Farmakides Trail: Το «Μονοπάτι Φαρμακίδων» στην Υπάτη σε περιμένει!


Η διοργάνωση του 14ου Hercules Mountain Marathon, των Ορεινών Αγώνων της Οίτης που θα πραγματοποιηθούν, σύμφωνα με τις τελευταίες ενημερώσεις, το Σαββατοκύριακο 19-20 του Σεπτέμβρη στην Υπάτη Φθιώτιδας, κρύβουν ένα τρίτο διαμαντάκι διαδρομής, κατάλληλη για όσους νέους στο ορεινό τρέξιμο δρομείς, θα ήθελαν να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους σε αυτό.

• Θυμίζουμε ότι για τη μικρή διαδρομή “Φαρμακίδες” (Farmakides Trail Race) οι εγγραφές και οι πληρωμές όσων έχουν ήδη δηλώσει, συνεχίζονται κανονικά, μιας και υπολείπονται της συμπλήρωσης των 100 συμμετοχών που ορίζουν τα νέα μέτρα της Υγειονομικής Υπηρεσίας της Γ.Γ.Α.

Farmakides Trail Race

Η μικρή διαδρομή ονομάζεται «Μονοπάτι Φαρμακίδων» και είναι απόστασης 6,4χλμ. με θετική υψομετρική 360μ. Το όνομά της το οφείλει στις Μάγισσες που έδρασαν στην περιοχή την εποχή του μεσαίωνα και είχαν αυτό το όνομα.

> Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε πλήρη ιστορικό για τις Μάγισσες οι οποίες διατηρούσαν «σχολή» στην περιοχή της Υπάτης για εκατοντάδες χρόνια μιας και εκεί έβρισκαν σε αφθονία τα απαραίτητα φυτά.

Το Μονοπάτι των Φαρμακίδων είναι η μικρότερη από τις τρεις διαδρομές και σχεδιάστηκε ώστε να εισάγει τους νέους δρομείς στις ιδιαιτερότητες των αγώνων βουνού. Άρα δεν θα την χαρακτηρίζαμε ιδιαίτερα εύκολη μιας και στο μεγαλύτερο μήκος της είναι σε μονοπάτι.

Περιγραφή διαδρομής

Η εκκίνηση γίνεται στην κεντρική πλατεία της Υπάτης και τα πρώτα 500μ. είναι σε άσφαλτο και τα επόμενα 500μ. σε έντονα ανηφορικό χωματόδρομο. Ξεκινά το μονοπάτι με κατηφορική κλίση που κατεβάζει στο ποτάμι. Περνάμε κρεμαστή γέφυρα (τύπου Θηβέτ) και στη συνέχεια περνάμε το μεγάλο ποτάμι τον Ξηριά. Το μονοπάτι από εδώ γίνεται έντονα ανηφορικό και είναι χωμάτινο αλλό λίγο σαθρό. Ανηφορίζουμε μέχρι το Καπνοχώρι όπου το 1ο ΣΤ.ΑΝ. Αμέσως μετά το ΣΤΑΝ (50μ.) θέλει προσοχή καθώς δεν συνεχίζουμε ευθεία όπως οι μεγάλες διαδρομές. Στρίβουμε αριστερά σε δευτερεύον δρομάκι και μετά από 300μ. αρχίζει το κατηφορικό μονοπάτι που με ξύλινα σκαλοπάτια οδηγεί πάλι στον Ξηριά. Τέμνουμε κάθετα την διαδρομή που τρέξαμε προηγουμένως και από άλλο μονοπάτι με ξύλινα γεφύρια (παλιός υδραύλακας) φτάνουμε στην άσφαλτο και κατευθυνόμαστε προς Υπάτη. Ο τερματισμός είναι στην πλατεία όπου η εκκίνηση αλλά κάνοντας μια μικρή ανηφορική παράκαμψη θα τερματίσουμε με την φορά που τερματίζουν και οι άλλοι δύο αγώνες.


Ακολουθεί το κείμενο του Μπάμπη Χονδραλή (Διευθυντή του Γυμνασίου Υπάτης αλλά και πεζοπόρου – φυσιολάτρη) για τις Μάγισσες Φαρμακίδες.

