του Πλάτωνος Μαυρομούστακου
 |
| Η Έλλη Λαμπέτη στο «Πέπσυ» της Πιερέτ Μπρινό (1968) στο θέατρο «Διονύσια» (φωτ.: «Θ'εατρο '68»). |
Η αύξηση του αριθμού των θιάσων, η ποικιλία των προβληματισμών σχετικά με το ρόλο του θεάτρου, η αύξηση του αριθμού των ηθοποιών που έχουν ακολουθήσει συστηματικότερες σπουδές από τις παλαιότερες γενιές με τη φοίτησή τους σε δραματικές σχολές δημιουργούν νέα αιτήματα για τη θεατρική πρακτική. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν το αίτημα της αποκέντρωσης και το αίτημα προβολής ενός δραματολογίου με σύγχρονο προβληματισμό. Η γενικότερη προσπάθεια για αρτιότερες σκηνικές εκφράσεις από θιάσους που δεν έχουν στην κατοχή τους τα τεχνικά και τα υλικά μέσα της κρατικής σκηνής αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά του ελευθέρου θεάτρου κατά τη δεκαετία ’60-70 που έχει ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση πιο ουσιαστικών κριτηρίων τόσο για τους ανθρώπους του θεάτρου, όσο και για σημαντική μερίδα του κοινού. Η δικτατορία βρίσκει το θέατρο στην αρχή μιας νέας πορείας η οποία ανακόπτεται: η βίαιη ανατροπή της δημοκρατίας, η εγκαθίδρυση μιας αυστηρής όσο και παράλογης λογοκρισίας, οι απειλές και οι συλλήψεις ανθρώπων του θεάτρου, δημιουργούν ένα ασφυκτικό πλαίσιο.
 |
| Από τις μεγάλες επιτυχίες του 1969 «Ο τρελός του λούνα παρκ» του Θανάση Βέγγου (φωτ.: ΧΡΟΝΙΚΟ 70). |
Μετά την παρέλευση της πρώτης διετίας, τα θέατρα παρά τις δυσκολίες, τους κινδύνους και τις προσπάθειες παρεμπόδισης της λειτουργίας τους επινοούν τρόπους διαφυγής από τις απαγορεύσεις και αποτελούν εστίες αντίστασης. Οι παραστάσεις αποκτούν συχνά το χαρακτήρα μιας πολιτικής πράξης τόσο για το κοινό, όσο και για τους δημιουργούς. Η μετατροπή ανώδυνων φράσεων σε μηνύματα διαμαρτυρίας μέσα από την ερμηνεία, τη σκηνική συμπεριφορά, την κίνηση ή τη σκηνική εικόνα οδηγούν στη συσπείρωση ενός μεγάλου κοινού που αποδοκιμάζει σθεναρά το διδακτορικό καθεστώς. Η σκηνική αυτή στάση η οποία χρησιμοποιήθηκε από τους ηθοποιούς, τόσο στο θέατρο πρόζας ή στην επιθεώρηση (που όμως τότε γνώρισε την πρώτη μεγάλη αμφισβήτησή της) χαρακτήρισε σε μεγάλο ποσοστό την εικόνα της ελληνικής σκηνικής πρακτικής της περιόδου της δικτατορίας.
 |
| «Οι νταντάδες» του πρωτοεμφανιζόμενου Γιώργου Σκούρτη στο «Θέατρο Τέχνης» (1970) σε σκηνοθεσία Γιώργου Λαζάνη και σκηνικά Γιώργου Βακαλό. |
Οι Ελληνες ηθοποιοί, ανεξαρτήτως του είδους θεάτρου που υπηρετούν, αντιμετωπίζουν συχνά τις διώξεις της ασφάλειας. Η παρακολούθηση, οι πιέσεις και οι απειλητικές ανακρίσεις βρίσκονται σε ημερήσια διάταξη. Πολλοί συλλαμβάνονται και εξορίζονται. Όπως χαρακτηριστικά συνέβη μετά την απελευθέρωση του Κώστα Παράβα και την εμφάνισή του στη σκηνή της επιθεώρησης, το κοινό εκφράζει τη συμπαράστασή του στο πρόσωπό τους και τιμά τη στάση τους με θερμές αντιδράσεις και μαζική προσέλευση.
Υπαινικτική γραφή
Η ελληνική δραματουργία αλλάζει προσανατολισμό και απομακρύνεται από άμεσα αντιληπτά φαινόμενα της καθημερινής ζωής. Σε μεγάλο ποσοστό επηρεασμένη από τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του θεάτρου του παραλόγου καταφεύγει σε μια υπαινικτική γραφή η οποία, παρά το γεγονός ότι δεν καταγράφει ελληνικά φαινόμενα, προβάλλει μια έντονη κριτική που ενώ αναφέρεται στο υπαρξιακό άγχος που γεννά η διαβίωση σε οποιαδήποτε σύγχρονη κοινωνία παραπέμπει συγκεκριμένα στη ζοφερή ελληνική πραγματικότητα.
 |
| Κατίνα Παξινού, Κώστας Καστανάς, Νίκη Τριανταφυλλίδη, Βασίλης Ανδρεόπουλος στο «Ματωμένο Γάμο» του Λόρκα (1970) από το θίασο Μινωτή-Παξινού στο θέατρο «Παξινού» (REX) σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή, μετάφραση Νίκου Γκάτσου και μουσική Μ. Χατζιδάκι. |
Η ίδρυση της Νέας Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου (1968) αποτέλεσε ένα εναλλακτικό βήμα στο πλάισιο της κρατικής σκηνής και συνέβαλε στην ουσιαστική διεύρυνση του ρεπερτορίου του με έργα σύγχρονου προβληματισμού αλλά και με την συχνή παρουσία Ελλήνων συγγραφέων όπως ο Νίκος Ζακόπουλος ή η Μαρία Λαμπαδαρίδου.
 |
| Νίκη Τριανταφυλλίδη, Αλέξης Μινωτής, Κατίνα παξινού στους «Παλαιστές» του Στρατή Καρρά (1970) στο θέατρο «Παξινού» σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή (φωτ.: ΧΡΟΝΙΚΟ '70). |
Οι συνθήκες της δικτατορίας θα οδηγήσουν το ελληνικό θέατρο σε μια σαφέστερη τροπή: η διερεύνηση του πολιτικού ρόλου του θεάτρου θα αποτελέσει βασικό παράγοντα για τη διαμόρφωση των θεατρικών πυρήνων που θα δημιουργηθούν κατά τις αρχές της δεκαετίας του ’70.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ 1965-1970
7 ΗΜΕΡΕΣ
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΑΘΗΝΑ 1999
from ανεμουριον https://ift.tt/2IC2eCk
via IFTTT