Περήφανο και ατάραχο, το Κάστρο της Λαμίας δεσπόζει πάνω από την πόλη εδώ και αιώνες. Σαν πέτρινος παρατηρητής του χρόνου, έχει δει αυτοκρατορίες να ανεβαίνουν και να πέφτουν, στρατούς να περνούν, σημαίες να αλλάζουν. Και όμως, αυτό στέκει – φρουρός, μνήμη και σύμβολο μαζί.
Αρχαία θεμέλια, διαχρονική στρατηγική σημασία
Η τοποθεσία στην οποία είναι χτισμένο το κάστρο ήταν από την αρχαιότητα στρατηγική. Πάνω στον λόφο που εποπτεύει τον Μαλιακό κόλπο και ελέγχει το πέρασμα προς τη Θεσσαλία, υπήρξε οχυρό ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ., αποτελώντας μέρος της αρχαίας Λαμίας, της ισχυρής πόλης των Μαλιέων.
Κατά τον Λαμιακό Πόλεμο (323 π.Χ.), η ακρόπολη της Λαμίας έγινε σημείο άμυνας και αντοχής των ελληνικών δυνάμεων απέναντι στους Μακεδόνες. Η πόλη τότε πέρασε στην Ιστορία.
Βυζαντινή αναγέννηση και οχύρωση
Στα βυζαντινά χρόνια το κάστρο ενισχύεται με τείχη και πύργους. Είναι η περίοδος όπου η Λαμία καθίσταται σημαντικό διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο της περιοχής. Το κάστρο τότε αποκτά μορφή που εν μέρει διατηρείται μέχρι και σήμερα. Στα χρόνια των επιδρομών και των εμφύλιων βυζαντινών πολέμων, αποτέλεσε ασφαλές καταφύγιο για τους κατοίκους.
Φράγκοι, Καταλανοί, Οθωμανοί – το κάστρο αλλάζει χέρια
Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους (1204), η Λαμία περνά στα χέρια των Φράγκων και στη συνέχεια των Καταλανών. Κάθε κυρίαρχος αφήνει και το δικό του αποτύπωμα στην αρχιτεκτονική και την αμυντική δομή του κάστρου. Από τα μέσα του 15ου αιώνα, οι Οθωμανοί ενσωματώνουν το κάστρο στο αμυντικό τους δίκτυο και το ενισχύουν με νέα έργα.
Η πόλη αποκτά το όνομα "Ζητούνι" και το κάστρο λειτουργεί πλέον και ως διοικητικό κέντρο, κατοικία αγάδων και στρατιωτικός σταθμός.
Επανάσταση και νεότερη ιστορία
Το 1821, το κάστρο γίνεται και πάλι μάρτυρας μαχών. Η Λαμία δεν απελευθερώνεται αμέσως – ενσωματώνεται στο ελληνικό κράτος το 1832 – αλλά το κάστρο παίζει ρόλο και στην επανάσταση και στους μετέπειτα αγώνες. Στον 20ό αιώνα χάνει τον στρατιωτικό του χαρακτήρα, αλλά κερδίζει έναν νέο ρόλο: αυτόν του μνημείου.
Σήμερα, στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας, το οποίο φιλοξενεί ευρήματα από την ευρύτερη περιοχή, με εκθέματα που χρονολογούνται από τους προϊστορικούς έως και τους ρωμαϊκούς χρόνους.
Περισσότερο από κάστρο – είναι ψυχή της πόλης
Πέρα από την ιστορική του αξία, το Κάστρο της Λαμίας είναι σημείο συνάντησης. Είναι ο τόπος απ’ όπου ο επισκέπτης βλέπει όλη την πόλη να απλώνεται μπροστά του. Είναι το σημείο όπου χτυπά η καρδιά της Λαμίας – μια υπενθύμιση ότι αυτή η πόλη δεν είναι τυχαία. Στάθηκε, άντεξε, φώτισε.
Το Κάστρο της Λαμίας δεν είναι ερείπιο του παρελθόντος. Είναι θεμέλιο του παρόντος – και φάρος για το μέλλον.