«Να έχετε το νου σας, μην περνάτε απ’ το ρέμα του Τσαγκλάνη (σ.σ. ρεματιά βγαίνοντας απ’ τα Λουτρά Υπάτης αριστερά στο δρόμο για Υπάτη) μονάχοι σας, προπαντός άμα πέσει ο ήλιος και να μη ζυγώνετε στο πηγάδι», συμβούλευαν πάντα γονείς και παππούδες σαν ήμασταν παιδιά. Κι οι ίδιοι μάλλον δεν ήξεραν να μας εξηγήσουν γιατί… Έτσι άκουγαν κι αυτοί απ’ τους δικούς τους γονείς και παππούδες κι εκείνοι πάλι απ’ τους δικούς τους πιο παλιά, πίσω και πίσω, εκεί που χάνεται η μνήμη, εκεί που φτιάχνονται οι θρύλοι, που ανακατώνονται οι άγιοι με τους δράκους και τα στοιχειά, εκεί που από σπηλιές και βάραθρα νύχτες πανσέληνες ξεπρόβαλλαν μάγισσες φεγγαροπαρμένες…
«Μη ζυγώνετε στο πηγάδι» κι η παιδική μας φαντασία καρδιοχτυπώντας έψαχνε τις σχολικές σελίδες μήπως και δώσει σχήμα και μορφή στον ακαθόριστο φόβο που τρύπωνε στην παιδική μας ψυχούλα…

Τα χρόνια πέρασαν, ήρθαν στα κανονικά τους μέτρα οι εικόνες των παιδικών ματιών, οι φόβοι οι παιδικοί πήραν σχήμα, τα ξωτικά και τ’ αερικά που γέμιζαν τρόμο την παιδική μας ψυχή στο ρέμα του «Τσαγκλάνη» -ρεματιά βγαίνοντας απ’ τα Λουτρά Υπάτης αριστερά στο δρόμο για Υπάτη- απέκτησαν τη μορφή τους, την ίδια που μας περιέγραψε ο Απουλήιος και ο Λουκιανός εδώ και 2.000 χρόνια και, ποιος ξέρει, πόσο παλιότερα ακόμα! Ήταν αυτές, οι περίφημες Φαρμακεύτρες, οι Φαρμακίδες μάγισσες της Υπάτης που γνώριζαν κι ασκούσαν την τέχνη της μαγείας, οι πιο περίφημες απ’ τις Θεσσαλές μάγισσες (πόλη της Θεσσαλίας λογιζόταν η Υπάτη στ’ αρχαία χρόνια), που την αρχή τους θα πρέπει ν’ αναζητήσουμε, πιθανά, στην εγκατάσταση της Μήδειας στη Θεσσαλία.

Αρκετοί αρχαίοι συγγραφείς αναφέρθηκαν εκτενώς στη δράση τους, εκπληκτικό, όμως, είναι ότι η απίστευτη δραστηριότητά τους έφτασε ως τα χρόνια των πατέρων μας, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Βλέπετε η ανθρώπινη ψυχή δεν άλλαξε ιδιαίτερα, επειδή γκρεμίστηκαν τα παλιά ιερά κι άλλοι θεοί λατρεύτηκαν. Συνέχισε το ίδιο να χαίρεται και να πονάει, ν’ αγαπάει και να μισεί, να εμπιστεύεται και ν’ απογοητεύεται, να ελπίζει και να φοβάται. Και να γυρεύει, κάποτε, βοήθεια σε δυνάμεις άλλες, που ποτέ δεν έπαψε να πιστεύει πως υπάρχουν. Κι όπως μας λένε οι αρχαίοι συγγραφείς, οι φοβερές αυτές γυναίκες είχαν τη δύναμη να μεταμορφώνουν τους άλλους καθώς και τον εαυτό τους, να κατεβάζουν το φεγγάρι (!), να φέρνουν πίσω άπιστους εραστές, να προκαλούν τον έρωτα ή το αντίθετο (κατά περίπτωση) και άλλα τέτοια φοβερά και τρομερά!

