Της Πέγκυς Κουνεκάκη
Από τις πρώτες κιόλας ημέρες της ζωής της βρέθηκε στο θεατρικό σανίδι. Παιδάκι ακόμη εμφανίστηκε στη σκηνή με το τραγουδάκι «Η κυρά μας η δασκάλα». Ήταν, τότε, μόνο επτά χρόνων. Χάλασε κόσμο. Ακόμη, ήταν η νεότερη ηθοποιός που προσλήφθηκε στο τότε Βασιλικό Θέατρο σε ηλικία μόλις δεκαπέντε χρόνων! Το γεγονός ότι εμφανίστηκε τόσο νωρίς στο θέατρο δεν σήμαινε ότι η παιδεία της περιοριζόταν μόνο σ' αυτό. Ήταν απόφοιτος του Αρσακείου, ήξερε ξένες γλώσσες, νοιαζόταν πραγματικά για την τέχνη της, στην οποία επέφερε πολλές καινοτομίες. Η Μαρίκα Κοτοπούλη υπήρξε μία από τις ηγερίες του ελληνικού θεάτρου, το οποίο σφράγισε με την παρουσία της. Επιπλέον, ήταν μια σπουδαία προσωπικότητα που δεν ξεχώριζε την τέχνη από τη ζωή, ήταν έντονα πολιτικοποιημένη, φεμινίστρια για την εποχή της, με έντονο συνδικαλιστικό έργο στο χώρο του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, το οποίο συνέδραμε οικονομικά με συχνές δωρεές, στοχεύοντας κυρίως στην αναβάθμιση του επιπέδου των μελών του.
 |
| Σκηνή από το «Επάγγελμα της κας Γουόρεν» τον Μπερνάρ Σω, με τη Μαρίκα και την πρωτόβγαλτη Μελίνα Μερκούρη. Το έργο είχε παρουσιαστεί το 1932, στις 19 Απριλίου, στο θέατρο «Κεντρικόν». Εκτός από τις δύο εικονιζόμενες, στον θίασο συμμετείχαν η Κυβέλη, ο Βασ. Λογοθετίδης, ο Γ. Αποστολίδης, ο Χρ. Τσαγανέας και ο Γ. Παππάς. (φωτ.: Θεατρικό Μουσείο). |
Η πορεία της Κοτοπούλη στο θέατρο ήταν μια συνεχής ανατροπή. Από το 1901 και για δέκα χρόνια συμμετείχε στα «Παναθήναια»· μια σοβαρή ηθοποιός στο παλκοσένικο της επιθεώρησης ήταν γεγονός που ξάφνιασε θεατές και ειδήμονες. Το 1908 ίδρυσε τη «Νέα Σκηνή» που στεγαζόταν στην περιοχή της Ομόνοιας και συνεργάστηκε με όλους τους πρωταγωνιστές της εποχής. Από το 1912 έγινε επίσημα θιασάρχης, πηγαινοερχόταν στο Παρίσι όχι μόνο για να ενημερωθεί αλλά κυρίως για να φέρει καινούργια έργα για τον θίασο της. Μερικά χρόνια αργότερα, το 1929, ίδρυσε έναν θίασο τέχνης την «Ελευθέρα Σκηνή» μαζί με τον Σπύρο Μελά και τον Μήτσο Μυράτ. Μια κίνηση που ναυάγησε οικονομικά εξαιτίας του ιδιαίτερου, για την εποχή, δραματολογίου.
Οι καινοτομίες, όμως, δεν περιορίζονται μέχρις εκεί. Είναι η πρώτη ηθοποιός που θεσμοθετεί τον σκηνοθέτη ως απαραίτητο συντελεστή μιας παράσταση, τον σκηνογράφο και τον ενδυματολόγο. Δεν είναι τυχαίο ότι συνεργάστηκε με τον Γιώργο Ανεμογιάννη και τον Αντώνη Φωκά, με τους νεαρούς τότε δημιουργούς, Δημήτρη Πικιώνη, Νίκο Εγγονόπουλο, Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα, Γιάννη Τσαρούχη. Ίδρυσε Δραματική Σχολή, η οποία αν και και δεν μακροημέρευσε, έθεσε τα θεμέλια της Θεατρικής παιδείας στον ελληνικό χώρο. Υποστήριξε τους Νεοέλληνες συγγραφείς, πολλές φορές παίρνοντας το ρίσκο για κάποια άγνωστα έργα.
Κάθε νέα εμφάνιση της Μαρίκας Κοτοπούλη ήταν ένα θεατρικό γεγονός. Θήτευσε στην οπερέτα και το μουσικοχορευτικό θέατρο, στην επιθεώρηση, στην κομεντί και το μπουλβάρ, στο δράμα, στη γερμανική τραγωδία και το αρχαίο ελληνικό δράμα. Ο Αιμίλιος Χουρμούζιος τη θεωρούσε «ολοκληρωμένη ηθοποιό που συμπύκνωνε την τέχνη του θεάτρου», ενώ ο Λέων Κουκούλας «ασύγκριτη αναδημιουργό και ποιήτρια της Σκηνής». Ήταν μια ηθοποιός που περνούσε από το ένα είδος θεάτρου σε άλλο με μεγάλη ευκολία -κυριολεκτικά, ενσάρκωνε τους ρόλους προκαλώντας ρίγη συγκίνησης στους θεατές. Δεν περιοριζόταν μόνο στο αθηναϊκό κοινό, περιόδευε συχνά στην Ελλάδα, στη Σμύρνη, ακόμη και στην Αμερική το 1930, προκαλώντας τον θαυμασμό του κοινού με τις θεατρικές μεταμορφώσεις της. Επιστρέφοντας από την Αμερική συνέπραξε με την Κυβέλη, την άλλη αντίστοιχα ποιότητας πρωταγωνίστρια της εποχής της, για δέκα ολόκληρα χρόνια. Δημιούργησαν συλλογικά, υπερασπίστηκαν η μία τις επιλογές της άλλης, συνυπήρξαν κινηματογραφικά σε μια ταινία. Όλες αυτές οι δραστηριότητες της είχαν να κάνουν με την αναζήτηση του καινούργιου που την απασχολούσε πολύ, με την επιθυμία της για ένα ολοκληρωμένο αποτέλεσμα.
Η Μαρίκα Κοτοπούλη αν και δεν υπήρξε ποτέ ιδιαίτερα ωραία, ήταν όμως απίστευτα γοητευτική, κέρδιζε τους συνομιλητές της με την ευφυΐα, την ελεύθερη και δημιουργική σκέψη της. Η μεγάλη πρωταγωνίστρια δεν έμεινε στην ιστορία του θεάτρου μόνο με τις ερμηνείες της ή την πολύπλευρη δραστηριότητα τα. Ήταν μια ξεχωριστή γυναίκα που κατόρθωσε να επιβιώσει της εποχής της, έστω κι αν το κοινό ήξερε την εξάρτηση της από τη μορφίνη (κατ' άλλους την ξεπέρασε κατ' άλλους έμεινε εξαρτημένη έως το τέλος της ζωής της), ή τον παράφορο έρωτα της με τον Ίωνα Δραγούμη, που ήταν πρόκληση για τα ήθη της εποχής. Η Κοτοπούλη ήταν μία από τις ξεχωριστές προσωπικότητες του 20ού αιώνα.
ΜΑΡΙΚΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ
7 ΗΜΕΡΕΣ
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΑΘΗΝΑ 2003
from ανεμουριον https://ift.tt/3e1tau0
via IFTTT