ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΥΚΩΜΑ 1972 / ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ - ΑΘΗΝΑ: ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Στο διάγγελμά του για το νέο έτος, ο πρωθυπουργός Γ. Παπαδόπουλος απευθύνεται πρωτίστως στους νέους για να τους βεβαιώσει ότι είναι «προνομιούχοι» σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές.
Την πρώτη ημέρα του χρόνου δημοσιεύεται μια έκκληση 470 Ελλήνων διανοουμένων, που ζητούν αμνηστία για τους πολιτικούς κρατούμενους. Η χούντα δηλώνει, διά στόματος του υφυπουργού Τύπου Β. Σταματόπουλου, ότι δεν υφίσταται θέμα, εφόσον «οι πλείστοι εκ των υπογραφόντων είναι μη διανοούμενοι». Στους «μη διανοούμενους» συγκαταλέγονται προσωπικότητες όπως ο Κ. Βαρναλης, ο Αλ. Μινωτής, ο Ευάγγ. Παπανούτσος, ο Θ. Αγγελόπουλος κ.ά. Μέσα σε ένα μήνα, άλλοι 645 επιστήμονες και άνθρωποι των Γραμμάτων θα έχουν προσυπογράψει την έκκληση.
Τα δύο αυτό «παράλληλα» περιστατικά αντανακλούν αφενός τη διάθεση της δικτατορίας να κολακεύσει και να προσεταιριστεί τη νεολαία και αφετέρου τη διογκούμενη αντίθεση του ελληνικού λαού προς το δικτατορικό καθεστώς. Ολο το 1972 οι δύο αυτές τάσεις εκφράζονται από τη μια μεριά με το ανερχόμενο φοιτητικό κίνημα και, από την άλλη, με τους ελιγμούς και την τρομοκρατία της κυβέρνησης και των υποτακτικών της.
Τον Απρίλιο του 1967, το φοιτητικό κίνημα «μπήκε στο γύψο». Οι φοιτητικοί σύλλογοι διαλύθηκαν ή ανεστάλη η λειτουργία τους. Από το 1968 αρχίζουν οι διορισμοί φοιτητών στα διοικητικά συμβούλια των συλλόγων των σχολών. Τα κύρια καθήκοντα των «εγκάθετων» αυτών διοικήσεων είναι να οργανώνουν χοροεσπερίδες, να διανέμουν δωρεάν εισιτήρια για ποδοσφαιρικούς αγώνες σε φοιτητές και, κυρίως, να πιστοποιούν ότι όλα πάνε καλό στα πανεπιστήμια. Τον Νοέμβριο, προσφωνώντας τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ν. Μακαρέζο, ο διορισμένος πρόεδρος του συλλόγου σπουδαστών της ΑΣΟΕΕ θα πει: «Μας ανοίξατε τις πόρτες των θεάτρων, μας αυξήσατε το φοιτητικό συσσίτιο, τέλος μας δώσατε το ευεργέτημα της τρίτης εξεταστικής περιόδου. Τώρα πλέον δεν έχουμε τίποτα, μα τίποτα να ζητήσουμε».
Ωστόσο, οι Ελληνες φοιτητές και μαθητές δεν αισθάνονται και τόσο προνομιούχοι. Οι ελλείψεις σε κτίρια και διδακτικό προσωπικό είναι κραυγαλέες. Μαθητές δημοτικών σχολείων της Αθήνας κάνουν μάθημα «οκλαδόν», καθώς υπάρχει έλλειψη θρανίων, ενώ άλλοι κάνουν μάθημα στο προαύλιο επειδή δεν υπάρχουν αίθουσες. Φοιτητές της Ανώτατης Βιομηχανικής Σχολής Πειραιώς (ΑΒΣΠ) διαμαρτύρονται επειδή η σχολή τους στεγάζεται σε κτίριο που κάποτε λειτουργούσε ως κλινική και δεν διαθέτει «ούτε εντευκτήριο, ούτε βιβλιοθήκη, ούτε αναγνωστήριο», με αποτέλεσμα οι σπουδαστές να «εξαναγκάζονται να περιέρχονται στους δρόμους και στα πλησιέστερα καφενεία».
Στα γυμνάσια καλούνται να διδάξουν συνταξιούχοι εκπαιδευτικοί και γεωπόνοι, καθώς εκατοντάδες νέοι πτυχιούχοι δεν αποδέχονται το διορισμό τους λόγω των πενιχρών αποδοχών των καθηγητών.
Μαθητές αποβάλλονται από τα γυμνάσια ή τους απαγορεύεται η σίτιση στις φοιτητικές λέσχες λόγω του μήκους της κόμης τους. Δευτεροετείς φοιτήτριες της Αγγλικής Σχολής της Φιλοσοφικής της Αθήνας πληροφορούνται ότι δεν μπορούν να δώσουν προφορικές εξετάσεις επειδή ο καθηγητής «θα συγχυστεί» αν τις δει να φορούν παντελόνια.