Ο τελετουργικός τους χώρος βρισκόταν μόλις έξω απ’ τη νοτιοδυτική πλευρά της πόλης στο σπηλαιοβάραθρο της Ανεμότρυπας, στο ξεκίνημα των πλαγιών της Οίτης και πάνω απ’ τον επιβλητικό χείμαρρο Ξηριά, που κυλάει ορμητικός προς την κοιλάδα για να ενωθεί με τον Σπερχειό. Κι επειδή απ’ το στόμιο του βάραθρου βγαίνει φρέσκος δροσερός αέρας, έλεγαν πως επικοινωνούσε υπόγεια με το πηγάδι στο Ρέμα του Τσαγκλάνη στα Λουτρά Υπάτης για να πηγαίνουν οι Φαρμακίδες να λούζονται στα θερμονέρια της Αφροδίτης.(Κυρίως με αυτή τη θεά, άλλωστε, σχετιζονταν οι δραστηριότητές τους). Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι να καταλάβω γιατί εκείνο το πηγάδι ήταν στα παιδικά μας χρόνια απαγορευμένος τόπος!

Ωστόσο τη δύναμή τους όφειλαν στην άριστη γνώση των φυτών της Οίτης και ιδιαίτερα των τοξικών-φαρμακευτικών, που, ανάλογα με τη χρήση, γίνονται φάρμακα ή φαρμάκια. Από εκεί, άλλωστε και η ονομασία τους Φαρμακίδες. Και τούτο το βουνό στα αρχαία χρόνια φημιζόταν για τα βοτάνια του, όπως αναφέρει και ο Στράβων, ιδιαίτερα για τον ελέβορο που θεωρούνταν άριστης ποιότητας. Κι είναι ο ελέβορος ιδιαίτερα τοξικό φυτό, γνωστό στους αρχαίους και στον Ιπποκράτη που το χρησιμοποιούσαν σε σοβαρές περιπτώσεις παραφροσύνης, επιληψίας και ψυχικών ασθενειών γενικότερα. Το ίδιο και η βαλεριάνα που φυτρώνει στη χαράδρα του Ξηριά, η μπελαντόνα ψηλότερα, διάφορα είδη γεντιανής καθώς κι ένα σωρό άλλα βοτάνια, που για να τα μαζέψουν με τελετουργικό πάντα τρόπο, ανηφόριζαν στις πλαγιές και τα γκρεμνά της Οίτης. Γνώριζαν τα φυτά και τις ιδιότητές τους και ξεχώριζαν όσα χρειάζονταν για τις τελετές τους ανάμεσα σε εκατοντάδες φυτά που στολίζουν τούτο το βουνό. την Οίτη, το βουνό του Ηρακλή που και ο ίδιος έπεσε θύμα της μαγείας, όταν η Διηάνειρα του έστειλε το φαρμακωμένο χιτώνα ν’ αλλάξει για να θυσιάσει στον πατέρα Δία στην κορυφή της Οίτης.

Τούτη η ζωντανή μνήμη εδώ και κάποια χρόνια βγήκε απ’ τα αρχαία κείμενα κι ακούστηκε πέρα απ’ τους ακόμα φοβισμένους ψίθυρους των κατοίκων χάρη στις προσπάθειες των ανθρώπων του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Υπάτης. Φτιάχτηκε ένα όμορφο μονοπάτι που, χωρίς καμιά σχεδόν δυσκολία, μπορεί να το περπατήσει όποιος θα ήθελε για λίγο να βρεθεί στο χώρο των φοβερών αυτών γυναικών και ν’ ακολουθήσει τα βήματά τους.

Απ’ την πλατεία της Υπάτης παίρνουμε το δρόμο για τη Μονή Αγάθωνος. Λίγα μέτρα μετά το κτήριο του Γυμνασίου και αμέσως μετά το τελευταίο σπίτι του χωριού, μπαίνουμε αριστερά στον αγροτικό δρόμο που ανηφορίζει. Λίγο παραπάνω, ακριβώς πάνω σε μια αριστερή στροφή, αφήνουμε το δρόμο και μπαίνουμε στο μονοπάτι στα δεξιά μας που σε 200 περίπου μέτρα, θα μας οδηγήσει στην Ανεμότρυπα. Στη συνέχεια περνάμε από μια ξέφωτη πλαγιά με ασφάκες και λαδανιές και κατεβαίνουμε λοξά αριστερά στην κοίτη του Ξηριά ακριβώς κάτω από μια συστάδα φυτεμένων πεύκων.

