Οι Αινιάνες

Οι Αινιάνες

[Ιστορικές επιφυλλίδες]

του Δημ. Α. Μηνογιάννη

Οι Αινιάνες, προϊστορικός λαός, κατήλθαν προ της καθόδου των Δωριέων στην Ελλάδα, δηλ. προ του 1100 π.Χ., απ’ τη Θεσπρωτία χώρα των Ιλλυ­ριών και κατέλαβαν την αρχαία Πιερραιβία, που βρίσκεται μεταξύ των ορέων Ολύμπου και Όσσας, όπως κατήλθαν όλοι οι Θεσσαλοί απ’ την Ιλλυρία  στις θεσσαλικές πεδιάδες και έδιωξαν τους Αιολείς και Πελασγούς οι οποίοι κατοικούσαν αυτές απ’ τη νεολιθική εποχή (1000-750 π.Χ.), την εποχή εκείνη παρατηρούνταν μεγάλες μετακινήσεις των Ελληνικών πληθυσμών.  

Μετακινήθηκαν προςτα Ν.Δ. προς τη Φωκίδα, όπου και εγκαταστάθηκαν εκεί, στις πόλεις Κίρρα και Κρίσα (όπου σήμερα Ιτέα και Χρυσό Χω­ριό). Αλλά και εκεί η τύχη δεν ευνόησε τη διαμονή τους, επειδή η περιοχή χαρακτηρίσθηκε ιερή, διότι εκεί βρίσκονταν το Μαντείο Γέας, μετέπειτα Δελφών. Έφυγαν ύστερα από χρησμό απ’ τη χώρα αυτή και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, που βρίσκεται στη βόρεια κοιλάδα του Σπερχειού ποταμού γύρω στον 7^ον π.Χ. αιώνα μεταξύ Οίτης, Τυμφρηστού, και Όθρης περιβαλλομένη, γειτονεύοντες προς Ν. με τους Οιταίους, προς Β.Δ. με τους Αχαιούς, Φθιώτας, Φωκείς και Δόλοπας και προς Δ. με τους Δωριείς και Αιτωλούς.

Κατά τον 7^ον αιώνα π.Χ. σύμμαχοι των Θεσσαλών υπό τον Ταγό Αλευάδη τον Πυρρόχρουν κατανικούν τους Φωκείς στην Κρίσσα. Τον ίδιο αιώνα ύστερα από συνεννόηση με τους Μαλιείς, Οιταίους, Αχαιούς και Φθιώτες, συγ­κρότησαν συνέδριο Αμφιοκτονίας στις Θερμοπύλες με έδρα την πόλη Ανθήλη. Περηφανεύονταν δε για την πρωτοβουλία τους αυτή, διότι ισχυρίζονταν ότι οδηγήθηκαν γι’ αυτό από του αρχικού τους ήρωα Αμφικτύονα.

Το 480 π.Χ. με τους Φωκιείς έλαβαν μέροςκατά των Περσών με τον Λεωνίδα, το 401 π.Χ. φαίνονται μεταξύ των μισθοφορικών στρατευμάτων του Κύρου κατά του Αρταξέρξη, το 376 π.Χ. με τον Επαμεινώνδα έλαβαν μέρος στη μάχη της Τεγίρας (Λεύκτρων), και Μαντινείας εναντίον των Λακεδαιμόνων. Το 371 π.Χ. με τον τύραννο Φερρών Ιάσονα καταστρέφουν στην Οίτη την πόλη Ηράκλεια των Τραχινίων, την είχαν κτίσει οι Λακεδαίμονες το 427 π.Χ. που την χρησιμοποιούσαν ως ορμητήριο εναντίον της χώρας των Αινιάνων. Το 364-345 π.Χ. συμμετέχουν με τον Φίλιππο τον Β' τον Μακεδόνα στον α' ιερό Φωκικό πόλεμο. Την εποχή αυτή υποτάσσονται στους Μακεδόνες, όπως ολόκληρη η Θεσσαλία με την οποία συναποτέλεσαν ομόσπονδο πολιτεία    (κοινόν).

Το 196 π.Χ., ύστερα απ’ την μάχη των Κοινός Κεφαλών και την ήττα του Μακεδόνα Φιλίππου του Ε' ελευθερώνονται απ’ τον νικητή Ρωμαίο ύπατο Τίτου Φλαμινίου και συναποτελούν το κοινόν των Θεσσαλών.

