Απ’ όλους εκείνους που εδώ και δεκαπέντε περίπου χρόνια, καθισμένοι στα γνώριμα καθίσματα με το σκούρο κόκκινο βελούδο, παρακολουθούσαν μιαν από τις αλησμόνητες παραστάσεις του κρατικού ελληνικού θεάτρου, που με ελπίδα και σθένος άνοιγε τον όμορφο δρόμο του -μα και από όλους εκείνους που στο ίδιο αυτό θέατρο, με τα κορμιά τους ντυμένα σε λογιόχρωμα ρούχα και με τα πρόσωπα κρυμμένα στις μπογιές, χτίζαν το υπέροχο ψέμα, την υπέροχη αλήθεια της σκηνής- απ' όλους αυτούς ποιός θα μπορούσε να προμαντέψει τη στιγμή ετούτη; Κι αν κάποιος προμάντευε τους νεκρούς που θα γέμιζαν τα αλβανικά βουνά -κι αν προμάντευε τους νεκρούς, που τα αεροπλάνα θα τους θάβανε μέσα στα σπίτια τους κι αν προμάντευε όλους τους νεκρούς που οι Ούννοι θα άφηναν στο πέρασμα τους- ποιοι θα 'ταν οι δήμιοι της Ελένης Παπαδάκη δεν θα το μάντευε ποτέ. Εκεί, καθισμένοι στα
βελουδένια καθίσματα του εξώστη, του αμφιθεάτρου και της πλατείας -εκεί, στις κουίντες του θεάτρου, στους διαδρόμους και στα καμαρίνια- ανάμεσα στους άλλους ήταν και οι δήμιοι. Εκείνοι που μέσα στο σκοτάδι της πλατείας δακρύσανε με τον θάνατο της Δυσδαιμόνας, μα κι εκείνοι -το χωράει ο νους;- που, πατώντας το ίδιο σανίδι, γνώρισαν μαζί της τη λύτρωση που χαρίζει η τέχνη -αυτοί σκότωσαν την Ελένη Παπαδάκη. Όχι. Αυτοί δεν δάκρυσαν ποτέ, γιατί δεν ήταν άξιοι να δακρύσουν. Αυτοί δεν γνώρισαν ποτέ τη λύτρωση της τέχνης, γιατί δεν ήταν άξιοι να τη γνωρίσουν. Πριν από δέκα χρόνια ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος σκότωσε έναν μεγάλο ποιητή, τον Φρειδερίκο Λόρκα. Σήμερα, ο σπαραγμός της Ελλάδας σκότωσε μια μεγάλη ηθοποιό. Εκείνον τον εκτέλεσαν οι φασίστες γιατί δεν ήταν δικός τους. Αυτήν, την εκτέλεσαν οι κομουνιστές, γιατί δεν ήταν δική τους. Σαν να 'χει ο καλλιτέχνη δικούs του και όχι δικούs του! Πέρα από τους πολέμους και διχασμούς, πέρα από την πολιτική παραζάλη και από τα πεπρωμένα των εθνών, δεν είναι η Τέχνη παντού και πάντα μια και μόνη πηγή της ευτυχίας για όλους τους ανθρώπουs; Και ο καλλιτέχνη δεν είναι τάχα ο άγγελος της πηγής, που γιατρεύει την αρρώστια και τον πόνο; Ο ποιητής γράφει για όλους τα τραγούδια του. Και ο καλλιτέχνη της Σκηνής σε όλους χαρίζει το κορμί και τη λαλιά του. Αντιγόνη και Ιφιγένεια, Σελιμέν και Δυσδαιμόνα, Ερσίλια, Λαίδη Ουίντερμηρ και Δωροθέα Αγγερμαν -ηρωίδες του Σίλερ, του Πιραντέλο και του Μπέρναρντ Σο, ηρωίδες του Σαίξπηρ, του Μολιέρου και των αρχαίων μας -όλες σμιλεμένες με πίστη και συγκίνηση- χαρισμένες με την ίδια αγάπη σε όλους τους ανθρώπους. Μα όποιος από τους ανθρώπουs δεν αντάμωσε στην Τέχνη τη στιγμή της ευτυχίας, αλίμονο του, δεν θα την ανταμώσει πουθενά! Και όποιος, σαν θεατής, έζησε κάποτε μαζί με τη νεκρή τα ταξίδια και τα μάγια του παλκοσένικου και δεν ένιωσε ευγνωμοσύνη στην καρδιά του -και δεν ένιωσε χρέος και στοργή- αυτός, όσες Αθήνες και αν γκρεμίσει, όσους ενάντιους και αν σκοτώσει, όσους θεούς και αν κατεβάσει, άνθρωπος δεν ήταν ποτές του. Και μήτε ανάμεσα σε ανθρώπους θα πεθάνει. As μην πλανηθούμε, ό,τι και αν γίνει, και ας μην ξεχάσουμε. Και αν ο άλλος ο κόσμος κλάψει τους νεκρούς του και ησυχάσει -εμείς, οι καλλιτέχνες της Σκηνής, όσοι πιστέψαμε στη δουλειά μας και αγαπήσαμε τον σύντροφο μας, ας μην ξεχάσουμε ποτέ. Το λείψανο της Ελένης Παπαδάκη είναι μαζί και το λείψανο της Τέχνης μας. Αν μας έχει μείνει μια στάλα ψυχικής αγνότητας και πίστης για τον πνευματικό αγώνα, τότε δικό μας είναι το δύσκολο έργο της Κάθαρσης. Χρειάζεται να φανούμε μεγάλοι, να φανούμε τέλειοι, για να μπορέσουμε ν' αναστήσουμε το Θέατρο μέσα στη Ρωμιοσύνη -για να μπορέσουμε να ονομαστούμε, χωρίς τύψεις, συνάδελφοι της Ελένης Παπαδάκη. Αλλο ας μην πούμε, ποιός ο λόγος ν' ακουστεί κι εδώ εκείνο που όλοι ξέρουν: πως με τον θάνατο της Παπαδάκη, χάσαμε ένα απ' τα πιο τρανά κι απ' τα πιο σπάνια καυχήματα της ελληνικής Σκηνής -πως χάσαμε έναν καλό φίλο κι έναν ωραίο άνθρωπο; Σε χαιρετούμε, Ελένη! Εκεί ψηλά, έχεις τη θέση την ξεχωριστή σου στο ένδοξο πάνθεο των μεγάλων μας νεκρών -ανάμεσα στον Φώτο Πολίτη και στον Ευάγγελο Μαμία. Κοιμήσου ειρηνικά, αγαπημένη φίλη. Ίσαμε κει πάνω δεν φτάνουν μήτε η αρρώστια μιας εποχής μήτε μιας φυλής η παραφροσύνη. Μια λέξη ακόμα: συγχώρεσε μας.
Το κείμενο αυτό διαβάστηκε από τον νεαρό τότε σκηνοθέτη Αλέξη Σολομό, στην κηδεία της Ελένης Παπαδάκη, στον Αγιο Γεώργιο Καρύτση, την Κυριακή 28 Ιανουαρίου 1945.
ΑΛΕΞΗΣ ΣΟΛΟΜΟΣ 7 ΗΜΕΡΕΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 9/3/2003 ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ
ΑΛΕΞΗΣ ΣΟΛΟΜΟΣ 7 ΗΜΕΡΕΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 9/3/2003 ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ
from ανεμουριον https://ift.tt/2NF0s76
via IFTTT