Εκεί το ΚΠΕ (κυρίως ο Λουκάς Πρατίλας έχει φτιάξει μια κρεμαστή γέφυρα την οποία περνάμε και ακολοθούμε το σημαδεμένο μονοπάτι αντίθετα στην κοίτη για 1 χλμ περίπου. Στη συνέχεια τα σημάδια θα μας οδηγήσουν προς τα αριστερά και θα συναντήσουμε την κοίτη ενός μικρότερου χειμάρρου. Περνάμε απέναντι κι ανηφορίζουμε για λίγο έχοντας δεξιά μας το χείμαρρο που κατεβαίνοντας έχει σκάψει το βράχο δημιουργώντας πέτρινες βάθρες. Το τοπίο πια είναι πραγματικά μαγικό και νιώθεις πως σε κάπου στο νερό θα φανεί κάποια απ αυτές να λούζεται στο καθαρτήριο νερό του βουνού (τουλάχιστον να είναι κάποια μαθητευόμενη μάγισσα κι όχι καμιά… γριά!). Το μονοπάτι ανεβαίνει αριστερά για 80 περίπου μέτρα πάνω σε βράχο. Βοηθητικά έχουν φτιαχτεί κάποια σκαλοπάτια, κι υπάρχουν και κάποια σκοινιά για να βοηθούνται όσοι δε νοιώθουν πολύ σίγουροι. Και φτάνουμε σε μια μικρή λιμνούλα που δημιουργεί πέφτοντας από 45 μέτρα ο εντυπωσιακός καταρράκτης Κρεμαστός, όπου λούζονταν κι εξαγνίζονταν, κατά την παράδοση, οι Φαρμακίδες.

Το εντυπωσιακό περιβάλλον, ο θρύλος των φαρμακίδων, η προσπάθεια και το ανέλπιστο της κρυμμένης ομορφιάς που αποκαλύπτεται μπροστά μας, μαγεύουν τα μάτια και την ψυχή μας κι αναρωτιέται κανένας μήπως οι Φαρμακίδες δε χάθηκαν παρά αυτές οδήγησαν τα βήματά μας ως εδώ…

Ο καταρράκτης είναι ο τελευταίος από 33 καταρράκτες του φαραγγιού που ξεκινάει απ’ το οροπέδιο Ροδοκάλος ψηλά πάνω απ’ την Υπάτη, ένα εντυπωσιακό φαράγγι που για την ώρα το χαίρονται μόνο οι cannyoners, ιδιαίτερα οι Γάλοι που συχνά έρχονται και το κατεβαίνουν. Το Φαράγγι και ο καταρράκτης έχει πάντα νερό είναι όμως ιδιαίτερα επιβλητικό την άνοιξη που κατεβάζει πολύ νερό αλλά και το φθινόπωρο που χρωματίζονται τα φύλλα των πλατάνων.

Στο γυρισμό τα πράγματα είναι ακόμα πιο εύκολα αφού μπορούμε ν’ ακολουθήσουμε το μονοπάτι(παντα με σημάδια) δίπλα στο ρεύμα του Ξηριά προς τη γέφυρα όπου περνάει ο δρόμος προς τη Μονή Αγάθωνος και τον Εθνικό Δρυμό της Οίτης. Λίγο πριν τη γέφυρα τα σημάδια οδηγούν δεξιά, δίπλα απ’ το παλιό πετρόχτιστο αυλάκι που έπαιρναν νερό για πότισμα οι κάτοικοι, και θα βγούμε ακριβώς πάνω στο δρόμο απ’ τη δεξιά πλευρά της γέφυρας. Φυσικά απ΄αυτό το σημείο μπορεί να πάρει κάποιος το μονοπάτι και στο ανέβασμα, μόνο που δεν θα περάσει απ’ την Ανεμότρυπα.

πηγή: www.herculesmarathon.gr

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΟΣ kaliterilamia.gr
Νεότερη Παλαιότερη