Ο Νίκος Ορφανός μιλά στο NEWS 24/7 με αφορμή την παράσταση "Υλικό Καποδίστριας" που σκηνοθετεί ο Γιάννης Μαργαρίτης για το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας σε συνεργασία με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Ρούμελης
Την μυστηριώδη προσωπικότητα του Καποδίστρια προσπαθεί να προσεγγίσει ο ηθοποιός Νίκος Ορφανός ενσαρκώνοντας τον πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδος στην παράσταση "Υλικό Καποδίστριας" που σκηνοθετεί ο Γιάννης Μαργαρίτης, μια παραγωγή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας σε συνεργασία με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Ρούμελης.
Η παράσταση, η οποία ταξιδεύει σε περισσότερους από 25 σταθμούς σε όλη την Ελλάδα, διερευνά με σύγχρονο και απόλυτα θεατρικό τρόπο την άγνωστη σε πολλούς προσωπικότητα του πρώτου κυβερνήτη του ελληνικού κράτους, τον οποίο ο λαός αγάπησε σαν πατέρα, την επίδραση της προσωπικότητας και του έργου του σε όλη την Ευρώπη, τον μεγάλο του έρωτα με την Ρωξάντρα Στούρτζα, αλλά και τις πολιτικές του παρακαταθήκες.
Μέσα σε έναν ιδιαίτερης ματιάς εικαστικό χώρο, πέντε ηθοποιοί και ένας σκηνοθέτης, έχοντας στα χέρια τους ένα μεγάλου όγκου ιστορικό υλικό, δημιουργούν μια παράσταση για έναν μεγάλο έρωτα, μια μεγάλη θυσία και μια μεγάλη προδοσία, με τον Ιωάννη Καποδίστρια, τη Ρωξάντρα Στούρτζα, τον Τσάρο Αλέξανδρο, τον Κλέμενς Φον Μέτερνιχ, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τον Ανδρέα Μιαούλη, να εμπλέκονται στον αφηγηματικό ιστό της, σε μια αποκαλυπτική διαδρομή στη Βιέννη, την Αγία Πετρούπολη, την Οδησσό και το Ναύπλιο.
Με αφορμή την παράσταση αυτή το NEWS 24/7 μίλησε με τον Νίκο Ορφανό για τον Καποδίστρια, την πανδημία, την πολιτική, αλλά και την ιστορία μας...
Πώς πέρασε όλη αυτή η χρονιά της πολιτιστικής σιωπής; Τι σας ξάφνιασε στον εαυτό σας και στους γύρω σας και τι αναθεωρήσατε;
Πέρασε πολύ δημιουργικά, με πολύ διάβασμα, μελέτη για το μεταπτυχιακό μου, ενασχόληση με το γιο μου, κάναμε εργαστήρια εικαστικών, παιχνίδια, είδαμε ταινίες, και από τις αρχές του χρόνου ξεκίνησε η δουλειά για τη ΔηΠεΘε Ρούμελης, η οποία συνεχίζεται με έντονο ρυθμό. Με ξάφνιασε το ότι όλοι έλεγαν ότι ήσαν άπρακτοι τη στιγμή που εγώ χρειαζόμουν κι άλλο χρόνο για όσα ήθελα να κάνω. Και φυσικά με ξάφνιασε που είδα ανθρώπους γύρω μου που νόμιζα λογικούς και συγκροτημένους, να πιστεύουν κάθε διαδικτυακή ανοησία, μόνο και μόνο επειδή δεν άντεχαν άλλο τα περιοριστικά μέτρα. Διαπίστωσα ότι το διαδίκτυο με την άναρχη και κατακερματισμένη “ενημέρωση” που διοχετεύει προς πάσα κατεύθυνση, έχει κάψει τα μυαλά πολλών. Ζούμε σε μια ρευστή περίοδο, όπου η ψυχραιμία και η σύνεση υπονομεύονται διαρκώς εξαιτίας αυτού.
