από τον επίσης αιδεσιμότατο Calvert Jones (Κάλβερτ Τζόουνς).
Ξυλογραφία η οποία έγινε με βάση την καλοτυπία του George Wilson Bridges και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό London Illustrated News του Λονδίνου τον Οκτώβριο του 1853.
Ο George Wilson Bridges ταξίδεψε επί πέντε χρόνια (1846-1852) στην Ιταλία, την Ελλάδα, τη Μάλτα, τους Αγίους Τόπους και την Αίγυπτο και τράβηξε περισσότερα από 1.700 αρνητικά. Αντιμετώπισε μεγάλες τεχνικές δυσκολίες, και λίγες σχετικά φωτογραφίες του διασώθηκαν. Η ανακάλυψη ενός δημοσιεύματος στο έγκριτο για την εποχή περιοδικό ΠΑΝΔΩΡΑ δημιούργησε αρχικά αρκετό προβληματισμό σχετικά με το αν ο ίδιος ο William Fox Talbot είχε επισκεφθεί την Αθήνα! «Ἂγγλος τις, ὁ Fox Tabbit [εννοεί Talbot], τόν ὁποῖον καί ἡμεῖς εἲδομεν, πρό τοῦ 1850 ἒτους, ἐν Άθήναις φωτογραφοῦντα μετά διαπύρου ζήλου τά έν τῇ Άκροπόλει άρχαῖα, έπεχείρησε νά θεραπεύση τάς έλλείψεις τῆς δαγγεῤῤείου μεθόδου, καί πρῶτος κατώρθωσε νά ὑποκαταστήση εἰς τόν ἂργυρον, τόν χάρτην καί εἰς τήν μονάδα τόν πολλαπλασιασμόν [...] ». Η ΠΑΝΔΩΡΑ συγχέει εδώ τον George Wilson Bridges με τον Talbot.
George Wilson Bridges. Οι Καρυάτιδες. Καλοτυπία, 1848. Η φωτογραφία ανήκε στην οικογένεια Ρωκ, γι' αυτό εικάζεται ότι πρόκειται για μια μοναδική φωτογραφία η οποία απεικονίζει τον Φωκίωνα Ρωκ (1807-1871), ο οποίος διετέλεσε γραμματέας και πρεσβευτής της Ελλάδας στο εξωτερικό. Υπήρξε φανατικός φιλέλληνας και ανέπτυξε ιδιαίτερο ζήλο για τη διάδοση της τουριστικής κίνησης στην Ελλάδα. Το 1847 μάλιστα είχε γράψει τον ΟΔΗΓΟΝ ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΥΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΑΣ, ο οποίος δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΥΤΕΡΠΗ. Οι ξένοι περιηγητές επισκέπτονταν το σπίτι του φιλέλληνα Γάλλου πατέρα του στην Πλάκα, ιδιαίτερα μετά την άφιξη του λόρδου Βύρωνα και του Σατωβριάνδου.
Νεότερες έρευνες απέδειξαν ότι ο Talbot, αν και αρχαιολόγος και ελληνιστής, δεν επισκέφθηκε την Ελλάδα μετά την εφεύρεση της φωτογραφίας. Επισκέφθηκε μόνον την Κέρκυρα στα τέλη Μαρτίου του 1826, όπου και παρέμεινε έναν περίπου μήνα ασχολούμενος με τη βοτανολογία. Ο George Wilson Bridges έφτασε στην Αθήνα το Νοέμβριο του 1848 και τράβηξε 66 καλοτυπίες, κυρίως από τις αρχαιότητες της Αθήνας. Τριάντα από αυτές τις χρησιμοποίησε στο λεύκωμά του The Illustrations of the Acropolis of Athens. Οι υπόλοιπες 36 βρίσκονται στο λεύκωμα Supplement to the Illustrations of the Acropolis of Athens. Τα δύο αυτά λευκώματα, τα οποία κυκλοφόρησαν με ένθετες τις πρωτότυπες καλοτυπίες, εκδόθηκαν σε πολύ περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και αποτελούσαν μέρος ενός μεγαλύτερου λευκώματος με τίτλο Selections from seventeen hundred genuine photographs taken around the shores of the Mediterranean between the years 1846 and 1852, with or without notes, historical and descriptive, by an Wayworn Wanderer. To τελικό αυτό λεύκωμα, τμήματα μόνο του οποίου σώζονται, δεν κυκλοφόρησε ποτέ σε ολοκληρωμένη μορφή. Οι εφημερίδες της εποχής, με εξαίρεση την ΠΑΝΔΩΡΑ, αρκετά αργότερα, δεν έκαναν μνεία για την επίσκεψη του George Wilson Bridges στην Αθήνα. Ο George Wilson Bridges συνάντησε εδώ, πιθανόν τυχαία, τον γιο του Σκωτσέζου ερευνητή και επιστήμονα Sir David Brewster (Σερ Ντέιβιντ Μπρούστερ, 1781-1868), ο οποίος το 1849 εφηύρε το στερεοσκόπιο. Στις 22 Ιανουαρίου 1849 ο Brewster σε επιστολή του προς τον Talbot ζητούσε πληροφορίες για τον George Wilson Bridges «ο οποίος είχε τραβήξει μερικές πολύ καλές ταλμποτυπίες.
George Wilson Bridges. Άποψη του Ερεχθείου. Καλοτυπία (1848).
Η εντύπωση που είχε δημιουργήσει στον μικρότερο γιο μου, που τον συνάντησε πρόσφατα στην Αθήνα, δείχνει ότι πρόκειται για πολύ ενδιαφέροντα άνθρωπο». Σε επιστολή του προς τον Talbot, ο George Wilson Bridges γράφει: «[...] το λεύκωμά μου περιλαμβάνει περισσότερες από 200 ελληνικές απόψεις και αρχαία [...] θα σας στείλω ένα δείγμα από το ωραίο μικρό Ιερό της [Απτέρου] Νίκης, πρόσφατα συντηρημένο και με την πρόσφατη ανακάλυψη ενός μαρμάρινου τμήματος - που προφανώς ανήκει σε αυτό· πιστεύω ότι έχω πλουσιοπάροχα εικονογραφήσει [το βιβλίο των] Leape & Wordsworth και απέδειξα την άνευ αξίας πλάνη των χαρακτικών που περιλαμβάνονται στο Pictorial Greece των τελευταίων. Ο Βασιλιάς Όθων είναι ενθουσιασμένος με μερικές φωτογραφίες που του έδωσα και σας δίνει τον τίτλο του φιλόκαλου, και για την τέχνη σας [τον τίτλο] της Φιλιογραφίας [Philiography = φίλος της γραφής]. Απολαμβάνω αυτό το ήσυχο μέρος, έχω αυτά τα δωμάτια με θέα στην Ακρόπολη [...]»


