 |
|
Η « Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς »: Μάρκος Βαμβακάρης, Ανέστης Δελιάς, Στράτος Παγιουμτζής και Γιώργος Μπάτης. Πειραιάς 1934.
|
Η δεύτερη δεκαετία του Μεσοπολέμου ξεκίνησε με τις καλύτερες προοπτικές για την ελληνική δισκογραφία. Η κατασκευή και λειτουργία της πρώτης -και μοναδικής- βιομηχανικής μονάδος παραγωγής δίσκων -δηλαδή το εργοστάσιο της Columbia της αγγλικής Grammophone S.A., κατοπινής EMI- άνοιξε καινούργιους δρόμους για το ελληνικό τραγούδι, αφού οι συνθήκες ηχογράφησης και παραγωγής μεταβάλλονται ριζικά. Από τους μοντέρνους -για τα μέτρα της εποχής- θαλάμους ηχογραφήσεων, πέρασαν όλοι οι παλαιοί, αλλά και οι νέοι δημιουργοί, ερμηνευτές και οργανοπαίκτες, που μας άφησαν, με την ανεπανάληπτη μουσική έκρηξη, τα ηχητικά αριστουργήματα της δεκαετίας αυτής, τα οποία διαμόρφωσαν το νεότερο ύφος στο εν γένει ελληνικό τραγούδι. Στον τομέα των εταιρειών και την υπεύθυνων καλλιτεχνικών διευθυντών γίνονται ανακατατάξεις. Μετά την ίδρυση του εργοστασίου της Columbia, παραμένουν σε λειτουργία μόνο οι τέσσερις εταιρείες Columbia, His Master’s Voice, Odeon και Parlophone. Οι δύο πρώτες υπό τη διεύθυνση και ιδιοκτησία των Αφών Λαμπρόπουλων και οι άλλες δύο υπό τη διεύθυνση του Μίνωος Μάτσα. Η γαλλική Pathe ηχογραφεί μέχρι τις αρχές του 1932, ενώ κλείνουν τα παραρτήματα της Polydor και της Homokorde-Electro. Ο Παναγιώτης Τούντας αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Columbia, θέση που μοιράζεται στη διάρκεια της δεκαετίας με τον Κωνσταντίνου πολίτη κιθαρίστα και συνθέτη Κώστα Σκαρβέλη. Ο Δημήτρης Σέμσης ή Σαλονικιός συνεχίζει να διευθύνει τη His Master’s Voice. Ο νεαρός Σπύρος Περιστέρης, πολυτάλαντος μουσικός και συνθέτης από τη Σμύρνη, γιος του ιδρυτή της Σμυρνέικης Εστουδιαντίνας «Τα Πολιτάκια», αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Odeon και Parlophone, θέση που κράτησε μέχρι το θάνατό του το 1966. Στην Odeon γίνεται κατά διαστήματα μαέστρος και υπεύθυνος ηχογραφήσεων ο, εκ Σμύρνης, βιολιστής και συνθέτης Ιωάννης Δραγάτσης ή Ογδοντάκης, από μεγάλη οικογένεια μουσικών. Στο χώρο των τραγουδιστών του λαϊκού τραγουδιού οι σπουδαίες φωνές της δεκαετίας του 1920 εγκαταλείπουν τη δισκογραφία στα πρώτα χρόνια της νέας δεκαετίας. Ο Αντώνης Νταλγκάς ηχογραφεί περίπου μέχρι το 1933, καθώς και οι Ευάγγελος Σοφρωνίου, Κώστας Καρίπης, Γιώργος Βιδάλης, Κώστας Νούρος, Δημήτρης Αραπάκης, Ελευθέριος Μενεμεκλής, Τρίο Σαβαρή, Πωλ Γαδ, Γρηγόρης Ατίκης κ.α. Συνεχίζουν, για να εξελιχθούν στις σημαντικότερες φωνές της δεκαετίας του ’30, ο Στελλάκης Περπινιάδης, ο Κώστας Ρούκουνας, η Ρόζα Εσκενάζυ, η Μαρίκα Φραντζεσκοπούλου η Πολίτισσα, ενώ προστίθεται η Ρίτα Αμπατζή και ο Γιώργος Κάβουρας. Στο χώρο του ελαφρού-επιθεωρησιακού τραγουδιού σημαίνουσα θέση στη δισκογραφία παίρνει ο νεαρός Μιχάλης Θωμάκος, ο οποίος πραγματοποιεί μάλιστα το 1930 την πρώτη ηχογράφηση της Columbia, εγκαινιάζοντας τη νέα ελληνική σειρά της εταιρείας με τον κωδικό D.G. Συνεχίζουν ο Κυριάκος Μαυρέας, ο Πέτρος Επιτροπάκης, ο Ορέστης Μακρής κ.