Η απόβαση των ελληνικών δυνάμεων στη Σμύρνη το 1919 και η Συνθήκη των Σεβρών το 1920, συνέταξαν τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της οθωμανικής αυτοκρατορίας αλλά και γέννησης της νεότερης Τουρκίας. Οι Τούρκοι εξαθλιωμένοι από τους πολέμους δεν μπορούσαν να ελπίζουν στους ηττημένους συμμάχους τους ούτε βέβαια στις νικήτριες δυνάμεις για βοήθεια. 'Όταν η εξαρτημένη από τους δυτικούς συμμάχους κυβέρνηση στην Κωνσταντινούπολη έστειλε τον απόστρατο στρατηγό Mustafa Kemal να επιθεωρήσει το Τρίτο Σώμα Στρατού στη Sivas και το Δέκατο Πέμπτο στο ashram δημιούργησε χωρίς να υποψιάζεται την αφετηρία της νεότερης τουρκικής ιστορίας.
 |
| AKŞEHIR, 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 1922. Ο MUSTAFA KEMAL ΜΕ ΤΟΝ ΡΩΣΟ ΣΤΡΑΤΗΓΟ MIKHAIL FRUNZE ΠΕΡΙΣΤΟΙΧΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟ ΜΕ ΤΟ ΑΣΤΕΡΙ ΤΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ. ΑΡΙΣΤΕΡΑ, ΜΕ ΤΗ ΖΩΝΗ ΣΤΗ ΧΛΑΙΝΗ, Ο İSMET İNÖNÜ. (ΙΑΚΩΒΟΣ Ζ. ΑΚΤΣΟΓΛΟΥ: «ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1919-1992», ΤΡΟΧΑΛΙΑ |
Ο Kemal ασχολήθηκε με την ανασύνταξη των τουρκικών δυνάμεων και την υπονόμευση της επίσημης κυβέρνησης. Τον Ιούνιο του 1918 διέταξε τη σύγκλιση συνεδρίου με εκπροσώπους από πολλά μέρη της οθωμανικής επικράτειας, προκαλώντας έτσι την ανάκληση του από την κυβέρνηση της Κωνσταντινουπόλεως και τελικά την επικήρυξη του. Το συνέδριο στο ashram της 23ης Ιουλίου 1919 διήρκεσε δεκατέσσερες μέρες και έθεσε επί τάπητος το εθνικιστικό πρόγραμμα του Kemal. Οι σύνεδροι ζήτησαν από την κυβέρνηση να αντισταθεί στην ξένη κατοχή και τη δημιουργία εθνοσυνέλευσης. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους το συνέδριο στη Sivas επιβεβαίωνε με μεγαλύτερη ακόμα εκπροσώπηση τις απαιτήσεις των εθνικιστών. Η κρυφή επικοινωνία της κυβέρνησης της Κωνσταντινουπόλεως με τους εθνικιστές της Άγκυρας, προκάλεσε τον Μάρτιο 1920 την επέμβαση και κατοχή της πρωτεύουσας από τις συμμαχικές δυνάμεις υπό τον στρατηγό Milne και τον πλήρη έλεγχο των κρατικών υπηρεσιών. Στις 23 Απριλίου 1920 η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση δήλωσε ομόφωνα την πίστη της στο «Εθνικό Συμβόλαιο» που είχε συντάξει ο Kemal, αφού τον εξέλεξε Πρόεδρο της Δημοκρατίας καταργώντας την επίσημη κυβέρνηση. Η ειρήνη του San Remo τον Απρίλιο του 1920, διασφάλισε τα συμφέροντα της Μεγάλης Βρετανίας στη Μεσοποταμία, την Παλαιστίνη και την προάσπιση των στενών. Η Ιταλία και η Γαλλία έλαβαν ανάλογες εγγυήσεις για την παρουσία τους στην Antalya και την Κιλικία. Δεδομένης της ιταλικής αντίθεσης προς την εντολή που έλαβε η Ελλάδα για την περιοχή Αϊδινίου και τη σταδιακή αποξένωση της Γαλλίας, η ελληνική πολιτική βρέθηκε αποκλειστικά εξαρτημένη από τη Μεγάλη Βρετανία.
Ιταλία και Γαλλία
Στη σύσκεψη του Λονδίνου τον Φεβρουάριο του 1921, ο Lloyd George έδωσε στους Έλληνες εκπροσώπους την εντύπωση ότι η χώρα του υποστήριζε με ενθουσιασμό τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία. Η κυβέρνηση της Άγκυρας ωστόσο αποδείχτηκε εξαιρετικά ικανή στους διπλωματικούς ελιγμούς. Μέσα στο 1921 κατάφερε να συνάψει φιλικές σχέσεις με την Ιταλία και τη Γαλλία ενισχύοντας την απομάκρυνση τους από τις βρετανικές επιλογές. Η ψύχρανση με την Ιταλία είχε αρχίσει αμέσως μετά το τέλος του πολέμου στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι, ενώ οι γαλλοβρετανικές αντιθέσεις πάνω στο θέμα των γερμανικών επανορθώσεων οξύνθηκαν μετά το 1920.
 |
| ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗ, 7 ΙΟΥΛΙΟΥ 1920. Ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΚΟΝΔΥΛΗΣΥΠΟΔΕΧΟΝΤΑΙ ΤΟΝ ΒΡΕΤΑΝΟ ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΜΠΡΙΤΖΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡΑΙΔΕΣΤΟΥ. (ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, ΑΘΗΝΑ) |
Με τον Ιταλό υπουργό Sforza οι Τούρκοι συμφώνησαν κοινή διαχείριση των πόρων της ιταλικής ζώνης στη Μικρά Ασία με αντάλλαγμα την αναγνώριση των τουρκικών διεκδικήσεων στη Σμύρνη, και τη Θράκη. Η Ιταλία απέσυρε σταδιακά τις δυνάμεις της από την Antalya και επέτρεψε στους Τούρκουs να αναλάβουν τον έλεγχο της περιοχής. Οι Γάλλοι γρήγορα ακολούθησαν το ιταλικό παράδειγμα τερματίζοντας τις εχθροπραξίες με τους Τούρκους, ώστε τον Οκτώβριο του 1921 ο υπουργός Franklin Bouillon να υπογράψει με τον Κεμάλ την ομώνυμη συμφωνία στην Άγκυρα.
