Σπύρος Μαρκεζίνης (1909 Αθήνα - 2000 Αθήνα)

του ΓΙΑΝΝΗ ΛΑΜΨΑ

Ο Σπύρος Μαρκεζίνης, απόγονος οικογένειας πολιτικών από τη Θήρα, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 9 Απριλίου 1909. Σπούδασε νομικά, πολιτικές και οικονομικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και άσκησε τη δικηγορία από το 1931. Το 1936-40 διατέλεσε νομικός σύμβουλος του βασιλέως Γεωργίου Β’ και αντιπρόσωπός του στην περίοδο της αντιβασιλείας ώς την επάνοδό του στην Ελλάδα. Στη διάρκεια της Κατοχής έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, συνεργαζόμενος με τον Αρχιεπίσκοπο Χρύσανθο. Στις εκλογές τού 1946 εξελέγη ανεξάρτητος βουλευτής Κυκλάδων και τον Φεβρουάριο 1947 ίδρυσε το «Νέον Κόμμα» στο οποίο προσχώρησαν 18 βουλευτές. Στην κυβέρνηση Σοφούλη έγινε υπουργός Ανευ Χαρτοφυλακίου και μέλος του Πολεμικού Συμβουλίου (Ιανουάριος-Απρίλιος 1949). Πρωταγωνίστησε στην ίδρυση υπό το στρατάρχη Παπάγο του «Ελληνικού Συναγερμού», στον οποίο προσχώρησε με το κόμμα του. Εξελέγη βουλευτής Αθηνών (με το «Συναγερμό») στις εκλογές του 1931 και 1952. Εγινε υπουργός Συντονισμού (εποπτεύων 8 υπουργεία και αναπληρωτής του πρωθυπουργού) στην κυβέρνηση Παπάγου από το 1952 ώς το 1954. Στη διάρκεια αυτής της υπουργίας του, ο Μαρκεζίνης χάραξε νέα οικονομική πολιτική, που στηρίχτηκε στη ριζική αναπροσαρμογή του νομίσματος, στις 9 Απριλίου 1953, με περικοπή - ένα έτος αργότερα - των μηδενικών στα νομίσματα. Καθιέρωσε την απόλυτη ελευθερία του εμπορίου, πέτυχε στη Γαλλία, στη Γερμανία και στην Ιταλία τη χρηματοδότηση σε συνάλλαγμα του ελληνικού προγράμματος οικονομικής ανάπτυξης, ψήφισε τον νόμο περί προσελκύσεως ξένων κεφαλαίων και συνήψε το πρώτο εσωτερικό δάνειο από το 1920.

Το 1954, ο Μαρκεζίνης διαφώνησε με τον στρατάρχη Παπάγο και παραιτήθηκε. Τον Φεβρουάριο του 1955 αποχώρησε από τον «Ελληνικό Συναγερμό» και ίδρυσε το «Κόμμα των Προοδευτικών», επικεφαλής 30 βουλευτών. Επανεξελέγη βουλευτής Αθηνών στις εκλογές 1958, 1961 (σε συνεργασία με την Ενωση Κέντρου) και 1964 (σε συνεργασία με την ΕΡΕ).

Τον Οκτώβριο του 1973, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, ο Μαρκεζίνης σχημάτισε κυβέρνηση με στόχο τη διενέργεια εκλογών, τις οποίες είχε υποσχεθεί ο δικτάτωρ Γ. Παπαδόπουλος όταν έγινε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, μετά το δήμοψήφισμα που κατάργησε τη βασιλεία. Η κυβέρνηση Μαρκεζίνη ορκίστηκε στις 8 Οκτωβρίου και άρχισε να προετοιμάζει τις εκλογές, αλλά απάντησε αρνητικά στο αίτημα των Ην. Πολιτειών να χρησιμοποιηθούν οι βάσεις της Κρήτης για τον εφοδιασμό του Ισραήλ κατά του οποίου είχαν τότε επιτεθεί η Αίγυπτος και η Συρία. Η άρνηση οφειλόταν στην αντίληψη ότι δεν έπρεπε να δυσαρεστήσει η Ελλάδα τους Άραβες. Το γεγονός αυτό και η εξέγερση των φοιτητών του Πολυτεχνείου (17 Νοεμβρίου 1973) επιτάχυναν την ανατροπή του Παπαδόπουλου και του Μαρκεζίνη από τον ταξίαρχο Δ. Ιωαννίδη στις 24 Νοεμβρίου, οπότε ο Φαίδων Γκιζίκης έγινε Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος πρωθυπουργός.

Μετά τη Μεταπολίτευση, ο Μαρκεζίνης επανασύστησε το «Κόμμα των Προοδευτικών», αλλά δεν εξελέγη ούτε ο ίδιος και αποχώρησε έκτοτε από την πολιτική. Εχει τιμηθεί με πολλά παράσημα και έχει γράψει πολλά βιβλία, νομικής κυρίως φύσεως αλλά και ιστορικά, όπως η πεντάτομη «Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος» και οι «Αναμνήσεις 1972-74».

