Πρώτον κάθε άνθρωπος αξίζει μια θέση στην κοινωνία ανεξαρτήτως γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων και δεύτερον, και σπουδαιότερο, η απόκτηση αυτών των ικανοτήτων, πολλές φορές είναι υπονομευμένη από την αφετηρία της.
Αν υπάρχει μια έννοια στη «δημόσια αγορά» που δεν αμφισβητείται από κανέναν ή σχεδόν από κανέναν, είναι αυτή της αξιοκρατίας. Από τα δεξιά μέχρι τα αριστερά, περνώντας από το Κέντρο, όλοι κάνουν μια στάση στο καφενείο της αξιοκρατίας για να πιούν τον καφέ τους. Κανένας από τους πολιτικούς, όλους του φάσματος, δεν υπάρχει που να μη ορκίζεται στην αξιοκρατία. Θα έλεγα μάλιστα πως στους έλληνες σοσιαλδημοκράτες κάνει τη μεγαλύτερη θραύση. Η απάντησή τους στο «κράτος της Δεξιάς» είναι το κράτος της αξιοκρατίας, που φυσικά θα είναι το δικό τους κράτος. Ούτε μια στιγμή δεν αναρωτιούνται, αν το κράτος της Δεξιάς είναι το κράτος των κομματικά άξιων, όπως αυτό αναδεικνύεται από την ιδεολογία της αξιοκρατίας.
Στενά συνδεδεμένη με την έννοια της αξιοκρατίας είναι και η έννοια «της ισότητας των ευκαιριών», η οποία και αυτή παρουσιάζεται ως σοσιαλιστική επαγγελία. Ούτε μια στιγμή δεν αναρωτιούνται, όλοι αυτοί οι «σοσιαλιστές», αν και συχνά τον επικαλούνται, αν έχει δίκιο ο Μάικλ Σαντέλ, όταν γράφει πως «η ρητορική της ευκαιρίας συμπυκνώνεται στο σύνθημα ότι όσοι εργάζονται σκληρά και ακολουθούν τους κανόνες θα πρέπει να μπορούν να ανελιχθούν «όσο τους επιτρέπει το ταλέντο τους» (Michael J. Sandel, Η τυραννία της αξίας, Τι έχει απογίνει το κοινό καλό; Μτφ: Μιχάλης Μητσός, Πόλις, 2022, σ. 41). Η έννοια της αξιοκρατίας συνεπάγεται την κοινωνία των «άξιων», όχι των ελεύθερων, πολιτών. Οι υπόλοιποι, είναι οι ανάξιοι, κατά Ζίγκμουντ Μπάουμαν τα «ανθρώπινα απορρίμματα» ή «οι περιττοί άνθρωποι» ή οι κατά Ουγκώ «Άθλιοι». Αυτοί που δεν μπορούν να καταναλώνουν άλλο ή αυτοί που ποτέ στη ζωή τους δεν ήταν καταναλωτές. Μόνο ευκαιρίες υπάρχουν και εδώ οι άξιοι επικρατούν. Οι υπόλοιποι; Όπου φτωχός και η μοίρα του. Οι ανισότητες παράγουν ευημερία, η ισότητα την εμποδίζει. Να τι ακριβώς μάς λέει η έννοια της «αξιοκρατίας». Να γιατί αυτή είναι μια δεξιά έννοια. Σίγουρα για πολλούς όταν λέμε «αξιοκρατία» σημαίνει πως όσοι αξίζουν, κατακτούν τη θέση που τους αξίζει και δεν τους κλέβουν αυτή τη θέση οι «φραπέδες» του όποιου κυβερνώντος κόμματος». Τι καλύτερο, τι πιο «αξιοκρατικό» απ' αυτό; Και όμως πόσο «ψέμα» κρύβεται εδώ; Γιατί πρώτον κάθε άνθρωπος αξίζει μια θέση στην κοινωνία ανεξαρτήτως γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων και δεύτερον, και σπουδαιότερο, η απόκτηση αυτών των ικανοτήτων, πολλές φορές είναι υπονομευμένη από την αφετηρία της. Και εδώ μια σοσιαλδημοκρατική, αριστερή, πέστε την όπως θέλετε, αφήγηση δεν μπορεί ν' αγνοεί πως «οι άξιοι», δεν είναι πάντα αυτοί που αξίζουν. Οι κοινωνίες της σύγκλισης των αφετηριών στέκονται απέναντι σε κάθε «αξιοκρατική» ιδεολογία.
ΥΓ: Αυτή τη στιγμή διαβάζω σε μια πληρέστατη μετάφραση τους Άθλιους του Ουγκώ (Μετάφραση Ωρίων Αρκομάνης – Gutenberg). Όσο και αν μια συντηρητική δεξιά αντίληψη θέλει να μας πείσει πως αυτό το έργο είναι ξεπερασμένο, μια που σήμερα δεν πας φυλακή για την κλοπή μιας φρατζόλας ψωμιού, το πρόβλημα με τους «άθλιους» των αγορών, αν και διαφορετικού επιπέδου, ποσοτικά, όχι ποιοτικά, παραμένει ίδιο. Η «αξιοκρατία» συμβάλλει σ' αυτό.
(Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι δρ κοινωνιολογίας και συγγραφέας- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Τα Νέα")
from Όλες Οι Ειδήσεις - Dnews https://ift.tt/Jt7jsUa
via IFTTT