Ο Αμόργης ήταν νόθος γιος του Πισσούθνη, σατράπη της Λυδίας, που συνέχισε την εξέγερση του πατέρα του κατά του Αχαιμενίδη βασιλιά Δαρείου Β’ του Νόθου.
Ο Πισσούθνης όντας σατράπης της Λυδίας αποφάσισε το 420 π.Χ. να εξεγερθεί κατά του βασιλιά Δαρείου Β’ του Νόθου για άγνωστους λόγους. Αυτό που ωστόσο είναι βέβαιο, είναι ότι κατάφερε να στρατολογήσει μισθοφόρους από την Ελλάδα, όπου μόλις είχε λήξει ο Αρχιδάμειος Πόλεμος (431-421). Ο Δαρείος έστειλε τον Πέρση ευγενή Τισσαφέρνη στη Λυδία, με ειδική αποστολή να υποκινήσει εξέγερση μεταξύ των μισθοφόρων. Η αποστολή ήταν επιτυχής και ο Πισσούθνης έμεινε χωρίς υποστήριξη. Τότε ο Τισσαφέρνης πρότεινε διαπραγματεύσεις και όταν ο επαναστάτης έφτασε στην συνάντηση (415 π.Χ.) τον συνέλαβε και τον εκτέλεσε.
Αυτό όμως δεν ήταν το τέλος των προβλημάτων, διότι ο Αμόργης συνέχισε την εξέγερση από την Καρία, όπου κατέλαβε το λιμάνι της Ιασού (μεταξύ Μίλητου και Αλικαρνασσού). Όπως ο πατέρας του, ο οποίος είχε δεχθεί βοήθεια από έναν Αθηναίο στρατιωτικό ονόματι Λύκωνα, ο Αμόργης υποστηρίχθηκε από τους Αθηναίους, των οποίων τα πλοία επισκέπτονταν τακτικά την Ιασό. Μια Αθηναϊκή επιγραφή που αναφέρει πληρωμή σε έναν στρατηγό στην Έφεσο πιθανόν να αναφέρεται σε αυτήν την υποστήριξη.
Πορτρέτο του Τισσαφέρνη (445 π.Χ.–395 π.Χ.), από τη νομισματοκοπία του. Τα περισσότερα από τα νομίσματά του φέρουν κάτω από το πορτρέτο του την επιγραφή ΤΙΣΣΑ στα Ελληνικά, επιτρέποντας την ταύτιση. Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 3.0 https://ift.tt/gc84jZ>, via Wikimedia Commons
Ο Τισσαφέρνης είχε εντολή να εξουδετερώσει τον Αμόργη (Θουκυδίδης «Ιστορίαι» 8.5.5, 54.3) αλλά ο επαναστάτης είχε στη διάθεσή του Έλληνες μισθοφόρους (πιθανώς Αρκάδες ή Αργείους) και όσο η Αθήνα κυριαρχούσε στη θάλασσα, η πολιορκία του Ιασού ήταν αδύνατη. Αυτό άλλαξε το 413 π.Χ., όταν οι Αθηναίοι υπέστησαν καταστροφική ήττα στη Σικελία, την οποία είχαν προσπαθήσει να κατακτήσουν. Οι Σπαρτιάτες συνέχισαν τον Πελοποννησιακό Πόλεμο (για να ξεχωρίσει από τον Αρχιδάμειο Πόλεμο, το δεύτερο μέρος ονομάζεται συνήθως Δεκελεικός ή Ιόνιος Πόλεμος 413-404 π.Χ.). Ο Τισσαφέρνης προσέφερε υποστήριξη στους Σπαρτιάτες και το 412 π.Χ. συνάφθηκε συνθήκη στην οποία υπήρχε όρος ο οποίος ανέφερε ότι «αν κάποιος εξεγερθεί κατά του βασιλιά, θα είναι και εχθρός των Σπαρτιατών».
Τον χειμώνα του 412-411 π.Χ. οι Σπαρτιάτες με επικεφαλής τον Λύσανδρο έπλευσαν στην Ιασό. Οι κάτοικοι βλέποντας τα πλοία να πλησιάζουν θεώρησαν ότι ανήκαν στον Αθηναϊκό στόλο και τα άφησαν να εισέλθουν, αλλά όταν ανακάλυψαν το λάθος, ήταν πολύ αργά, με αποτέλεσμα η πόλη να λεηλατηθεί και ο Αμόργης να συλληφθεί. Οι Σπαρτιάτες παρέδωσαν την πόλη στον Τισσαφέρνη, μαζί με όλους τους αιχμαλώτους, λαμβάνοντας έναν Δαρεικό στατήρα (χρυσό νόμισμα) για τον καθένα (Θουκυδίδης «Ιστορίαι» 8.28.3-4). Οι Πελοποννήσιοι μισθοφόροι του Αμόργη αυτομόλησαν στους Σπαρτιάτες. Η κατάληξη του Αμόργη δεν καταγράφεται, αλλά οι στασιαστές συνήθως τιμωρούνταν με θάνατο.
Αυτό ήταν το τέλος της επανάστασης και το πέρας συνδρομής των Σπαρτιατών αφού ο Τισσαφέρνης δεν χρειαζόταν πλέον τη στήριξή τους στον πόλεμο κατά των στασιαστών. Ο Αθηναίος στρατηγός Φρύνιχος που έπρεπε να αποτρέψει την εισβολή, κατηγορήθηκε αργότερα για προδοσία.
Η Αθηναϊκή βοήθεια προς τον Αμόργη ήταν μάλλον καθοριστική για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Ο Αθηναίος ρήτορας Ανδοκίδης στον λόγο του «Περὶ τῆς πρὸς Λακεδαιμονίους εἰρήνης» (στιχ. 28) ισχυρίστηκε ότι αυτή ακριβώς η υποστήριξη ώθησε τον Πέρση βασιλιά να στηρίξει τη Σπάρτη και να παρέμβει στον Πελοποννησιακό Πόλεμο κατά της Αθήνας.
Βιβλιογραφία
Lewis D., Sparta and Persia, Leiden 1977
Briant P., Histoire de l’ Empire Perse. De Cyrus à Alexandre, Paris 1996
Dandameyev M.A., A Political History of the Achaemenid Empire, Leiden 1989
Πηγή: chilonas
from Αρχαία Ελληνικά https://ift.tt/3D0LVto
via IFTTT