 |
| ΣΜΥΡΝΗ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1920. Ο ΥΠΑΤΟΣ ΑΡΜΟΣΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ, ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΣΣΤΕΡΓΙΑΔΗΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΙΑΣ ΛΕΩΝΙΔΑ ΠΑΡΑΓΚΟΥΠΟΛΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΟΝ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΕΛΕΤΗΣ. ΔΕΞΙΑ, Ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ ΠΕΡΙΕΡΓΑΖΕΤΑΙ ΤΟ ΠΗΛΗΚΙΟ ΤΟΥ. (ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ) |
Με τη συμφωνία αυτή η Γαλλία παραχωρούσε στην κυβέρνηση της Άγκυρας 10.000 τετρ. χιλιόμετρα ζώνης κατοχής στα σύνορα με τη Συρία. Ως αντάλλαγμα οι Τούρκοι παραχώρησαν δικαιώματα κοινής εκμετάλλευσης πλουτοπαραγωγικών πηγών στους Γάλλους. Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Λόρδος Curzon, διαμαρτυρήθηκε έντονα για τις παρασπονδίες της Γαλλίας, οι οποίες άλλωστε έθιγαν βρετανικά συμφέροντα στο Ιράκ.
Σοβιετική Ρωσία
Η Σοβιετική Ρωσία, απαντώντας στην προσπάθεια της Αγγλίας να ελέγξει τη ναυσιπλοΐα στα στενά και στη Μαύρη Θάλασσα και να δημιουργήσει κράτη-αναχώματα γύρω από τη σοβιετική ευρασιατική επικράτεια, κατέλαβε τη Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν και ανέλαβε την προστασία της Αρμενίας από την τουρκική διείσδυση. Η τουρκοσοβιετική συνθήκη φιλίας της 16ης Μαρτίου 1921, προσέφερε στους δύο παλιούς αντιπάλους την ευκαιρία να ασχοληθούν απερίσπαστοι με άλλες μεγάλες απειλές. Σύμφωνα με τη συνθήκη αυτή, η Ρωσία συναινούσε στην κατάργηση των διομολογήσεων, αναγνώριζε την κυβέρνηση της Άγκυρας και παραχωρούσε στους Τούρκους το Cars και το Ardahan, ενώ το Batumi ετίθετο υπό ρωσοτουρκική συνδιοίκηση. Οι δύο συμβαλλόμενες χώρες υπέγραψαν συνυποσχετικό ότι δεν θα αναγνώριζαν συνθήκες επιβεβλημένες σε οποιαδήποτε από τις δύο διά της βίας. Η ασφάλεια της αναδυόμενης Τουρκίας συνδέθηκε με την αντιιμπεριαλιστική σοβιετική πολιτική και ο εξοπλισμός των δυνάμεων του Κεμάλ εναντίον των Ελλήνων αποτέλεσε τμήμα της σοβιετικής προσπάθειας αποκλεισμού των Βρετανών από τα στενά και τη Μαύρη Θάλασσα. Μολονότι οι σχέσεις του Κεμάλ με τους Ιταλούς και κυρίως τους Γάλλους ενοχλούσαν τους Ρώσους, αυτό δεν εμπόδισε τους Τούρκους να υπογράψουν τον Οκτώβριο 1921 τη συνθήκη του Kars με την Αρμενία, τη Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν προς αναγνώριση των κοινών τους συνόρων. Στη σύσκεψη του ανώτατου συμβουλίου στις Κάννες τον Ιανουάριο του 1922, ο Λόρδος Curzon πρότεινε την αυτονόμηση της Σμύρνης υπό την προστασία της Κοινωνίας των Εθνών και την αναδιαπραγμάτευση της έκτασης της Θράκης. Οι πολιτικές αλλαγές στη Γαλλία και την Ιταλία καθυστέρησαν τη συζήτηση του σχεδίου αυτού. Τον Μάρτιο οι τρεις σύμμαχοι πρότειναν στους εμπόλεμους Έλληνες και Τούρκους ανακωχή με τουρκική κυριαρχία στα ασιατικά εδάφη της Τουρκίας, και αποστρατιωτικοποίηση των στενών και της γύρω περιοχής. Η ελληνική κυβέρνηση εξαντλημένη από την πολεμική προσπάθεια δέχτηκε την ανακωχή, αλλά οι Τούρκοι ενισχυμένοι από τους Γάλλους και τους Σοβιετικούς εξακολούθησαν να θέτουν όρους. Οι Έλληνες απάντησαν με μια απονενοημένη προσπάθεια κατάληψης της Κωνσταντινουπόλεως ως μοχλό πίεσης κατά του Κεμάλ, η οποία όμως αντιμετώπισε τη σκληρή αντίθεση των Άγγλων. Η τελευταία αυτή επιχείρηση αδυνάτισε την ελληνική γραμμή άμυνας και έφερε εγγύτερα το μοιραίο τουρκικό χτύπημα τον Αύγουστο του 1922.
ΘΑΝΟΣ ΒΕΡΕΜΗΣ
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ 1919-1922
7 ΗΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ
ΑΘΗΝΑ
2002
from anemourion https://ift.tt/2TtmP0J
via IFTTT