Eugène Piot (1812 - 1891)


Το 1848 ήρθε και ο πρώτος Γάλλος ταξιδιώτης που χρησιμοποίησε τη μέθοδο της καλοτυπίας. Επρόκειτο για τον Eugène Piot (Εζέν Πιο). Το 1840 ο Piot, λόγιος, συλλέκτης, μελετητής της αρχαιολογίας και φιλέλληνας, συνόδευσε τον συγγραφέα Pierre Jules Théophile Gautier (Θεόφιλο Γκωτιέ) στην Ισπανία, όπου τράβηξε τις πρώτες του δαγγεροτυπίες. Το 1848 και το 1851 επισκέφθηκε και φωτογράφισε στην Ελλάδα.

Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του ο Piot συνειδητοποίησε τη σημασία της φωτογραφίας για την αποτύπωση και τεκμηρίωση των αρχαιολογικών μνημείων και των έργων τέχνης γενικότερα. Σταδιακά έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ρόλο αυτό της φωτογραφίας ταξιδεύοντας σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Ήταν ο πρώτος φωτογράφος που εξέδωσε ταξιδιωτικά λευκώματα με φωτογραφίες για ευρωπαϊκή κατανάλωση, που κυκλοφόρησαν σε τεύχη, μόνο για συνδρομητές.
Το 1852, 109 από τις φωτογραφίες του της Αθήνας κυκλοφόρησαν σε λεύκωμα με τον τίτλο L'ACROPOLE D’ATHENES. Οι φωτογραφίες του Piot ήταν μεν ελκυστικές, αλλά και λίγο «σκληρές», αφού θύμιζαν πρώιμες λιθογραφίες. Ομως, παρά το γεγονός ότι παρουσιάστηκαν όπως οι δεύτερες, η έντονη αντίθεση που χαρακτηρίζει τις φωτογραφίες του δεν τους επιτρέπουν να ανταγωνιστούν την ακρίβεια και τη
λεπτότητα των τόνων που είχε κατορθώσει να αποδώσει η λιθογραφία στα μέσα του 19ου αιώνα. Φωτογραφίες του με θέμα τις ελληνικές αρχαιότητες παρουσίασε στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού το 1855 και βραβεύτηκε με μετάλλιο Α' τάξης γι' αυτές.