Η στάση στο «Πολυτεχνείο»

Στην αγόρευσή του στη δίκη του Πολυτεχνείου, ο συνήγορος Πολιτικής Αγωγής Αλέξανδρος Λυκουρέζος αναφέρθηκε στον Μαρκεζίνη:

«...Σε κάποια στιγμή -είπε- ο Παπαδόπουλος απεφάσισε να μεταβάλει πρόσωπο και ένδυμα. Ο Μαρκεζίνης, λαϊκά έρημος και λησμονημένος, πρόθυμα παρεχώρησε την ανύπαρκτη επιφάνειά του. Ηταν μοναδική ευκαιρία για να βγει από τη σιωπή. Το δικτατορικό καθεστώς είχε ανάγκη από νομιμοφάνεια... Είμαι υποχρεωμένος να τονίσω την έκπληξη που δοκίμασα από την πρώτη στιγμή, όταν δεν είδα στα εδώλια τον τότε πρωθυπουργό κ. Μαρκεζίνη. Εγνώριζε και εκείνος ότι υπήρχαν νεκροί. Διότι είναι αστείο να πιστεύουμε ότι ο πρωθυπουργός, ο υπουργός Εθνικής Αμύνης, ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων και άλλοι φορείς εξουσίας δεν εγνώριζαν όσα ήξερε όλος ο κόσμος, με τις λεπτομερείς περιγραφές της τραγωδίας από τα ξένα Μέσα Ενημερώσεως και Επικοινωνίας. Και ιδίως όσον αφορά τον κ. Μαρκεζίνη, αδιάψευστη μαρτυρία της συνεργίας του είναι η άθλια εκείνη ομιλία του, την Τρίτη 20 Νοεμβρίου, που απηύθυνε προς τον ελληνικό λαό από το τηλεοπτικό δίκτυο. Ηταν υπερήφανος διότι είχε “νικήσει τον εχθρό του Έθνους και της Δημοκρατίας” και διαβεβαίωσε ότι “ευρέθη εις πλήρη σύμπνοιαν και ομοφωνίαν” με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, εις τον οποίο είχεν “εισηγηθεί” την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου. Και αυτά έλεγε την Τρίτη, ενώ από το Σάββατο το πρωί, 17 Νοεμβρίου, εξέδιδε διά του υφυπουργού του υβριστικές ανακοινώσεις».

Ο ίδιος ο Μαρκεζίνης, στο υπόμνημα που είχε υποβάλει τότε στον εφέτη-ανακριτή Χρ. Χριστοφορίδη, είχε δώσει εξηγήσεις για τη στάση του στη δικτατορία:

«...Εδέχθην -έλεγε- την πρωθυπουργίαν διότι κατειχόμην από την έμμονον ιδέαν ότι δεν έπρεπε να απολεσθή η παρεχομένη ευκαιρία της πάση θυσία διεξαγωγής αδιαβλήτων εκλογών... Ηξιζεν, άλλωστε, η ανάληψις οιουδήποτε κινδύνου, έστω και με μόνην την ελπίδα να αποτραπή η ακολουθήσασα εθνική συμφορά. Διότι η καταστροφή της Κύπρου είναι ανυπολόγιστος εθνική συμφορά».

Σε άλλο υπόμνημά του προς τον εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, Δ. Τσεβά, ο Μαρκεζίνης έκανε και κριτική σε εκείνους που τον ανέτρεψαν, λίγες μέρες μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου: «Ενώ από Δευτέρας (20 Νοεμβρίου 1973) ήρχισεν αποκαθισταμένη η ηρεμία και διαδοχικώς επετρέπετο η ελευθερία κινήσεως και λειτουργία των κέντρων καθ’ όλην την διάρκειαν της νυκτός εις όλην την Ελλάδα, και από το Σάββατον και εις τας Αθήνας, την πρωίαν της επομένης ανετράπημεν... Και μου εγεννήθη έκτοτε η απορία: Διατί οι ανατρέψαντες ημάς δεν το έπραξαν, επιτέλους, κατά την νύκτα του Πολυτεχνείου, προφασιζόμενοι την ανικανότητα της κυβερνήσεως να επιβάλη την τάξιν, ή έστω κατά τας δύο επομένας ημέρας, ότε η κατάστασις εξηκολούθει να είναι κατά περιόδους πολύ ανήσυχος, τουλάχιστον εις τας Αθήνας, και το έπραξαν όταν είχε αποκατασταθεί η τάξις; Υπήρχαν, λοιπόν, και οι ενδιαφερόμενοι να μην οδηγηθώμεν εις εκλογάς. Και το τραγικότερον είναι διά την Ελλάδα ότι, επιτυχόντες τότε εις την άφρονα ενέργειάν των, περιέπλεξαν την Κύπρον εις την καταστροφήν και όλην την χώραν εις την σημερινήν βαθείαν εξωτερικήν κρίσιν».


from ανεμουριον https://ift.tt/2VWRxkm
via IFTTT

Δημοσίευση σχολίου

To kaliterilamia.gr σέβεται το δικαίωμα όλων των χρηστών να εκφράζουν ελεύθερα την άποψή τους ωστόσο διατηρεί το δικαίωμα, να μην δημοσιεύει συκοφαντικά και υβριστικά σχόλια. Έτσι όποια σχόλια, περιέχουν ακατάλληλα προς το κοινό χαρακτηριστικά θα αποσύρονται από τον ιστότοπο.

Νεότερη Παλαιότερη