 |
|
ΣΤΗ «ΣΤΕΛΛΑ ΒΙΟΛΑΝΤΗ» ΣΤΑ 1931, ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΠΑΠΑΔΑΛΗ.
|
Οι άνθρωποι του θεάτρου ζουν, υπάρχουν, ολοκληρώνονται και δικαιώνονται πάνω στη σκηνή. Υπάρχουν όμως και καλλιτέχνες που η ακτινοβολία της προσωπικότητάς τους ξεπερνά τη σκηνή και φωτίζει ευεργετικά τον πλατύτερο κοινωνικό και πνευματικό χώρο. Μια τέτοια μορφή ήταν, αναμφισβήτητα, και η Ελένη Παπαδάκη. Όσοι την είδαν, όσοι συγκινήθηκαν από την τέχνη της, δεν χειροκρότησαν μόνο μια καλλιτέχνιδα της σκηνής, αγάπησαν και πίστεψαν μια πραγματική πνευματική λειτουργό του θεάτρου: μια μορφή που συνδύαζε τη γνώση και την έμπνευση, μαζί με την ακτινοβολία μιας γοητευτικής και ισχυρής προσωπικότητας. Βέβαια, η Ελένη Παπαδάκη πέρα από το εκπληκτικό καλλιτεχνικό της ένστικτο και την ιερή φλόγα του ταλέντου της, μπήκε στο στίβο του θεάτρου οπλισμένη με μια βαθύτατη κουλτούρα και παιδεία· μια πνευματικότητα που ανέπτυξε σε μεγάλη κλίμακα τη δημιουργική της ενόραση και τους ορίζοντες των αναζητήσεων της. Μιλούσε άπταιστα τέσσερις γλώσσες, είχε κάνει σοβαρές σπουδές στη μουσική, στο πιάνο και το τραγούδι, μα πάνω απ' όλα γνώριζε την ελληνική γλώσσα: την αρχαία ελληνική και τη σύγχρονη, αυτήν τη γλώσσα που τη χειριζότανε με μια εκπληκτική χρωματική ποικιλία, με μια ασύλληπτη ενάργεια και αισθητικότητα, από τους πιο παθητικούς ως τους πιο ανάλαφρους και παιχνιδιάρικους τόνους. Ο Στρατής Μυριβήλης έγραψε τούτη τη χαρακτηριστική φράση για τη μεγάλη αυτή τεχνίτρα του θεατρικού λόγου: Ένας τυφλός ακούγοντας την Ελένη Παπαδάκη θα βλέπει ασφαλώς τα χρώματα και τα σχήματα. Γνώρισα την Ελένη Παπαδάκη από την πρώτη είσοδο μου στο Εθνικό Θέατρο, πάνω σ' αυτήν τη σκηνή -σαν μια ευλογημένη σύμπτωση για μένα, την πρωτόβγαλτη τότε νεαρή ηθοποιό- σε όλα τα έργα που πρωταγωνιστούσε η Παπαδάκη ήμουνα κι εγώ στη διανομή, σε μικρούς και αργότερα σε σημαντικότερους ρόλους. Στον «Έμπορο της Βενετίας», στη «Δωροθέα Αγκερμαν», στο «Ενα ποτήρι νερό», στον «Μισάνθρωπο», στην «Ιφιγένεια εν Ταύροις» και στο εκπληκτικό κύκνειο άσμα της την «Εκάβη». Με την αστάθεια και την απειρία του νέου ανθρώπου που παλεύει να ξεπεράσει τις πρώτες δυσκολίες και ζυγιάζει τις μικρές του δυνάμεις μπροστά στις αξιώσεις της σκηνής, παρακολουθούσα συνεχώς τις δοκιμές και ζούσα από κοντά τον πυρετό και τον αγώνα της μεγάλης εκείνης πρωταγωνίστριας που δεν ήταν παρά μια συνεχής επίμονη έρευνα, μια προσπάθεια για την ανακάλυψη της ουσίας του βαθύτερου περιεχομένου του θεατρικού κειμένου, το σφυρηλάτημα για την επεξεργασία της έκφρασης, το ζωντάνεμα και τη διάπλαση του καθαρού λόγου της. Οι δοκιμές εκείνες ήταν ώρες υψηλές διδασκαλίας και μυσταγωγίας. Δεν θαύμαζα μόνο την καλλιτέχνιδα, πίστευα στις αποκαλυπτικές λύσεις, στις απαντήσεις που έδινε στους νεανικούς μου προβληματισμούς, στις τόσες απορίες που μου γεννούσε η επαφή μου με τη σκηνή. Θυμάμαι πόσο μελετημένη έφτανε στην πρόβα. Πόση αίσθηση και γνώση έδειχνε του μέτρου και του ρυθμού που απαιτούσε ο θεατρικός διάλογος· με τι άνεση ξεδιάλυνε την πυκνότητα του κλασικού κειμένου· μα πάνω από όλα, πως κατόρθωνε να διοχετεύει τη δυναμικότητα της στο περιβάλλον της και να γίνεται ο κύριος φορέας του ύφους του ρυθμού της παράστασης.