Το 1859 εξέθεσε φωτογραφίες από την Ελλάδα στη Γ' Έκθεση της Γαλλικής Φωτογραφικής Εταιρείας (SFP), από τις οποίες οι πέντε πρώτες ήταν από την Ακρόπολη. Ο Piot επισκέφθηκε ξανά την Ελλάδα το 1868, το 1872 και το 1874, αλλά σκοπός του ήταν να συλλέξει έργα τέχνης παρά να τραβήξει φωτογραφίες.

Claudius Galen Wheelhouse (1826 - 1909)

To 1849 ο υποπλοίαρχος και γιατρός Claudius Galen Wheelhouse (Κλώντιους Γκάλεν Γουήλχαουζ) επισκέφθηκε τη Μέση Ανατολή. Υπηρετούσε ως χειρουργός στη θαλαμηγό GITANA, στην οποία επέβαινε ο Λόρδος Lincoln μαζί με μια ομάδα άλλων ευγενών. Ο Wheelhouse, που ήταν και ερασιτέχνης φωτογράφος, συγκέντρωσε τις καλοτυπίες που τραβούσε σε ένα λεύκωμα με τίτλο EASTERN PHOTOGRAPHS. PHOTOGRAPHIC SKETCHES FROM THE SHORES OF THE MEDITERRANEAN. Η δημοσίευση του ημερολογίου του φωτογράφου έδωσε τη δυνατότητα να γίνει γνωστή η φωτογραφική διαδρομή του στην Ελλάδα. Την πρώτη του λήψη την έκανε στις 21 Νοεμβρίου 1849 και ήταν μια γενική άποψη του Πειραιά. Την επόμενη ημέρα φωτογράφισε τους Στύλους του Ολυμπίου Διός, το Θησείο και το λόφο των Μουσών.

« [...] Κατόπιν περάσαμε από κάποιες περιοχές της πόλης, που ήταν εξαιρετικά βρόμικη, για να φτάσουμε στο μνημείο του Λυσικράτη [.. .] »

το οποίο και φωτογράφισε. Τράβηξε ακόμα φωτογραφίες από τα Προπύλαια, τον Παρθενώνα, το ναό της Απτέρου Νίκης, την Πνύκα και το Ερέχθειο και

« [...] Από το σημείο στο οποίο είχε σταθεί ο Δημοσθένης πήρα μια ταλμποτυπία της Ακρόπολης και από το λόφο των Μουσών, λίγο πιο πάνω, μια γενική άποψη των ναών της Αθήνας. »

Πιο κάτω αναφέρει:

« [...] Ο Κ. Πιττάκης με καλή διάθεση έδωσε την άδειά του να χρησιμοποιήσω το Μουσείο για τη διαδικασία των ταλμποτυπιών μου - αλλά μη βρίσκοντας τραπέζι (κάτι που ως έναν βαθμό ήταν απαραίτητο για το σκοπό μου), και επειδή μου έλειπαν ορισμένα ακόμα πράγματα, δεν τις πέτυχα στην αρχή· ωστόσο, δανείστηκα λίγα πράγματα από τους ηλικιωμένους φύλακες, και άρχισα να τα κατεφέρνω καλύτερα, και προς το απόγευμα είχα κατορθώσει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, να αποκτήσω μια ντουζίνα, αν και κάποιες από αυτές δεν ήταν τόσο καλές όσο θα επιθυμούσα. Αυτή [η διαδικασία] ήταν μια πολύ σκληρή δουλειά και ήμουν τόσο εξαντλημένος ώστε δεν μπόρεσα να γράψω μία επιστολή στο σπίτι, εκτός από ένα άθλιο μικρό σημείωμα το οποίο ντρεπόμουν να στείλω [...] »

Ο Wheelhouse εργαζόταν από τις 5 το πρωί μέχρι τις 7 το βράδυ. Στις 3 Δεκεμβρίου, στις 9 το πρωί, η θαλαμηγός απέπλευσε από τον Πειραιά για να συνεχίσει το ταξίδι της στη Μεσόγειο.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ : 1939 - 1970 / ΑΛΚΗΣ Ξ. ΞΑΝΘΑΚΗΣ. - ΑΘΗΝΑ : ΠΑΠΥΡΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ, 2008.


from ανεμουριον https://ift.tt/2PNC8Ae
via IFTTT

Δημοσίευση σχολίου

To kaliterilamia.gr σέβεται το δικαίωμα όλων των χρηστών να εκφράζουν ελεύθερα την άποψή τους ωστόσο διατηρεί το δικαίωμα, να μην δημοσιεύει συκοφαντικά και υβριστικά σχόλια. Έτσι όποια σχόλια, περιέχουν ακατάλληλα προς το κοινό χαρακτηριστικά θα αποσύρονται από τον ιστότοπο.

Νεότερη Παλαιότερη