Το κτίριο του 5ου Δημ. Σχολ. Λαμίας βρίσκεται στη Νέα Μαγνησία, μια περιοχή όπου εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922.
Μετά τη μικρασιατική καταστροφή, πολλοί πρόσφυγες ήρθαν στη Λαμία το 1923, το κράτος μέσω της πρόνοιας, έδωσε οικόπεδα έξω από την πόλη. Οι πρόσφυγες ονόμασαν τη συνοικία αυτή Νέα Μαγνησία. Έτσι λοιπόν χτίστηκε το 5ο Δημ. Σχολ. Λαμίας την δεκαετία του 1930. Ήταν μια πρωτοβουλία του τότε πενταμελούς Συμβουλίου Γονέων και Κηδεμόνων που απαρτίζονταν από τους πρόσφυγες κ. Γιάννη Διαμαντή, κ. Γρηγόριο Χάιλα, κ. Ηλία Μήτσιου και δύο ακόμη συμβούλων.
Οι μαθητές προσπάθησαν να συλλέξουν πληροφορίες – μαρτυρίες και να τις καταγράψουν, ευαισθητοποιήθηκαν μέσα από την έρευνα που έκαναν, τις φωτογραφίες που είδαν, αλλά και την περιέργεια να γνωρίσουν το χώρο όπου περνούν αρκετές ώρες της ημέρας για έξι χρόνια και να προβληματιστούν έχοντας στο μυαλό τους την καλυτέρευση του σχολικού τους περιβάλλοντος.
O οικισμός της Νέας Μαγνησίας ιδρύθηκε κατά τα έτη 1925-1930 για να στεγάσει πρόσφυγες Έλληνες της Μικράς Ασίας, ύστερα από την Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών.
Το όνομα του οικισμού το έλαβε από τη Μαγνησία και την περιοχή αυτή της Μ.Ασίας από την οποία καταγόταν οι περισσότεροι.
Ο χώρος αυτός ο οποίος βρίσκεται σήμερα το σχολείο, ήταν χωράφια της περιοχής Ροδίτσας (τότε Σαραμουσακλή) απαλλοτριώθηκε από το κράτος σχεδιάστηκε και ρυμοτομήθηκε και μοιράστηκε στους πρόσφυγες με κλήρο.
Η περιοχή του οικισμού οριζόταν τότε από τις οδούς (σήμερα) Στυλίδας – Προύσσης – Ίμβρου – Περγάμου – Ραιδεστού – Τραπεζούντας – Αδάνων – Κερασούντος – Εφέσσου.
Ο υπόλοιπος οικισμός έγινε με την επέκταση του σχεδίου πόλης επί δημαρχίας Λ.Παπαδήμα στη δεκαετία του 80.
Τα πρώτα χρόνια όπου οι κάτοικοι ήταν λίγοι τα παιδιά πήγαιναν σε σχολεία της Λαμίας. Όταν αυξήθηκε ο αριθμός των οικογενειών ιδρύθηκε 1/θέσιο Δημοτικό Σχολείο με 80-100 μαθητές το οποίο και λειτούργησε στην εκκλησία.
Ο πρώτος δάσκαλος κ. Βαρλάμης Χρυσόστομος ήρθε με ρούχα στρατιωτικά ανθ/γού. Ήταν αυστηρός πέραν του δέοντος. Οι μαθητές λόγω των περιπετειών και των καταστάσεων ήταν μεγάλης ηλικίας, γεγονός που δικαιολογεί την αυστηρότητά του.
Ύστερα το σχολείο λειτούργησε σε ένα σπίτι κάποιου Φαρούτη ελαιοχρωματιστή επί της οδού Καλλιπόλεως, απέναντι από το φούρνο που είναι σήμερα. Τότε εκεί ήταν δάσκαλος κάποιος Δελόπουλος (πιθανόν από το Νεοχώρι Υπάτης ή Καστανιάς). Αυστηρότητα και βλοσυρότητα διέκρινε και αυτόν. Οι μαθητές έλεγαν ότι τα χέρια του ήταν σαν φτυάρια. Όποιος έτρωγε καρπαζιά έβλεπε τ’ άστρα …επί της γης.
Στη συνέχεια υπηρέτησαν οι δασκάλες Παπιώτου, Γουργιώτου, Ραζή και ύστερα η κ. Μαριγούλα σύζυγος του Ηλία Τζαμτζή. Εν τω μεταξύ είχε κτισθεί το κτίριο του Δημ.Σχολείου (μια αίθουσα, ένα χωλ και ένα γραφείο δηλ. το ανατολικό τμήμα του σημερινού διδακτηρίου) το 1929-30.