 |
|
ΣΚΗΝΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ «Η ΒΕΝΤΑΛΙΑ ΤΗΣ ΛΑΙΔΗΣ ΓΟΥΙΝΤΕΡΜΠ»
|
Ήταν η ολοκληρωμένη, μεγάλη πρωταγωνίστρια. Μια επιστημόνισσα και, παράλληλα, μια γόησσα της σκηνής. Η Ελένη Παπαδάκη δικαίωνε μια μεγάλη αρχή, τον βασικό υπέρτατο νόμο, που πάνω σε αυτόν θεμελιώνεται η ουσία και η έννοια της θεατρικής ερμηνείας. Ο ηθοποιός που αναλαμβάνει να ερμηνεύσει ένα ρόλο, πρέπει να ξεπερνά τον εγωκεντρισμό του, την κάθε είδους προκατάληψη, πρέπει να πασχίζει να οδηγεί τον εαυτό του σε κάποιον άλλον άνθρωπο, με διαφορετική ψυχολογία, διαφορετικό εσωτερικό κόσμο, με διαφορετικές αντιδράσεις και εκδηλώσεις. Με λίγα λόγια, δεν πρέπει ο ηθοποιός να φέρνει το θέατρο στον εαυτό του, αλλά να πηγαίνει αυτός σε εκείνο. Την αρχή αυτή, η Παπαδάκη την επαλήθευε σε κάθε δημιουργία της, σε κάθε μεταφορά της από την κωμωδία στο δράμα, από το μπουλβάρ και την ηθογραφία στην τραγωδία. Πόσο ρομαντική και αβρή ήταν στη Δωροθέα Αγκερμαν. Πόσο εκθαμβωτικά χαριτωμένη και αριστοκρατική στη Σελιμέν στον «Μισάνθρωπο», πόσο γοητευτική και δυναμική στην Πόρσια, και σε κείνη την ερμηνεία της στην Εκάβη, πόσο πλάτος και βαρύτητα έπαιρνε η τραγική της μορφή. Η Εκάβη της Παπαδάκη ήταν το σύμβολο της τραγικής μοίρας μιας ολόκληρης φυλής στο πρόσωπο μιας μάνας. Σ' όλη αυτήν την κλίμακα με τις τόσες διαφορετικές ηρωίδες, η Παπαδάκη μεταφερότανε με τη δεξιοτεχνία και την ακρίβεια ενός πραγματικού maitre.
 |
|
ΣΚΙΤΣΟ ΤΟΥ ΦΩΚΙΩΝΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ «»ΙΟΥΔΑ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΜΕΛΑ
|
Ήταν η ενόραση και το ένστικτο του καλλιτέχνη που εμβαθύνει στη σύλληψη του συγγραφέα· που σφραγίζει με τα εκφραστικά του μέσα, τη διάθεση, το κλίμα, την ατμόσφαιρα της θεατρικής παράστασης. Μια μέρα, θυμάμαι, σε μια απεγνωσμένη μου προσπάθεια να πετύχω μια έντονη είσοδο στη σκηνή, με πλησιάζει στο τέλος της πρόβας και μου λέει: «Η είσοδος στη σκηνή είναι η απόδειξη πως πιστεύεις σ' αυτό που θα κάνεις και θα πεις. Ο ηθοποιός δεν πρέπει να παίζει για τον εαυτό του, πρέπει να βρίσκεται σε συνεχή ανταπόκριση μ' αυτούς που έχει δίπλα του. Με την είσοδο σου στη σκηνή πρέπει να ενώνεσαι και να δένεσαι ψυχικά με τους υπόλοιπους συναδέλφους σου. Έτσι μόνο θα υπάρξει, έτσι μόνο θα συμβάλλει στη λειτουργία της παράστασης». Κι αυτός ήταν ο τρόπος που έπαιζε η Παπαδάκη, μεταδίδοντας γύρω της τον ηλεκτρισμό, τον πνευματικό της οίστρο, τη γοητεία. Η Ελένη Παπαδάκη χάθηκε στα 36 της χρόνια. Με τον θάνατο της το ελληνικό θέατρο δεν έχασε μόνο μια ισχυρή καλλιτεχνική παρουσία πάνω στη μεγάλη, ώριμη, δημιουργική της ώρα. Η απώλεια της στέρησε και από τη νεότερη γενιά μια εμπνευσμένη οδηγό, και ένα υψηλό σύμβολο, που θα κατηύθυνε τους νεότερους στα σοβαρά και πνευματικότερα επίπεδα της ερμηνευτικής Τέχνης. Η ηθοποιός Ελσα Βεργή (1921-1989) εκφώνησε αυτόν τον λόγο στις 19 Ιανουαρίου 1976, στην Εστία της Νέας Σμύρνης, σε εκδήλωση που τιμήθηκαν τρεις πρωταγωνιστές του Θεάτρου, η Ελένη Παπαδάκη, ο Γιώργος Γληνός και ο Μήτσος Μυράτ.
from ανεμουριον https://ift.tt/36PXzYq
via IFTTT