ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΟΥ 1913

ΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟ «ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ» ΤΟΥ 1913 (ΑΠΟ ΤΗΝ «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΟΥ 1913» ΠΟΥ ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ ΤΟΥ 1914).

Η Θεσσαλονίκη είναι σήμερον μία μεγάλη Ανατολική πόλις, υψούται αμφιθεατρικώς και παρουσιάζει μίαν γραφικωτάτην εικόνα, από εκείνας τας οποίας σχηματίζουν αι Ανατολικοί πόλεις, επί των οποίων επί αιώνας παρέμεινεν η Οθωμανική κυριαρχία… Όλον εκείνον το ατελεύτητον σύμπλεγμα των ανατολικών οικιών των αναρριχωμένων εις τα πρόβουνα του Χορτιάτου με τα Τουρκικά καφάσια, με τα Ισραηλιτικά υφλέγιτα, με τα Ελληνικά χαγιάτια, μέσω των οποίων διαφαίνονται πράσινοι κήποι και εκτοξεύονται υψηλοί κατάλευκοι μιναρέδες, ένθεν εις ωρισμένας ώρας προβάλλει την κεφαλήν του χότζας ψάλλων την προσευχήν εις τον Αλλάχ, έχει μίαν ανατολικήν γραφικότητα σπανιωτάτην, εν γραφικόν θέλγητρον, το οποίον εις μάτην θα ζήτηση τις εις τας ρυθμικώς και τετραγωνικώς ρυμοτομημένος οδούς των ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων...

 Άι ιδιωτικοί οικοδόμοι της Θεσσαλονίκης είναι κατά το πλείστον ξύλιναι και παλαιοί και δι’ αυτό αι πυρκαϊαί είναι εις την ημερησίαν διάταξιν, δεν δυσκολεύεται όμως ο από του ατμόπλοιου θεώμενος της πόλεως να διακρίνη τα λείψανα του αρχαίου κάλλους και μεγαλείου της εις τους δεσπόζοντας του πανοράματος τρούλους των εξισλαμισθέντων ναών, τους οποίους φρουρούσιν εκατέρωθεν πανύψηλοι μιναρέδες ως άφωνοι και ακίνητοι γίγαντες, επιβάλλοντες μέχρι προ τινών εβδομάδων το κράτος του κατακτητού και τον ασιατισμόν της πίστεως του Μωάμεθ εις την πόλιν ήτις απηθανάτισε το όνομα της αδελφής του πρώτου αντιπροσώπου της μεγάλης Ελληνικής ιδέας. Άλλα ενθύμια περασμένων μεγαλείων, εγκατεσπαρμένων εις διάφορα σημεία της πόλεως, διηγούνται δι' αμυδρών υπαινιγμών την δόξαν των παλαιών της χρόνων, η οποία δεν εχρειάζετο παρά το ζωογόνον πνεύμα της Ελλάδος δια να αναθάλη πάλιν. Από της στενής πεδιάδος ήτις περιζώνει τον μυχόν του Θερμαϊκού κόλπου η πόλις αναρριχάται εις τα υπερκείμενα πρόβουνα του όρους Χορτιάτου (Κισσού), αποκτώσα το αμφιθεατρικόν σχέδιον της Επταλόφου και της Σμύρνης. Με την Κωνσταντινούπολη εκτός του αμφιθεατρικού σχεδίου έχει κοινόν το Επταπύργιον εις το οποίον καταλήγει. Άλλοτε περιεκλείετο ολόκληρος η πόλις εντός τείχους, το οποίον απέκρυπτεν εν μέρει την εκ του λιμένος θέαν της, από πολλού όμως έχει κατεδαφισθή η κατά μήκος της παραλίας πλευρά του τείχους και έμειναν μόνον αι τρεις άλλαι πλευραί, χωρίς να εξυπηρετούν κανένα σκοπόν, ως είναι παραμελημένοι.

Καθ' όλον το μήκος της παραλίας, από του Πύργου Κανλή-Κουλέ μέχρι του προμαχώνος Τοπ-Χανέ, κατεσκευάσθη ευρεία προκυμαία, εκ της οποίας έλαβεν η Θεσσαλονίκη όψιν τινά Ευρωπαϊκής πόλεως. Τα χερσαία αυτής τείχη εκτίσθησαν εξ αρχαίων συντριμμάτων και βασίζονται επί κυκλώπειων θεμελίων. Εκ του ανατολικού και του νοτιοδυτικού μέρους η πόλις ασφαλίζεται υπό δύο χειμάρρων, των οποίων αι κοίται ως τάφροι ευρείαι και βαθείαι καθιστώσιν αποτομώτερον το ύψος των τειχών. Άι φυσικαί αύται τάφροι αρχίζουν από της ακροπόλεως, καταλήγουν εις θάλασσαν.

Μεταξύ των ακαθάρτων και σκοτεινών στενωπών και τινών κατά το Μάλλον και ήττον Ευρωπαϊκής όψεως οδών μία ευρύτατη και ωραία λεωφόρος διασχίζει την πόλιν, αποτελούσα συνέχειαν της έξωθεν ερχόμενης Εγνατίας οδού και διήκουσα κατ' ευθείαν γραμμήν μέχρι της πύλης της Καλαμαριάς. Η λεωφόρος αύτη μετά της ωραίας παραλιακής οδού είναι τα κέντρα του εμπορίου και της κινήσεως της πολυάνθρωπου πόλεως… 

ΤΟΤΕ... 

ΤΕΥΧΟΣ 2 

ΑΘΗΝΑ

1983

from anemourion https://ift.tt/2ZWDhN8
via IFTTT