Ωστόσο οι μαθητές αυξήθηκαν από οικογένειες αγροτών και κτηνοτρόφων που παραχείμαζαν γύρω ή και στον οικισμό. Η δασκάλα κ.Μαριγούλα Τζαμτζή υπηρέτησε μέχρι τα τέλη του σχολικού έτους 1940-41, με 130 και πλέον μαθητές και ωράριο πρωί και απόγευμα. Έμενε στη Λαμία και πηγαινοερχότανε πρωί και βράδυ με τα πόδια στο σχολείο. Το μεσημέρι της έφερνε φαγητό από το σπίτι της ένας παλιός της μαθητής που μάθαινε τέχνη στη Λαμία, περνώντας με το ποδήλατό του από το σπίτι της μητέρας της.
Τότε οι δάσκαλοι έμεναν σχεδόν όλη τη μέρα στο σχολείο.
Από το σχολικό έτος 1941-42 και μέχρι τον Οκτώβριο του 1944 που έφυγαν οι Γερμανοί, το σχολείο είχε επιταχθεί, έγινε φυλάκιο και έμεινε τμήμα Γερμανικού στρατού για προστασία των καυσίμων που είχαν τοποθετήσει σε βαρέλια σιδερένια και κάτω από τις ελιές στο ελαιοπερίβολο του ελαιώνα που ήταν πίσω από το κτίριο του σχολείου.
Το χώρο αυτόν τον είχαν περιφραγμένο και ναρκοθετημένο και κάθε τόσο σκυλιά, αλεπούδες και άλλα ζώα γίνονταν ….ολοκαύτωμα.
Τα χρόνια αυτά το μάθημα γίνονταν στην εκκλησία που ήταν στην ίδια θέση που είναι ο ημιτελής Ι.Ν. του Αγίου Κων/νου και της Ελένης. Η εκκλησία εκείνη ήταν μικρή και φτιαγμένη από ευτελή υλικά. Ως δάσκαλος αυτή την περίοδο υπηρετούσε ο Κων/νος Πελεκάνος από την Άμπλιανη. Μια μέρα μάλιστα και κατά τη διάρκεια του μαθήματος μπήκαν μέσα δύο Γερμανοί στρατιώτες με κράνη και όπλα, άγριο ύφος τρομάζοντας τους μαθητές και αρπάζοντας το δάσκαλο, ο οποίος ίσα που πρόλαβε να πει να πάρουν τα πράγματά τους και να τρέξουν γρήγορα στα σπίτια τους. Ευτυχώς μετά από τρεις μέρες γύρισε και τα μαθήματα συνεχίστηκαν κανονικά.
Όταν τα γερμανικά στρατεύματα αποχώρησαν το κανονικό διδακτήριο απέκτησε πάλι την κανονική του μορφή και χρήση. Το διδακτικό έτος 1944-45 δεν περατώθηκε τον Ιούνιο του 1945 εξαιτίας της γερμανικής κατοχής και των Δεκεμβριανών. Τα μαθήματα συνεχίστηκαν (μετά τις διακοπές του καλοκαιριού) μέχρι τα Χριστούγεννα του 1945. Έτσι το νέο διδακτικό έτος άρχισε την 1/1/1946 και τέλειωσε στα τέλη του Ιούνη του ίδιου έτους, έχοντας δηλαδή χρονική διάρκεια ένα μόνο εξάμηνο. Αυτό έγινε στα σχολεία όλης της Ελλάδας , έτσι ώστε να μπει κάποια σειρά στην εκπαιδευτική κοινότητα.
Οι μαθητές συνέχισαν τη φοίτησή τους στο Γυμνάσιο, μετά από προφορικές και γραπτές εξετάσεις στις 8/1/1946 που άρχισε πια το νέο σχολικό έτος. Τότε ο Κων/νος Πελεκάνος μετατέθηκε και ήρθε στη θέση του ο Σισούρας Αναστάσιος από το Μαυρολιθάρι Φωκίδας, ο οποίος υπηρέτησε στο σχολείο μέχρι το 1959-60 όπου και συνταξιοδοτήθηκε. Εκτός από τα μαθήματα στο προαύλιο του σχολείου είχε τοποθετήσει 2-3 κυψέλες μελισσών για εξοικείωση των μαθητών με τη μελισσοκομία.
Μετά τον εμφύλιο πόλεμο 1946-49 οι μαθητές αυξήθηκαν και τοποθετήθηκε και δεύτερος δάσκαλος και το σχολείο γίνεται διθέσιο. Ήρθε ο Νίκος Μπαρδάκας από τη Λευκάδα της δυτικής Φθιώτιδας από αργότερα ο Παναγιώτης Καρπούζας από τη Λαμία, ο οποίος κατά τα έτη 1951-53 πήγε για μετεκπαίδευση και έγινε επιθεωρητής στα Δημοτικά Σχολεία.
Ως 2/θέσιο σχολείο το 1948-49 λειτουργούσε στο διδακτήριο οι μεγάλες τάξεις και οι μικρές σ’ ένα σπίτι του Παν. Κατσώνη. Πάντως το 1950-51 το γραφείο του σχολείου μετατράπηκε σε αίθουσα και τα μαθήματα γίνονταν κανονικά και μ’ όλα τα παιδιά μαζί.
Στην εξωτερική πόρτα του παλαιού κτιρίου υπήρχε στον τοίχο μαρμάρινη πλάκα, όπου αναγράφονταν με χρυσά γράμματα τα ονόματα του συμβουλίου γονέων και κηδεμόνων, που δυστυχώς δεν υπάρχει πια.
Το 1950-51 ιδρύθηκε ο πρώτος Σύλλογος Γονέων και κηδεμόνων του σχολείου. Το καταστατικό του νεότερου Συλλόγου ανανεώθηκε το 1983.
Αργότερα κατά το 1959, το παλαιό κτίριο μεγάλωσε και δημιουργήθηκε μια μεγάλη αίθουσα με την συρόμενη πόρτα που διαχώριζε δύο ακόμη αίθουσες. Αυτή χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα για τις γιορτές και τις εκδηλώσεις. Έγινε ένα μεγαλύτερο γραφείο για τους δασκάλους και σταδιακά το κτίριο απέκτησε κεντρική θέρμανση.
Σιγά σιγά άλλαξε η όψη του, και περίπου στα 1985-86 ολοκληρώθηκε η επέκτασή του και η ανακατασκευή του έτσι ώστε είναι έτοιμο το καινούριο κτίριο με τέσσερις αίθουσες ακόμη, έχοντας τη σημερινή του μορφή και χρήση.
Μετά από την ΔΙΑΔΠ/Φ.Β.6/18460 της 11/9/2011 από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους για καταγραφή του αρχείου του σχολείου βρέθηκαν και φυλάσσονται τα ακόλουθα:
ΑΡΧΕΙΟ 5ΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΛΑΜΙΑΣ
ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΑ
Καταστατικό ίδρυσης συλλόγου γονέων και κηδεμόνων 5ου Δ.Σ.Λαμίας
Καταστατικό ίδρυσης Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Ν. Φθιώτιδας 1983
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΦΟΡΙΑΣ
Οικονομικοί απολογισμοί Σχολικής Εφορείας 5ου Δ.Σ.Λαμίας 1963-1990
Αρχείο σχολικής εφορίας 1937-1971
Πρακτικά Σχολικής Εφορίας 1937-1986
Βιβλίο ταμείου από 1969-1986
Αρχείο Νυχτερινής Σχολής 1969
Φάκελος Νυχτερινής σχολής- Κέντρου επιμόρφωσης Ενηλίκων 1975-1976
ΒΙΒΛΙΑ ΥΛΙΚΟΥ-ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ
Φάκελος Πιστοποιητικών Απολυθέντων μαθητών 1969-1970
Αλληλογραφία και Υπεύθυνες Δηλώσεις Προσωπικού 1972-1973
Φάκελος κατακτηρίων εξετάσεων 1969-1970
Πίνακες Ετήσιας Εκθέσεως καταστάσεως Δημοτικής Εκπαίδευσης 1971
Φάκελος στατιστικών δελτίων 1972
Πρωτόκολλα Αλληλογραφίας 11-12-1972 έως 19-1-1978
Βιβλίο Διεκπεραιώσεις αλληλογραφίας 1973-1974
Βιβλίο Υλικού από 1952 έως 28-10-1978
Βιβλίο ακίνητης περιουσίας
Βιβλίο πράξεων Συλλόγου Διδασκόντων 1952-1959, 1960-1965,1966-1977,1978-1989,1989-1995
Ημερολόγιο 5ου Δ.Σ. Λαμίας 1972-1973,1977-1978
Βιβλίο παρουσίας εκπαιδευτικών 1971-1972,1976-1977,1981-1982
Πρωτόκολλο αλληλογραφίας 1967-1972,1978-1989
ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ
Ευρετήριο Εκπαιδευτικών 1972-1973
Ειδικός φάκελος Σχολικού Συμβούλου 1988
ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΡΗΣΗΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΜΑΘΗΤΩΝ
Δελτία Ατομικότητας μαθητών 1977-1989
Βιβλίο Σχολιάτρου 1969
Βιβλίο Δαμαλισμού 1937-1971
Μαθητικά συσσίτια 1950-1951
Δικαιολογητικά εγγραφών μαθητών από 1948 έως 1963
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Αναλυτικό πρόγραμμα μαθημάτων 1977
πηγή: 5dim-lamias.fth.sch.gr
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΟΣ kaliterilamia.gr
ΘΕΜΑ:
ΙΣΤΟΡΙΑ