ά., ενώ πρωτοεμφανίζονται ο Δημ. Φιλιππόπουλος, ο Αλκής Παγώνης, η Μίνα Κυριακού (κατοπινή σύζυγος του Νίκου Χατζηαποστόλου), ο Βάσος Σεϊτανίδης, ο Τότης Στεφανίδης, η Χρύσα Ευθυμιάτου, ο Νίκος Περδίκης και πολλοί άλλοι. Στο χώρο του λαϊκού τραγουδιού, μετά την πρώτη περίοδο της δισκογραφίας (1924-1930) που επικράτησαν οι κομπανίες των Μικρασιατών με βιολί ή λύρα, σαντούρι ή κανονάκι, κιθάρα και ούτι, αρχίζουν να ηχογραφούνται και τα ρεμπέτικα με μπουζούκια και μπαγλαμάδες. Τα μέλη-ιδρυτές της πειραιώτικης κομπανίας «Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς» ηχογραφούν τα πρώτα τους τραγούδια το 1932 και 1933 με την Columbia και τη His Master’s Voiee, χρησιμοποιώντας και τη φωνή του Στράτου Παγιουμτζή, τη σημαντικότερη φωνή του πειραιώτικου ρεμπέτικου, ενώ ο Ανέστης Δελιάς θα ηχογραφήσει μεταξύ 1935-37 τα λίγα -οκτώ στον αριθμό- τραγούδια του. Η εμφάνιση της ορχήστρας αυτής το καλοκαίρι του 1934 στη Δραπετσώνα και η μεγάλη και εντυπωσιακή επιτυχία της «παρέσυρε» τους περισσότερους Μικρασιάτες συνθέτες να γράψουν τραγούδια παρόμοιου ύφους, με μπουζούκια. Εξαίρεση ο Βαγγέλης Παπάζογλου, από τη Σμύρνη, που διατήρησε το δικό του ενορχηστρωτικό ύφος στα λίγα τραγούδια του, αλλά πολύ μεγάλες επιτυχίες, που ηχογράφησε μεταξύ 1933-1937. Η δεκαετία του ’30 παρά την ολοκληρωτική ανάπτυξη όλων των ειδών του ελληνικού τραγουδιού (ελαφρό, δημοτικό, επιθεωρησιακό, λαϊκό) πρέπει να θεωρηθεί η κατ’ εξοχήν περίοδος της επικράτησης του ρεμπέτικου. Πλήθος δημιουργών και ερμηνευτών έγραψαν αριστουργηματικά τραγούδια στη δισκογραφία, ενώ χρόνο με το χρόνο και νέα πρόσωπα εμφανίζονται. Ετσι, μετά την πρώτη γενιά των σπουδαίων Μικρασιατών συνθετών, όπως ο Παναγιώτης Τούντας, ο Κώστας Σκαρβέλης, ο Βαγγέλης Παπάζογλου, ο Σπύρος Περιστέρης, ο Αντώνης Νταλγκάς, ο Κώστας Καρίπης, ο Γρήγορης Ασίκης, ο Γιάννης Δραγάτσης, ο Δημήτρης Σέμσης, ξεκινούν την πορεία τους ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο Γιώργος Μπάτης, ο Ανέστης Δελιάς, ο Κώστας Ρούκουνας, ο Στέλιος Χρυσίνης, ο Ιάκωβος Μοντανάρης, ο Σταύρος Παντελίδης, ο Δημήτρης Γκόγκος ή Μπαγιαντέρας, ο Στέλιος Κερομύτης, ο Γιοβάν Τσαούς (Γιάννης Εϊτζιρίδης), ο Μανώλης Χρυσαφάκης κ.ά. Λίγο πριν ή λίγο μετά την «εθνοκτόνο» μεταξική λογοκρισία, μια νέα σειρά συνθετών με ιδιαίτερο ταλέντο προστίθεται στους παλιούς και υπογράφει μέσα στο ασφυκτικό κλίμα της ελεγχόμενης δημιουργίας μια νέα σειρά τραγουδούν που δίνουν διέξοδο στο νέο αυτό κλίμα που δημιουργήθηκε από τις απαγορεύσεις. Είναι οι: Βασίλης Τσιτσάνης, Γιάννης Παπαϊωάννου, Απόστολος Χατζηχρίστος, Μανώλης Χιώτης κ.