Pieter Bruegel der Ältere (περ. 1525-1569) : Οι πειρασμοί του Αγίου Αντωνίου (1555-1558). Ζωγραφική σε σανίδι: 58,4 χ 85,7 εκατ. Ανήκε στη συλλογή Φράνκ (Λονδίνο) έπειτα πέρασε στη συλλογή Κρες και τέλος, το 1952 | ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΤΕΧΝΩΝ Ουάσιγκτον.
H πατρότητα αυτού του έργου έχει προκαλέσει πολλές αμφισβητήσεις. Ο Van Puyvelde, ο Γκλύκ και ο Φριντλάντερ το αποδίδουν στον μεγάλο φλαμανδό καλλιτέχνη. Ο Τολναί, ο Γεντλίκα, ο Ζενάιγ κ.ά. το θεωρούν είτε νεανικό έργο του γιού του Γιάν, είτε έργο ενός από τους μαθητές του. Μπορούμε πραγματικά να είμαστε διστακτικοί, παρά την υψηλή ποιότητα της εκτελέσεως. Υπάρχει μιά φανερή συγγένεια, στην εικονογραφία και στο στυλ, με τον Πατινίρ και τον Κορνέλις Μέτσυς, και δύσκολα θα βρούμε στα αυθεντικά έργα του Μπρέχελ την ιδιαίτερη φροντίδα για την τέλεια λεπτομέρεια, που συναντούμε εδώ, όπως λ.χ. στο πρόσωπο του άγιου, που είναι δοσμένος σε συλλογή, μέσα στην καλύβα του, και ταυτόχρονα τον σηκώνει ψηλά ένα ιπτάμενο ψάρι και τον χτυπούν δαίμονες, φανερή ανάμνηση από το τρίπτυχο του Μπός στη Λισσαβόνα. Αλλ’ ακριβώς στη χρωματική περιγραφή και στη λυρική αφήγηση του λαμπρού αυτού τοπίου ξεμακραίνομε από την ασύγκριτη ποίηση του Μπρέχελ. Αυτή η σφιχτή και σκιερή ζωγραφική, με τους διάστικτους φωτεινούς τόνους, διαφέρει πολύ από τη γοργή και οργανωμένη σύνθεση και από την καθαρή θεώρηση που χαρακτηρίζουν τα αυτόγραφα τοπία, λόγου χάρη την «Κίσσα πάνω στην κρεμάλα», τη «Σκοτεινή μέρα» ή τον «Γυρισμό του κοπαδιού». Από την άλλη μεριά, η εξαιρετική ποιότητα της εκτελέσεως αυτού του έργου δε μας επιτρέπει να το αποδώσομε σε κάποιον ανώνυμο μιμητή, ή ακόμα και στον Γιάν Μπρέχελ. Ο κόσμος του Πέτρου Μπρέχελ εισβάλλει σ’ αυτόν τον πίνακα άμεσα ή έμμεσα, με μια δύναμη που πηγαίνει πέρα από την απλή ανθρώπινη εμπειρία για να σμίξη τη μεγάλη ποίηση. Κυρίως, δε θα πρέπει να τον φέρομε στις διαστάσεις μιας λαϊκής φλέβας ή να τον σχετίσομε, όπως έκαμαν ορισμένοι, με την τόσο διαφορετική εκφραστική του Μπος. Ακόμα, ας μην πάρομε πολύ στα σοβαρά τη δήθεν άρνηση του καλλιτέχνη να ενδώσει στην «κλασική» τάση τής ζωγραφικής γιατί το μεγαλείο του Μπρέχελ φωτίζει την κοσμική του αντίληψη με μια βιαιότητα εντελώς ασυνήθιστη για κείνη την εποχή. Το έργο αυτό θα πρέπει να τοποθετηθεί στην αρχή τής δραστηριότητας του καλλιτέχνη, μεταξύ 1555 και 1558. Μπορούμε να το σχετίσομε με μια σειρά τοπίων : το «Τοπίο με το μαρτύριο τής Αγίας Αικατερίνης τής Αλεξάνδρείας», στο ίδιο μουσείο, τα «Σόδομα», στο Ντόρτμουντ, το «Τοπίο με το κάλεσμα των Αποστόλων», έργα που επίσης αμφισβητείται η πατρότητά τους. (Raffaele Monti)
from ανεμουριον https://ift.tt/360eFSC
via IFTTT