Τι είναι αυτό που σας γοητεύει ιδιαίτερα στην προσωπικότητα του Καποδίστρια;
Το αξιακό του σύστημα. Κάτι που δεν έχουμε καταφέρει να τοποθετήσουμε στην κοινωνία μας, τόσα χρόνια μετά. Σκεφθείτε το Ελληνικό σύνταγμα δεν ομνύει σε αξίες, αλλά σε κοινωνικές συνθήκες, όπως η ελευθερία του λόγου, της έκφρασης, κλπ. Το αμερικάνικο σύνταγμα κατοχυρώνει το δικαίωμα στην ευτυχία, παραδείγματος χάριν. Στη χώρα μας, όμως, ακόμα ψάχνουμε τις κοινές μας αξίες. Μιλάμε κυρίως για ήθη, έθιμα, θρησκεία, γλώσσα, πράγματα που μας ξεχωρίζουν, αλλά ακόμα δεν έχουμε κατοχυρώσει αξίες αδιαπραγμάτευτες. Ο Καποδίστριας το είχε αυτό. Μπορεί να ήταν άτεγκτος και εμμονικός με αυτό που θεωρούσε σωστό, αλλά ήταν αποφασισμένος να εφαρμόσει το σωστό και το δίκαιο μέχρι αυτοθυσίας. Αυτό είναι απόλυτα συγκινητικό. Ποιος “αγωνιστής” του σήμερα το κάνει αυτό;
Πώς η παράσταση αναδεικνύει τον ρόλο του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας;
Με μια σεναριακή θα λέγαμε οπτική, πηγαίνοντας μπρος πίσω στο χρόνο, αναδεικνύει τις σημαντικότερες στιγμές του, σε ανθρώπινο επίπεδο, τα κρισιμότερα διλήμματα και μοναχικές αποφάσεις. Η εξουσία ξέρετε, έχει πολλή μοναξιά και μεγάλο βάρος ευθύνης. Είναι φθοροποιός διαδικασία. Ο άνθρωπος αυτός παρέλαβε κυριολεκτικά μια καμένη γη. Και ξεκίνησε θεσμούς οργανωμένης κοινωνίας. Είναι ο πατέρας του Ελληνικού κράτους.
Ποιες άγνωστες πτυχές του γνωρίζουμε;
Την ανομολόγητη μέχρι πρόσφατα πλατωνική του σχέση στη Ρωσία, την προδοσία του Μιαούλη, τα υποκινούμενα κινήματα των Μανιατών και των Υδραίων, τη φιλία του με τον Κολοκοτρώνη και την ανθρωπιά του.
Πού ακουμπά το σήμερα η θεατρική σας προσέγγιση;
Στη δραματική έλλειψη όσων πρέσβευε ο Καποδίστριας. Ψήγματα βλέπουμε εδώ κι εκεί, ο θεατής θα κάνει εύκολα το συνειρμό και τη σύνδεση με το σήμερα. Και στη θεατρική αναπαράσταση που χρησιμοποιεί σύγχρονα εκφραστικά μέσα για να δημιουργήσει μια γοητευτική θεατρική αφήγηση.
Πόσο μοιάζουν οι δύο Ελλάδες (του τότε και του τώρα);
Μιλάμε για τη μέρα με τη νύχτα. Είμαστε ένα success story. Περάσαμε διά πυρός και σιδήρου, ξεκινήσαμε από το μηδέν και φτάσαμε να έχουμε θεσμούς και σχεδόν πενήντα χρόνια αδιατάρακτης δημοκρατίας. Είμαστε μέλος μιας ισχυρής ευρωπαϊκής συμμαχίας, δεμένοι στο δεύτερο ισχυρότερο νόμισμα του κόσμου, δεν είναι και λίγα. Χωρίς να σημαίνει ότι δε χρειάζεται συνεχής επαγρύπνηση για ακόμα καλύτερους θεσμούς, κράτος, υπηρεσίες, ποιότητα δημοκρατίας. Αυτό δε σταματάει ποτέ. Θα πρέπει να είσαι τυφλός για να μη δεις πόσο δρόμο διανύσαμε σε σχέση με το σημείο από το οποίο ξεκινήσαμε πριν 200 χρόνια.