ά. Στο χώρο της επιθεώρησης επικυρώνεται η κυριαρχία του θεατρικού ζεύγους Πέτρου Κυριακού-Γιώργου Καμβύση, που μεταφέροντας τους τύπους του ρεμπέτικου στην επιθεώρηση «καταλαμβάνουν» πλήρως το χώρο και παρασύρουν στην κατεύθυνση αυτή και άλλους ηθοποιούς-τραγουδιστές, όπως ο Βασίλης Μεσολογγίτης, ο Βασίλης Αυλωνίτης, ο Γιάννης Ιατρού, ο Γιάννης Στυλιανόπουλος, οι αδελφές Βερώνη και Καλουτά κ.ά. Όσο ενδιαφέρον μουσικό και ιστορικό παρουσιάζει η εξάπλωση του ρεμπέτικου, άλλο τόσο είναι το ενδιαφέρον για το χώρο αυτόν, που κακώς ονομάστηκε ελαφρό τραγούδι. Σπουδαίοι δημιουργοί, μουσικοί και στιχουργοί, μεγάλων γνώσεων και εμβέλειας εμπλέκονται στο χορό της δισκογραφίας δημιουργώντας ανεπανάληπτα έργα, που αν και δεν αποτελούν συνέχεια κάποιας ντόπιας παράδοσης, δεν παύουν να έχουν τη δική τους αξία. Μεγάλο μέρος αυτών των τραγουδιών έχουν απόλυτα λαϊκό χαρακτήρα, αφού και αποδεκτά γίνονται από ευρύτατα κοινωνικά στρώματα, αλλά και μεταφέρονται στο λαό, κυρίως μέσα από την επιθεώρηση και το θέατρο γενικότερα. Κορυφαίοι συνθέτες της δεκαετίας του ’30 είναι ο Κώστας Γιαννίδης, ο Γρηγόρης Κωνσταντινίδης, ο Χρήστος Χαιρόπουλος, ο Κώστας Μπέζος, ο Σώσος Ιωαννίδης, ο Γιώργος Βιτάλης, ο Μίμης Κατριβάνος, ο Αρίσταρχος Δημητρίου, ο Μιχάλης Σουγιούλ(τζογλου), ο Θεόδωρος Παπαδόπουλος, ο Γιάννης Κυπαρίσσης, ο Αγγελος Μαρτίνο, ο Ζοζέφ Κορίνθιος, ο Θέμης Νάλτσας, ο Ιωάννης Κομνηνός, ο Γεώργιος Μακρής, ο Ιωσήφ Ριτσιάρδης και από τους παλαιότερους διατηρούν τη ζωτικότητά τους ο Κλέων Τριανταφύλλου ή Αττίκ, ο Νίκος Χατζηαποστόλου και ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης. Αλλά και ο ερμηνευτικός χώρος πλουτίζεται από νέες σπουδαίες φωνές, εκτός από εκείνες της προηγούμενης δεκαετίας που συνεχίζουν. Ανάμεσά τους οι: Χρήστος Σολάρης, Πύρρος Χρονίδης, Κώστας Κοντόπουλος, Σούλα Καραγιώργη, Ρίτα Δημητρίου, Κούλα Γκιουζέπε, Αντώνης Δελένδας, Κάκια Μένδρη, Κώστας Μανιατάκης, Δανάη Στρατηγοπούλου, Πάνος Βισβάρδης, Αγγέλα Αυκιαρδοπούλου, Νίτσα Μόλλυ, Τρίο Βάμπαρη, Χρυσούλα Στίνη, Ελένη και Λουντιάνα ντε Ροζέ, ο Ρένος Τάλμος και φυσικά η Σοφία Βέμπο, η Κούλα Νικολαΐδου, ο Νίκος Γούναρης, ο Φώτης Πολυμέρης και ο Τώνης Μαρούδας. Παρόμοια είναι και η κατάσταση στο χώρο του δημοτικού τραγουδιού, όπου σπουδαίοι ερμηνευτές και οργανοπαίκτες καταγράφουν στη δισκογραφία των 78 στροφών τα παλαιότερα τραγούδια και τους οργανικούς σκοπούς της δημοτικής μας παράδοσης. Ο κύριος όγκος αυτών των τραγουδούν ανήκει στην κατηγορία αυτών που έγιναν πανελληνίως γνωστά στον 1ο αιώνα της εθνικής ανεξαρτησίας. Από τις τοπικές παραδόσεις καταγράφονται κυρίως ηπειρώτικα, κρητικά, ποντιακά, νησιώτικα, ρουμελιώτικα και τραγούδια του Μόριά. Οι τεχνικές δυσκολίες μεταφοράς των τοπικών συγκροτημάτων δεν επέτρεψαν την ηχογράφηση τραγουδιών από όλα τα μέρη της χώρας.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΥΝΑΔΗΣ «Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ 1930-1940» ΕΚΔΟΣΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ 1999
from ανεμουριον https://ift.tt/2tIC8tw
via IFTTT