ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΛΕΣΣΑΣ | Προσωπικότητα αναμφισβήτητα συναρπαστική, ο Μίκης Θεοδωράκης εξακολουθεί να παραμένει ένας από τους τελευταίους μεγάλους μύθους. Η διαδρομή της ζωής του Θεοδωράκη, ολοκληρώνει μια πορεία που θρέφει το χρόνο και το θρύλο. Η περιπέτεια της ζωής του δεν είναι, μα την αλήθεια, κοινή, μιας και πρόκειται για μία μουσική περιπέτεια, μία "πολιτική επανάσταση" χωρίς προηγούμενο στην Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης. Την μορφωτική επανάσταση την αρχίζει ο Θεοδωράκης παίρνοντας τη σκυτάλη από μια παράδοση λαϊκών τραγουδιών, όπου ο ελληνικός λαός, σε τέσσερις αιώνες τουρκικής κυριαρχίας, διατήρησε την ιδιαίτερή του προσωπικότητα. Ο βυζαντινός ψαλμός της χριστιανικής λειτουργίας, απέναντι στην τουρκική καταπίεση, το "δημοτικό" τραγούδι, πλασμένο από τους βουνίσιους και τους ναυτικούς για τις μεγάλες γιορτές, τον έρωτα και το θάνατο, για τις αιματοβαμμένες γιορτές της ελευθερίας, με τους κλέφτες, ήρωες του αγώνα της Ανεξαρτησίας του 1821, το "λαϊκό" τραγούδι του λαού των πόλεων, που γίνεται ταυτόχρονα δυνατό και "υπόγειο", όταν, μετά το 1922, καταφεύγουν στην Ελλάδα ένα εκατομμύριο πρόσφυγες απ' τη Μικρασία... Αυτή η λαϊκή κι εθνική μουσική, παραμερίστηκε τον 19ο και 20ό αιώνα από μίαν αστική τάξη ξεκομμένη απ' τον λαό, δεχόμενη με την σειρά, και για να εξασφαλίσει την κυριαρχία του χρήματος, ένα Βαυαρό βασιλιά, την αγγλική προστασία, τέλος την υποδούλωση στους Αμερικανούς. Αυτή η αστική τάξη, μέσα στη δουλοσύνη της μπροστά στους ξένους κυρίαρχους, εισάγει την εκφυλισμένη τέχνη των νυχτερινών κέντρων, όπως τη μόδα ή την πολιτική τους. Η νέα ελληνική μουσική γεννήθηκε από τους λαϊκούς αγώνες κατά της χιτλερικής κατάκτησης, έπειτα κατά της αγγλικής επέμβασης του 1944, έπειτα ενάντια στον νεοφασιστικό ζυγό και τους Αμερικανούς προστάτες του. Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ο εμψυχωτής αυτής της αναγέννησης και της δημιουργίας της νεοελληνικής τέχνης.
