Η Ελλάδα απέναντι σε μια ενδεχόμενη σύγκλιση Τουρκίας - Ισραήλ.
Οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ βρίσκονται σε φάση παρατεταμένης επιδείνωσης. Ωστόσο, η ύπαρξη κοινών στρατηγικών συμφερόντων – κυρίως σε ό,τι αφορά την ασφάλεια και σταθερότητα της Συρίας – καθιστά την πιθανότητα σταδιακής εξομάλυνσης όχι μόνο ρεαλιστική, αλλά και επιθυμητή για τρίτους παράγοντες, ιδίως για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μολονότι μια πλήρης επαναπροσέγγιση μεταξύ Άγκυρας και Τελ Αβίβ φαντάζει δύσκολη στο παρόν, η ανάγκη διαμόρφωσης ενός κοινού πλαισίου για τη μετά-Άσαντ εποχή θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης για επανέναρξη διαύλων επικοινωνίας.
Η στρατηγική αυτή προοπτική συγκλίνει με τις περιφερειακές στοχεύσεις τόσο της Τουρκίας όσο και του Ισραήλ. Παρά την εμπρηστική ρητορική του Προέδρου Ερντογάν και τη δημόσια στήριξη προς τη Χαμάς, η Άγκυρα επιδιώκει, όπως και το Ισραήλ, να διασφαλίσει επιρροή και έλεγχο στη Συρία για την αποτροπή αντίστοιχα των κουρδικών παραστρατιωτικών δομών και των σιιτικών πολιτοφυλακών. Επιπλέον, και οι δύο χώρες βλέπουν με ανησυχία την επιρροή του Ιράν, γεγονός που συνιστά αντικείμενο στρατηγικής σύγκλισης.
Η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στα τέλη του 2024 έχει διαμορφώσει ένα νέο επιχειρησιακό και γεωπολιτικό περιβάλλον. Η Τουρκία διατηρεί στρατιωτικό έλεγχο στο βόρειο τμήμα της Συρίας, ενώ το Ισραήλ εξακολουθεί να ελέγχει τα Υψίπεδα του Γκολάν και να ασκεί εναέρια παρουσία σε όλη την επικράτεια. Στο πλαίσιο αυτό, αναδεικνύεται ένα παράθυρο για πραγματιστική συνεργασία αναφορικά με τη μελλοντική αρχιτεκτονική ασφάλειας της Συρίας.
Σε αντίθεση με το Παλαιστινιακό ζήτημα, το οποίο προκαλεί έντονες ιδεολογικές και κοινωνικές αντιδράσεις, η συριακή κρίση προσφέρει ένα λιγότερο ιδεολογικά φορτισμένο πλαίσιο, εντός του οποίου η αντιπαλότητα εκδηλώνεται κυρίως μέσω αποκλινόντων στρατηγικών επιδιώξεων. Το Ισραήλ επιδιώκει μια αποδυναμωμένη και κατακερματισμένη Συρία, ώστε να περιορίσει την ιρανική επιρροή, ενώ η Τουρκία υποστηρίζει μια ισχυρή, συγκεντρωτική κεντρική διοίκηση, ικανή να εμποδίσει τη δημιουργία αυτόνομων κουρδικών εστιών.
Παρά τις διαφορές, τα σημεία σύγκλισης είναι υπαρκτά και μπορούν να αξιοποιηθούν. Ήδη έχουν λάβει χώρα τεχνικές συνομιλίες, με διαμεσολαβητικό ρόλο, ενώ η Ουάσιγκτον έχει λόγους να ενθαρρύνει την αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ δύο σημαντικών συμμάχων – του Ισραήλ και μιας χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ. Στο ευρύτερο πλαίσιο ανακατανομής ρόλων στη Μέση Ανατολή, η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει τη μεταβίβαση ευθυνών ασφάλειας σε περιφερειακούς δρώντες. Συνεπώς, η συνεργασία Τουρκίας και Ισραήλ αποκτά πρόσθετη σημασία για την αποτροπή αναζωπύρωσης της σύγκρουσης και την αποφυγή αναγκαστικής επανεμπλοκής αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων.
Παράλληλα, για το Ισραήλ, μια επιλεκτική αποκατάσταση των σχέσεων με την Άγκυρα ενδέχεται να λειτουργήσει εξισορροπητικά απέναντι στις αυξανόμενες αραβικές πρωτοβουλίες συνεργασίας, με προέλευση κυρίως από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Οι γεωπολιτικές επιπτώσεις μιας πιθανής τουρκοϊσραηλινής προσέγγισης θα είναι άμεσες και κρίσιμες για την Ελλάδα. Η στρατηγική ελληνοϊσραηλινή σχέση που έχει αναπτυχθεί την τελευταία δεκαετία – με πυλώνες τις επενδύσεις Ισραηλινών στο ελληνικό real estate, την αμυντική συνεργασία, τις ενεργειακές συμπράξεις και τον συντονισμό στην Ανατολική Μεσόγειο – δεν θα είναι η ίδια σε περίπτωση που προκριθεί η αναθέρμανση των σχέσεών του με την Τουρκία.
Η σύγκλιση Αθήνας – Τελ Αβίβ αποτέλεσε μέχρι σήμερα βασικό εργαλείο της ελληνικής διπλωματίας, τόσο έναντι της Άγκυρας όσο και στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής και αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Η διαμόρφωση ενός άξονα Αθήνας – Λευκωσίας – Καΐρου – Τελ Αβίβ ενίσχυσε τη θέση της Ελλάδας ως παράγοντα σταθερότητας. Εντούτοις, μια τουρκοϊσραηλινή επαναπροσέγγιση θα μπορούσε να ανατρέψει αυτή την εικόνα, αποδυναμώνοντας την ελληνική επιχειρηματολογία. Και αυτό σε μια περίοδο που η αμερικανική ηγεσία αισθάνεται πιο άνετα να συνομιλεί με τον Ταγή Ερντογάν παρά με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Επιπλέον, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η Άγκυρα να επιχειρήσει αξιοποίηση μιας νέας ισορροπίας με το Ισραήλ, προκειμένου να πιέσει για επαναπροσδιορισμό των θαλάσσιων ζωνών και ενεργειακών διαδρόμων στην Ανατολική Μεσόγειο, θέτοντας στο περιθώριο την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία.
Υπό το πρίσμα των παραπάνω, η Ελλάδα καλείται να προσαρμόσει την περιφερειακή της στρατηγική και να ενισχύσει τη διπλωματική της ευελιξία. Η προσδοκία μονίμου ρήξης μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ δεν αποτελεί πλέον ασφαλή παραδοχή· αντίθετα, απαιτείται ενίσχυση πολυμερών συνεργασιών και αναβάθμιση της παρουσίας της χώρας σε ευρύτερες γεωπολιτικές πρωτοβουλίες.
from Όλες Οι Ειδήσεις - Dnews https://ift.tt/GmVw18a
via IFTTT