Έχετε ασχοληθεί ενεργά με την Πολιτική στο παρελθόν. Πιστεύετε αλήθεια στη δύναμη της πολιτικής; Υπάρχουν σήμερα σύγχρονοι Καποδίστριες;
Η δύναμη της πολιτικής είναι για μένα δεδομένη. Είναι η διαδικασία που ανεβάζει τη κοινωνία από την πρωτόγονη κατάσταση στη θεσμική οργάνωση. Όταν φεύγουν οι πολιτικοί έρχονται οι δικτάτορες και οι ηγέτες με τις στρατιωτικές στολές. Κανένας ηγέτης, όμως, με το όπλο στο χέρι δεν έχτισε μια ευτυχισμένη κοινωνία. Τώρα η κουβέντα για την ποιότητα των πολιτικών είναι μεγάλη. Και πάει χέρι χέρι με την ποιότητα των πολιτών. Σήμερα δεν υπάρχουν Καποδίστριες, υπάρχουν όμως στοιχεία της αξιακής του διαχείρισης σε πρόσωπα διαφόρων ειδικοτήτων της δημόσιας ζωής. Άλλωστε και ο Καποδίστριας δεν ήταν τέλειος και θα μπορούσε να διαχειριστεί καλύτερα κάποια πράγματα. Και αυτή θα ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα, τι θα μπορούσε ενδεχομένως να χειριστεί αλλιώς ώστε να μη δολοφονηθεί και να πετύχαινε περισσότερα.
Το έργο αυτό παρουσιάζεται με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Πώς οι σύγχρονοι Έλληνες διαχειρίζονται την Ιστορία τους; Μαθαίνουν από αυτήν;
Όλο και κάτι μαθαίνουμε. Βοηθάνε πολύ οι ιστορικές εκδόσεις των τελευταίων χρόνων και κάποιοι φωτισμένοι ιστορικοί που εκλαϊκεύουν τη γραφή τους και μιλούν στα ΜΜΕ για τα ιστορικά θέματα με πιο γλαφυρό τρόπο. Οι περισσότεροι άνθρωποι όμως δε διαβάζουν ιστορία, την έχουν καταχωρήσει ως ένα σχολικό μάθημα που τελείωσε με την αποφοίτηση από το σχολείο. Και αυτό που επιθυμούν, όταν την ξαναγγίξουν, είναι η επιβεβαίωση των σχολικών στερεοτύπων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι η ιστορία είναι επιστήμη και ως επιστήμη εξελίσσεται διαρκώς, δίνοντάς μας νέα ευρήματα ή αναθεωρώντας τα παλιά. Το τι μαθαίνει κανείς από την ιστορία επομένως είναι λίγο προσωπικό του. Αυτό που είμαι πεπεισμένος είναι ότι αυτοί που δε μαθαίνουν τίποτα είναι οι πολιτικοί μας. Όχι μόνο γιατί την εργαλειοποιούν κατά πως τους συμφέρει αλλά πρωτίστως γιατί είναι δυστυχώς ανιστόρητοι.
Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι γύρω σας τι θα ήταν αυτό;
Θα έκλεινα τα κοινωνικά δίκτυα μια μέρα την εβδομάδα (χαχα), αλλά φοβάμαι πως πολλοί θα έπεφταν σε κατάθλιψη. Θα ήθελα να μπορούσα να γκρεμίσω κομμάτια ολόκληρα των πόλεών μας και να φτιάξω μικρά δάση στις γειτονιές. Αλλά δε γίνεται. Οπότε θα ισχυροποιούσα το νόμο για τα διατηρητέα και θα ίδρυα αστυνομία για τα ζώα. Για να τιμωρούνται ακόμα πιο αυστηρά όλοι οι κακοποιητές τους.