Μαχητής στον πόλεμο των ανταρτών κατά των ναζήδων, έπειτα της λαϊκής αντίστασης κατά της αγγλικής επέμβασης, εξορίζεται στο στρατόπεδο θανάτου της Μακρονήσου. Βγαίνει απ' αυτό το 1950 κι' έρχεται να παρακολουθήσει μαθήματα στο Ωδείο (Κονσερβατουάρ) του Παρισιού. Ξαναγυρίζει στη χώρα του κι αρχίζει γύρω στα 1960 τους πρώτους κύκλους των τραγουδιών του, σε ρήξη με την παρακμή του ελληνικού τραγουδιού. Απ' το 1950 ο μουσικός Χατζιδάκις είχε αγωνιστεί για να ξαναζωντανέψει το μπουζούκι, είδος μικρού μαντολίνου, ειδικά ελληνικού, που εμφανίζεται στις βυζαντινές τοιχογραφίες κι1 όπου οι κλέφτες, στα 1821, έπαιζαν τα τραγούδια της μάχης και της ελευθερίας. Μα όταν η αστική τάξη, έχοντάς το πρώτα ξεχάσει, το δέχεται, είναι για να το χρησιμοποιήσει για την "ελαφρά μουσική" των νυχτερινών κέντρων. Ο Θεοδωράκης, απ' το 1959, συνθέτει με τον "Επιτάφιο" το πρώτο έργο της ελληνικής μουσικής αναγέννησης: εισάγει πάλι τη μουσική των βυζαντινών ψαλμών και των δημοτικών τραγουδιών, τους ρυθμούς χιλιόχρονων χορών, ό,τι αποτελεί τη μνήμη ενός λαού και που η ηχώ του ακούγεται τόσο στον "Ζορμπά", όσο και στο "Ζ". Τα κείμενα που πάνω τους συνθέτει αυτήν τη μουσική είναι έργο των πιο μεγάλων ποιητών του πόνου και της οργής. Ο "Επιτάφιος", ποίημα του Γιάννη Ρίτσου, έχει την θρησκευτική μεγαλοσύνη των μεγάλων "Πιετά" της χριστιανικής ζωγραφικής, αλλά με μιαν επαναστατική διάσταση: η ελπίδα της ανάστασης αντιπροσωπεύεται σ' αυτό από την ελπίδα της εξέγερσης. Στο εξής, η ουσιώδης φροντίδα για τον Μίκη Θεοδωράκη είναι να βοηθήσει την πολιτική συνειδητοποίηση με την ποίηση και το τραγούδι. Η εξουσία κι η καταπίεση δεν ξεγελιώνται: όταν ο Θεοδωράκης οργανώνει, το 1961, την πρώτη του περιοδεία μέσα στην Ελλάδα, η κυβέρνηση του Καραμανλή κηρύσσει την κατάσταση πολιορκίας παντού όπου περνάει ο Μίκης με την ορχήστρα και τα μπουζούκια του. Σύμβολο της μορφωτικής και πολιτικής αναγέννησης, ο Θεοδωράκης ονειρεύεται να δημιουργήσει μια νέα μορφή τέχνης, τη "μετασυμφωνική μουσική", για την οποία μιλάει στο κεφάλαιο του "καλλιτεχνικού πιστεύω" του.
 |
|
ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ - ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ
|
Απ' αυτές τις αναζητήσεις γεννήθηκε το "Αξιόν εστί", ορατόριο, πάνω σε ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη για την εποποιία του ελληνικού λαού, με το τρίπτυχο της "Γένεσης", του "Πάθους" και της "Ανάστασης". Με τον αφηγητή του, τους χορούς του, αυτή η πρωτότυπη συμφωνική μορφή ξαναβρίσκει, σ' ένα νέο ιστορικό σταθμό, τον δημιουργικό διάλογο ανάμεσα στον ποιητή μουσικό και τον λαό, που αποτελούσε το μεγαλείο της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. "Εν αρχή ην ο Λόγος". Ο Θεοδωράκης υπηρετεί την ποίηση για να υπηρετήσει με τη σειρά της τη μάχη του ανθρώπου: "Αναζήτησα πάντα το ποιητικό ή δραματικό έργο που να μπορούσε να εκφράσει, σε μια δεδομένη στιγμή, και στην πιο άμεση και αποτελεσματική μορφή, μια απ' τις κρίσιμες καταστάσεις του λαού και της ιστορίας μας". Το καλοκαίρι του I960, σε πλήρη άνθηση του κινήματος της "Νεολαίας Λαμπράκη", όπου ο Μίκης είναι πρόεδρος, όλος ο ελληνικός λαός τραγουδάει, σαν παιάνα νίκης, τα τραγούδια του. Στην κορυφή του Λυκαβηττού χιλιάδες νέοι έρχονται γύρω του για ν' ανοίξουν την "Πρώτη βδομάδα ελληνικής μουσικής". Ολοι αυτοί οι νέοι που πλημμύρισαν την Ελλάδα από το 1963, στα 1967, βρίσκονταν μέσα στη ζωή. Και είπαν "παρών", μόλις τους μιλήσανε στη γλώσσα τους... Μια νέα μορφή επικοινωνίας ανάμεσα στον λαό και την καλλιτεχνική δημιουργία γεννιέται με τα λαϊκά κοντσέρτα, απ' όπου ξεπηδούν οι μεγάλοι καλλιτεχνικοί μύθοι, προάγγελοι νέων κόσμων. "Ονόμασα τραγούδι αυτή τη μορφή σύγχρονης τραγωδίας", γράφει ο Μίκης. "Το τραγούδι, είναι ο λαός στην ουσία του, στην πορεία του, στην ιστορική του συνέχεια". Θα σημάνει η χρυσή ώρα της νίκης, όπου, λέει ο Θεοδωράκης, "ο λαός κι οι ποιητές, ή μάλλον ο λαός - ποιητής θα πάρει μια μέρα την εξουσία;" "Τότε, Έλληνα, θα ξαναγίνεις αυτό που υπήρξες". Αυτή η ελπίδα συντρίβεται τον Απρίλη του 1967. Οι συνταγματάρχες επιβάλλουν και πάλι τον ξένο ζυγό, αμερικανικό αυτή τη φορά. Η Ελλάδα ξαναγυρίζει στην προϊστορία της. Ένα απ' τα πρώτα καταπιεστικά μέτρα της χούντας είναι ν' απαγορέψει τα τραγούδια του Θεοδωράκη.
 |
|
ΤΟ 1966 Ο ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗ ΚΑΙ Ο ΛΑΟΣ ΤΡΑΓΟΥΔΑΕΙ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ.
|
 |
|
ΤΟ 1966 Ο ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗ ΚΑΙ Ο ΛΑΟΣ ΤΡΑΓΟΥΔΑΕΙ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ.
|
Ο μουσικός, πάντα στη μάχη, περνάει στην παρανομία και ιδρύει το "Πατριωτικό Μέτωπο", πρώτο κίνημα αντίστασης κατά της δικτατορίας, οργάνου της παγκόσμιας αμερικανικής στρατηγικής πολέμου κατά της ελευθερίας, από την Αθήνα μέχρι την Σαϊγκόν. Ο Μίκης συλλαμβάνεται τον Αύγουστο του 1967 κι η φυλακή και τα βασανιστήρια ξαναρχίζουν, αυτή τη φορά στα κελιά των φυλακών Αβέρωφ. Έπειτα αμνηστεύεται κι η αμνηστία μετατρέπεται σε εκτόπιση, στη Ζάτουνα το 1968, στον Ωρωπό το 1969. Τον Απρίλιο του 1970, μετά τις διαμαρτυρίες του Συμβουλίου της Ευρώπης, ο Μίκης Θεοδωράκης αφήνεται ελεύθερος μα εκδιώκεται από την Ελλάδα. Διαλέγει τη Γαλλία για να συνεχίσει τη μάχη του μ' άλλα μέσα: "Αν αυτά τα τραγούδια έχουν κάποιαν ηθικήν αξία, γράφει, αυτό πρωτ1 απ' όλα χρωστιέται στην ηθική στάση του δημιουργού τους. Αν γονατίσω, αν το θάρρος μ' εγκαταλείψει, εάν κάνω ένα βήμα λάθος, τότε και τα τραγούδια μου θα χάσουν την αξία τους". "Είναι η αγάπη για σένα, ελληνικέ λαέ, που, πάνω απ' όλα, με βαρύνει μ' ένα χρέος - και θέλω να πληρώσω αυτό το χρέος".
 |
|
ΝΤΟΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗΣ, ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ. Ο ΜΙΚΗΣ ΚΑΙ Η ΜΕΛΙΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΑΝ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΑΛΛΙΑ.
|
ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΛΕΣΣΑΣ
70 ΧΡΟΝΙΑ ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ
ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΕΘΝΟΣ
from ανεμουριον https://ift.tt/34oOlQL
via IFTTT