Το 36 π.Χ. επί Αυγούστου Καίσαρος, η φυλή τους αναμιγνύεται με τους Μαλιείς και Οιταίους και χάνει την αυτοδιοίκηση και ονομασία.

Κατά τους Ελληνορωμαϊκούς χρόνουςη χώρα των Αινιάνων τελεί υπό το Δεσποτάτο  της Υπάτης.

Αυτός ήταν ο λαός των Αινιάνων που υποτίθεται ότι έκτισαν το κάστρο της Υπάτης της Άνω Φτέρης, Σπερχειάδας και του Παλαιοκάστρου Τυμφρηστού χωρίς ν’ αποκλείεται, ότι τα έκτισαν οι προαυτών Αχαιοί, ή οι Πελασγοί ή ακόμη και οι Δόλοπες.

Κατά τους αρχαίους χρόνους, οι Αινιάνες μπόρεσαν να προσφέρουν στα γράμματα και στην τέχνη.

Οι σπουδαιότερες πόλεις τις οποίες ονόμαζαν Κώμας ήταν, οι Ερυθρές ή Ερυθρός, η Μακρά Κώμη, οι Σπέρχειες, ο Φύρραξ, οι Κορυφές, η Λάτυια, η Σωσθενίς και  η Διασέργιανη,   με πρωτεύουσα τη γραφική και σπουδαία Υπάτη λόγω του φυσι­κού οχυρού της θέσεώς της η οποία κατοικούνταν πρωτύτερα απ’ τους Οιταίους λαούς.

Απήχηση για την πλανόδια ζωή τους και ιδιαίτερα για τους σκληρούς αγώνες τους προς τους Ιναχιείς και Αχαιούς που κατοικούσαν πρωτύτερα τη χώρα τους, είναι η από τον Πλούταρχο διασωθείσα παράδοση.  Σύμφωνα με αυτή είχε δοθεί χρησμός προς μεν τους Ιναχιείς ότι, αν δώσουν κάποιο μέρος της χώρας τους με τη θέλησή τους θα την χάσουν ολόκληρη, προς δε τους Αινιάνες ότι αν πάρουν απ’ τους Ιναχιείς χωρίς βία έστω και ένα μικρό κομμάτι γης χωρίς βία θα πάρουνολόκληρη τη χώρατων Ιναχιέων. Την ευνοϊκή λύση για το χρησμό αυτόν έκανε ο πανέξυπνος Αινιάνας Τέμων.

Ντύθηκε παλιά ρούχα και σαν επαίτης πήγε στο στρατόπεδο των Ιναχιέων και ζήτησε απ’ τους σκοπούς ελεημοσύνη, αυτοί τον παρουσίασαν μπροστά στο Βασιλιά τους Υπέροχο. Ο Βασιλιάς για κοροϊδία έδωσε στον επαίτη αντί για ψωμί ένα κομμάτι χώμα. Ο επαίτης το πήρε και αφού το ‘βαλε μέσα στο σακούλι του έφυγε. Οιγύρω απ’ το Βασιλιά άνθρωποι διερωτώνταν να βρουν την αιτία που έφυγε τόσο ευχαριστημένος ο επαίτης, τότε θυμήθηκαν το χρη­σμό, που είχε δοθεί στους Ιναχιείς και αμέσως πήγαν στον Βασιλιά τους να δώσει διαταγή να συλλάβουν τον επαίτη. Ο Τέμων όμως είχε προλάβει να φύγει μακριά χωρίς να πάθει τίποτα με τη βοήθεια του Απόλλωνα που του είχε τάξει εκατόμβη για να το σώσει.

Το επεισόδιο αυτό προκάλεσε τη μονομαχία μεταξύ του Βασιλιά των Ιναχιέων Υπέροχου και του Βασιλιά των Αινιάνων Φήμιου, ο οποίοςσκότωσε τον Υπέροχο. Η νίκη αυτή εξασφάλισε πλέον την εγκατάσταση των Αινιάνων στη χώρα των Ιναχιέων, διότι δέχθηκαν οι Ιναχιείς να εγκατασταθούν οιΑινιάνες στη χώρα τους σαν θέλημα θεού.

Με το μύθο αυτόν λήγουν τα προϊστορικά χρόνια των Αινιάνων. Η χώ­ρα που κατοικούσαν οι Αινιάνες λέγονταν Αινίς.