Πώς βλέπετε το μέλλον του θεάτρου εν μέσω πανδημίας; Συμφωνείτε με το να μπαίνουν μόνο εμβολιασμένοι στα θέατρα;
Συμφωνώ απόλυτα και προτείνω υποχρεωτικό εμβολιασμό για όλους τους καλλιτέχνες και τους εργαζόμενους στο θέατρο και τις παραστατικές τέχνες. Δε γίνεται να δουλέψουμε αλλιώς. Πλην εκείνων που έχουν ιατρικό θέμα και δεν πρέπει να εμβολιαστούν, τόσους μήνες δεν έχω ακούσει ούτε μισό σοβαρό επιχείρημα κατά των εμβολίων. Σε κάθε μεταβατική εποχή που δημιουργείται με την άνοδο μιας βιομηχανικής επανάστασης, εμφανίζονται οι αρνητές των τεχνολογικών εξελίξεων. Τώρα για το θέατρο δεν είμαι πολύ αισιόδοξος. Φοβάμαι θα ξαναγυρίσουμε στην ίδια παλιά μας ανοχή σε καμαρίνια-ασανσέρ, στις κακές εργασιακές συνθήκες, στις αμοιβές-ποσοστά και στις ωρομίσθιες προσλήψεις. Θέλει πολλή δουλειά ακόμα για να “γυρίσει” το θέατρο σε κάτι που να σε εμπνέει να το κάνεις επάγγελμα.
Μελλοντικά σχέδια
Ήδη ετοιμάζουμε μια παραγωγή με το ΔηΠεΘε Ρούμελης με θέμα τα 200 χρόνια για να περιοδεύσει στην Εύβοια και αλλού, με τίτλο 3 Μορφές της Επανάστασης, με μουσική και μια αναθεωρητική αφήγηση τριών αγωνιστών. Φέτος είμαι αφοσιωμένος στο ΔηΠεΘε, στη δημιουργία του παιδικού του εργαστηρίου και την Κεντρική του παραγωγή το Νοέμβριο. Θα κάνω και κάποιες τηλεοπτικές εμφανίσεις στα “Καλύτερά μας Χρόνια” στην ΕΡΤ, αλλά κυρίως θα είμαι στη Λαμία και τη Στερεά. Αν έρθετε Λαμία, να έρθετε στις παραστάσεις μας, που θα είναι εξαιρετικές.
Συντελεστές: Επιλογή Κειμένων - θεατρική προσαρμογή: Γιάννης Μαργαρίτης/Σκηνοθεσία: Γιάννης Μαργαρίτης/Μουσική σύνθεση - Στίχοι τραγουδιών: Δημήτρης Οικονομάκης/Σκηνικό - Κοστούμια: Δημήτρης Κακριδάς/Βίντεο: Γιάννης Ντουσιόπουλος/Φωτογραφίες: Εύφορη Γη/Παίζουν: Νίκος Ορφανός, Χρυσάνθη Δούζη, Δημήτρης Καλαντζής, Γιώργος Τσαπόγας, Άρης Τσαμπαλίκας και Γιάννης Μαργαρίτης
Παραγωγή: Περιφέρεια Πελοποννήσου, ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας/Συμπαραγωγός: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ρούμελης/Ώρα έναρξης: 21.30/Διάρκεια: 90 λεπτά/Προπώληση/Κρατήσεις θέσεων: https://dipethe.kalamatafaris.gr/
Πρόγραμμα περιοδείας*
ΑΡΓΟΣ /ΣΤΡΑΤΩΝΕΣ “ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ”-Σάββατο 11 Σεπτεμβρίου
ΝΑΥΠΛΙΟ/ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΘΕΑΤΡΑΚΙ ΟΣΕ- Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου
ΑΤΤΙΚΟ ΑΛΣΟΣ/ΘΕΑΤΡΟ ΑΤΤΙΚΟΥ ΑΛΣΟΥΣ "ΚΑΤΙΝΑ ΠΑΞΙΝΟΥ"- Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου
ΚΑΛΑΜΑΤΑ/ΚΑΣΤΡΟ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ- Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου