 |
| ΑΠΟ ΑΡΙΣΤΕΡΑ: ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΑΨΑΣΚΗΣ, ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΜΗΛΙΩΝΗΣ, ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΚΑΛΙΑΚΑΤΣΟΣ, ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΑΚΝΙΑΣ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΤΖΙΑΣ ΚΑΙ Η.Χ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΤΟ 1988, ΣΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΣΤΙΓΜΗΣ. ΚΑΘΕ ΣΑΒΒΑΤΟ ΜΕΤΑ ΤΙΣ 12 ΤΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙ, ΦΙΛΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΗΣ ΣΤΙΓΜΗΣ ΣΥΝΑΘΡΟΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ. ΤΟ ΠΟΤΟ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΧΕΤΙΚΟΥΣ ΜΕΖΕΔΕΣ ΦΕΡΝΟΥΝ ΕΥΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ ΣΥΖΗΤΗΣΗ. ΣΧΟΛΙΑΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΕΠΑΙΝΕΙΤΑΙ, Η ΕΠΙΚΡΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ: ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ, ΘΕΑΤΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ, ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ, ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ Κ.ΛΠ. ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΟΣΙΑΣΤΩΝ. |
ΓΡΑΦΕΙ Ο Η. Χ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ | Μου είναι αδύνατον να γράψω οποιοδήποτε κείμενο, χωρίς να το φαντασθώ στοιχειοθετημένο: το είδος των στοιχείων, οι στιγμές τους, τα τετράγωνα, τα διάστιχα κ.ο.κ., πέρα από την αισθητική απόλαυση που παρέχουν, πιστεύω ότι διαυγάζουν το κείμενο, συντείνουν στην υφολογική, αλλά και την εννοιολογική του ολοκλήρωση.
 |
| ΤΟ ΜΕΡΑΚΙ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΧΤΙΤΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ ΕΙΝΑΙ ΓΝΩΣΤΟ ΣΤΟΥΣ ΥΠΟΨΙΑΣΜΕΝΟΥΣ ΠΕΡΙ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ. ΠΑΡΑ ΤΟ ΒΙΟΠΟΡΙΣΤΙΚΟ ΤΟΥ ΑΓΧΟΣ, ΣΤΟ ΥΠΟΓΕΙΟ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΤΟΥ ΣΤΟ ΜΟΝΤΡΕΑΛ ΤΟΥ ΚΑΝΑΔΑ, ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΣΕ ΜΙΚΡΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΣΑΣ, ΒΙΝΙΕΤΕΣ, ΧΕΙΡΟΚΙΝΗΤΟ ΠΙΕΣΤΗΡΙΟ. ΚΑΤΑΓΙΝΟΤΑΝ ΕΚΕΙ ΚΑΙ ΤΥΠΩΣΕ ΜΟΝΟΣ ΜΕΡΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ ΦΙΛΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ ΤΕΥΧΗ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ Ο ΠΑΛΙΜΨΗΣΤΟΣ. ΠΛΗΘΟΣ ΤΥΠΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ, ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΚΥΡΙΩΣ, ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΣΤΗ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΗ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ. ΑΛΛΩΣΤΕ, Η ΚΑΚΟΠΙΣΤΙΑ ΤΩΝ ΤΥΠΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΙ Η ΑΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΤΥΠΩΜΑ ΤΟΥ ΠΕΖΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ, Ο ΕΞΩΣΤΗΣ, ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΓΕΝΝΗΣΕ ΕΝΑ ΑΛΛΟ ΒΙΒΛΙΟ: Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ. ΔΙΕΚΤΡΑΓΩΔΟΥΝΤΑΙ ΕΚΕΙ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ΕΜΠΛΕΚΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΙΘΜΗΝΗ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΧΤΙΤΣΗ, ΜΕΧΡΙ ΝΑ ΔΕΙ ΤΥΠΩΜΕΝΟ ΤΟΝ ΕΞΩΣΤΗ. Μ’ ΑΛΛΑ ΛΟΓΙΑ, ΟΙ ΠΑΡΑΣΠΟΝΔΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΤΥΠΩΜΑ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ, «ΓΕΝΝΑΕΙ» ΕΝΑ ΑΛΛΟ, ΠΟΥ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΗΡΧΕ. ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΤΟΚΟ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟ ΑΛΛΑ ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΕ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟ Η ΔΟΚΙΜΙΑΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ. Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΚΑΧΤΙΤΣΗ, ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ, ΕΧΕΙ ΔΙΑΜΕΤΡΗΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ. |
Εντεύθεν και ο βαθύς θαυμασμός μου για την τυπογραφία και τους τυπογράφους - εντεύθεν και η βαθύτατη απέχθειά μου (ας το ομολογήσω: το μίσος μου) προς όλους εκείνους, οι οποίοι (από κοινού συμφέροντος ορμώμενοι, από άγνοια, ολιγοφρένεια ή το επάρατον σύμπλεγμα της δήθεν προοδευτικότητας) συνήργησαν στην αιφνιδιαστική, αναίτια και -φευ!- οριστική κατάρρευση της τυπογραφίας εν Ελλάδι. Το 1976, ήτοι προ εικοσαετίας ήδη, εορτάστηκαν παρ’ ημίν (τρόπος του λέγειν, εννοείται...) τα πεντακόσια χρόνια του ελληνικού βιβλίου: ο καημένος ο Κωνσταντίνος Λάσκαρις που τύπωνε, το 1476 στη Βενετία, την περίπυστη ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ του, με στοιχεία επί τούτου χαραγμένα από τον Κρητικό χαράκτη Δημήτριο Δαμιλά... Πού να φανταζόταν ότι οι κούφιοι πανηγυρικοί της επετείου θα εφιλοξενούντο σε εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας, με το λατινικό s να κατέχει υπερηφάνως τη θέση του τελικού σίγμα, κι ότι η χώρα θα είχε πλέον εγκαταλείψει τον σχεδίασμά των γραμματοσειρών της στα χέρια (ή, ορθότερον, στα νύχια) άσημων, ανίδεων και αδιάφορων υπαλληλίσκων των πολυεθνικών της φωτοσύνθεσης και των υπολογιστών, ενώ τα ημέτερα βαρύγδουπα ιδρύματα, τα τεταγμένα κ.λπ., συνεχίζουν τον νήδυμον. Ο χαβαλές της φωτοσύνθεσης και των υπολογιστών προϋπέθετε (ή, συνεπήγετο) και την (φασιστικώ τω τρόπω) επιβολή του μονοτονικού: πώς αλλοιώς τα αγράμματα μειράκια που, αντί πινακίου φακής εξοβέλισαν τους παραδοσιακούς τυπογράφους, θα μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα; Όλα έγιναν εν μια νυκτί και στα μουλωχτά... Οι τόνοι και τα πνεύματα ανελήφθησαν -φαίνεται, όμως, ότι τόνος εθεωρήθη και η απόστροφος, εφ’ ω και ο τύπος π.χ. καθ’ ων της ποτέ ωραίας δικανικής γλώσσας, μεταγράφεται μονοτονιστί σε επισημότατες δικαστικές αποφάσεις ως... καθών και καθής, ενώ εισήχθη ακόμη και η καθούσα! Οι τυπογράφοι, τους οποίους με τόση αβελτηρία εξαφανίσαμε, υπήρξαν οι άγνωστοι συνεργάτες του συγγραφέα. Γνώριζαν τα μυστικά της μαγικής τέχνης του βιβλίου -αλλά γνώριζαν και τα μικρά (ενίοτε και τα μεγάλα) μυστικά του γραπτού μας λόγου. Ουδέποτε ένας τυπογράφος θα επέτρεπε να καταστούν καθεστώς οι σημερινές αθλιότητες των εντύπων μας - αθλιότητες, για τις οποίες ουδείς διαμαρτύρεται και που μας επιβάλλονται εκ των κάτω, λόγω αγνοίας, αγραμματοσύνης, ευκολίας, συμπιέσεως του κόστους παραγωγής κ.λπ. Έτσι καταργήθηκε πλέον η τονική διάκριση μεταξύ προσωπικών και κτητικών αντωνυμιών (διάκριση που επιβάλλεται από το ίδιο, το εν χρήσει μονοτονικό), με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συνεχώς εννοιολογικά κενά και χάσματα, παρερμηνείες, παραναγνώσεις κ.ο.κ., ως εάν πρόκειται περί αγνώστου κειμένου κάποιας ξένης γλώσσας... Το πράγμα καταντάει εξοργιστικό, όταν η (μη) διάκριση των αντωνυμιών συμπίπτει (και συμπίπτει συχνότατα) με αλλαγή αράδας στο τυπωμένο κείμενο, οπότε το νόημα της κάθε (ελληνικής, δε!) φράσης υφίσταται δεινότατη και συνεχή δοκιμασία, το περίφημο ύφος πάει περίπατο - και όλα αυτά υπό την παγερή αδιαφορία των επιβαλλόντων το σύστημα! Ένα παραμελημένο, κάπως άγνωστο, αλλά σημαντικότατο γραμματικό σημείο, η παύλα (την οποία ο Σκαρίμπας -αλλά και άλλοι- ανέδειξε σε μείζον σημείο του γραπτού μας λόγου), ισοπεδώθηκε κι αυτή. Οι τρεις, σαφέστατα διαφορετικές και διαφόρου μήκους και έννοιας τυπογραφικές παύλες (η μικρή παύλα ή συνέχεια, για τον χωρισμό των λέξεων, η μεσαία παύλα για την υποκατάσταση της άνω και κάτω τελείας, η κανονική μεγάλη παύλα για τις παρενθετικές προτάσεις) καταργήθηκαν, και υποκαταστάθηκαν από μια μίζερη, ενιαία και άκρως γελοία γραμμούλα, εννοιολογικά στείρα και αισθητικά φαιδρή - και η οποία (επιπροσθέτως) κολλάει στη μία, ή την άλλη λέξη, κατά το δοκούν των υπολογιστών... Τέλος, ας μνημονεύσω μία ακόμη παγιωμένη αθλιότητα: πρόκειται για τον χωρισμό των λέξεων: Όλοι οι σχετικοί κανόνες έχουν πάει, επισήμως και από μακρού, περίπατο- οι λέξεις χωρίζονται βάσει ενός παγίου, ανελαστικού και (συχνότατα) τραγελαφικού δεδομένου - του (προεπιλεγέντος, δηλαδή) μήκους της στήλης. Βλέπουμε λοιπόν, ακόμη και σε λογοτεχνικά κείμενα αξιώσεων, αράδες να αρχίζουν με συρφετό συμφώνων, από τα οποία όχι απλώς ουδεμία λέξη ελληνική αρχίζει, αλλά ούτε καν βρυχηθμός... Δεν είναι, μάλιστα, καθόλου σπάνιο το φαινόμενο, μια φράση να περατούται σε μια αράδα -ενώ η τελεία, ή το κόμμα της, να ανιχνεύεται στην επομένη! Κι όλα τα παραπάνω έστωσαν προς δόξαν και της συμπαθούς ομάδος των διορθωτών, επιμελητών κ.ο.κ. Μη ων αφελής, δεν θα θέσω το ελληνοπρεπέστατο ερώτημα τις πταίει και τι δέον γενέσθαι: επ’ αυτών έχω ήδη λάβει προ ετών αποστομωτική απάντηση, πανεπιστημιακής πρωτοπορίας και κύρους: «Για την ευκολία των μαγκαζίνων της λινοτυπίας». Ώστε, εκλελειμμένη ελληνική τυπογραφία: γαίαν έχοις ελαφράν...
«ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ» ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» ΑΘΗΝΑ 1996
from ανεμουριον https://ift.tt/2UjxkVy
via IFTTT