Για την ανάμνηση των εθνικών τους ηρώων, Τέμωνα και Φήμιου τη δια­τήρησαν και κατά τους ιστορικούς χρόνουςτο σεβασμό προςαυτούς όχι μό­νον με την απεικόνιση αυτών  στα νομίσματα των τεσσάρων περιόδων τους, αλλά και με τα έθιμα της λατρείας τους. Σε κάθε επίσημη θυσία περιέβαλαν με το παχύ θυσιαζόμενο ζώο ένα λιθάρι που πίστευαν ότι με το λιθάρι αυτό σκότωσε ο Φήμιος τον Υπέροχο, γι’ αυτό το λιθάρι αυτό ήταν ιερό γι’ αυτούς και σε κάθε εκατόμβη προς τον Απόλλωνα για εκδήλωση ευγνωμοσύνης προς τον Τέμωνα μοίραζαν τις καλύτερες μερίδες απ’ τα θυσιασμένα ζώα στους επιζώντες απογόνους του.

Οι Αινιάνες αρχικά ήταν καλοί σφενδονήτες και έμπειροι ακοντιστές, αρ­γότερα έγιναν δεινοί ιππείς. Ο Ξενοφών (Κυρ. Ανάβασις, VI, 1, 7) τους χα­ρακτηρίζει και καλούς χορευτές έχοντες μάλιστα και δικό τους χορό, την Καρπαία η οποία ήταν ορχήστρα μιμητικής σύγκρουσης ζευγολάτη και ληστή —με ρυθμό φλογέρας— με διπλή λύση, διότι άλλοτε μεν ο ζευγολάτης μάχον­ταν προς το ζεύγος του ντρόπιαζε και συλλάμβανε το ληστή  τον έζευε με τα βόδια του με δεμένα τα χέρια του πίσω, άλλοτε επικρατούσε ο ληστής, ο οποίος έδενε τον ζευγολάτη μαζί μα τα βόδια του.

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΙΝΙΑΝΩΝ

Απ’ την αρχαία ομώνυμη φυλή των Αινιάνων ο παπα - Ζαχαρίας Ανα­γνωστόπουλος μετονομάσθηκε σε Αινιάνα. Ο παπα - Ζαχαρίας καταγόταν απ’ το Μαυρίλλο της Δυτικής Φθιώτιδας. Είχε φοιτήσει στις Σχολές των Αγράφων και είχε τεράστια, μόρφωση. Παιδιά του ήταν ο Γεώργιος, ο Χριστόδουλος και ο Δημήτριος.

Το 1800 κλήθηκε απ’ τον άρχοντα του Πατρατζικιού (Υπάτης) στην εκεί Σχολή που δίδαξε αρκετά χρόνια. Μετά πήρε την οικογένεια του και πήγε στις θεράπους της Κωνσταντινούπολης και έγινε οικοδιδάσκαλος των σημαντικότερων εκεί οικογενειών και κυρίως στην οικογένεια Μουρούζη. Η Ελληνι­κή παροικία τον εξέλεξε Διευθυντή της Σχολής του Γένους των θεραπειών που διαδέχθηκε τον Αλέξανδρο Ι. Βοδινό  τον μετέπειτα Γυμνασιάρχη Πατρών μέχρι το 1815. Ο παπα - Ζαχαρίας Αινιάν και τα παιδιά του μυήθηκαν πολύ ενωρίς στα βαθειά μυστικά της Φιλικής Εταιρίας.

Μετά την επανάσταση του 1821 οιΑινιάνες εγκαταστάθηκαν στην Υπάτη, έτσι συγκαταλέγεται και η οικογένεια των Αινιάνων στο Πατρατζικιώτικο Αρχοντολόϊ.

 

ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

1. Αναγνωστοπούλου Ξ. «Ιστορία Υπάτης», Αθήνα, 1959.

2. Βορτσέλα Ιω., «Φθιώτις», Αθήνα 1907.

3. Κωνσταντίνου Μαίρης, «Εφημερίς Σπερχειός», αρ. φύλ. 112.

4. Παπαγεωργίου Χαρ. «Στις πλαγιές τοΰ Τυμφρηστού», Αθήνα 1962.

5. Σιμοπούλου   Θεόφ.   Αρχιμανδρίτου   «Υπάτη - Εκκλησία   Μητρόπολις», Αθήναι 1981.

6. Σοφιανού Χαριλ. ιατρού «Ιαματικαί Πηγαί Πλατυστόμου», Λαμία 1957.

 

Πηγή: Περιοδικό «Υπάτη»

Επιμέλεια-Διασκευή-Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου

 

from Φθιωτικός Τυμφρηστός https://ift.tt/3eCjarH
via IFTTT