Τα Πειθαρχικά Συμβούλια των ανώτατων σχολών επιβάλλουν την ποινή της οριστικής αποβολής σε σπουδαστές που έχουν καταδικαστεί από έκτακτα στρατοδικεία για την αντιδικτατορική τους δράση. Το Φεβρουάριο ο σπουδαστής της ΑΒΣΠ Κ. Κωσταράκος, που είχε καταδικαστεί για τη συμμετοχή του στην αντιδικτατορική οργάνωση «Ρήγας Φεραίος», καλείται σε απολογία από τον πρύτανη της σχολής του επειδή, μεταξύ των άλλων, «κατά την ανάκρισιν και την επ’ ακροατηρίω διαδικασίαν, ετήρησε στάσιν σκληρόν και δεν επέδειξε μεταμέλειαν».
Ιδιαίτερα οξυμμένο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι σπουδαστές της Ανωτέρας Σχολής Υπομηχανικών της Αθήνας, οι οποίοι μέσα στο 1972 θα κατέλθουν τρεις φορές σε αποχή. Οι σπουδαστές Υπομηχανικοί μάχονται για να μην ενταχθούν οι σχολές τους στα υπό ίδρυση KATE (Κέντρα Ανωτέρας Τεχνολογικής Εκπαιδεύσεως) και για να μη μειωθούν τα έτη σπουδών τους από τέσσερα σε τρία, γεγονός που θα σημάνει την επαγγελματική τους υποβάθμιση. Στις 15 Νοεμβρίου οι σπουδαστές υπομηχανικοί της Αθήνας κηρύσσουν αποχή και σύντομα ακολουθούν το παράδειγμά τους οι συνάδελφοί τους της Θεσσαλονίκης. Καθώς η αποχή εξελίσσεται σε διάρκειας, η κυβέρνηση αντιδρά με απειλές ότι θα αναστείλει τη λειτουργία της σχολής ή και θα την καταργήσει.
Ο φοιτητικός συνδικαλισμός στην Ελλάδα έχει περιβληθεί το μανδύα της ουδετερότητας, αλλά στην πραγματικότητα είναι ανύπαρκτος. Τα δικαιώματα και τα καθήκοντα των φοιτητών ρυθμίζονται από το νόμο 93/1969, που καταστρατηγεί βασικές διατάξεις ακόμα και του Συντάγματος του 1968.
Ο 93/1969 περιλαμβάνει μόνο δύο σύντομα, γενικόλογα άρθρα για τα δικαιώματα των φοιτητών και οκτώ μακροσκελή άρθρα για τις υποχρεώσεις τους. Τα άρθρα αυτά αφαιρούν από τη φοιτητική νεολαία οποιαδήποτε πρωτοβουλία και την υποτάσσουν στον αυστηρό έλεγχο της πρυτανικής αρχής. Ακόμα και για την οργάνωση γιορτών, θεατρικών παραστάσεων, συναυλιών και εκδρομών, οι φοιτητές πρέπει να ζητήσουν, τρεις ημέρες πριν, έγγραφη άδεια από τον πρύτανη της σχολής.
 |
|
Η άνοδος του φοιτητικού κινήματος είναι ασυγκράτητη.
|
Καθώς τα φοιτητικά προβλήματα συσσωρεύονται, οι διορισμένες διοικήσεις αποδεικνύονται ολοένα και πιο ανίκανες να εκφράσουν τη θέληση των φοιτητών και παίζουν τον διακοσμητικό τους ρόλο με όλο και μεγαλύτερη αδεξιότητα. Στα τέλη του 1971 ανακοινώνεται η υπουργική απόφαση για τα νέα προγράμματα σπουδών χωρίς να ζητηθεί η γνώμη ούτε καν των διορισμένων συλλόγων. Η απόφαση αυτή καταργεί κεκτημένα δικαιώματα των φοιτητών, όπως την τρίτη εξεταστική περίοδο και τη μεταφορά μεταφερόμενου μαθήματος στο επόμενο έτος σπουδών.
 |
|
Άλλα ψηφίζουν οι φοιτητές, άλλα βγάζουν οι κάλπες!
|
 |
|
Διαδήλωση φοιτητών για τη νόθευση των αποτελεσμάτων στις εκλογές για διοικητικά συμβούλια των συλλόγων τους.
|
 |
|
Η αστυνομία επιτίθεται εναντίον των φοιτητών που διαμαρτύρονται για τη νοθεία.
|
Στις 22 Ιανουαρίου η «Θέμις» (ο σύλλογος της Νομικής Σχολής Αθηνών) και η Διοικούσα Επιτροπή Συλλόγων του ΕΜΠ (ΔΕΣΕΜΠ) οργανώνουν συγκεντρώσεις με κύριο θέμα το νέο πρόγραμμα σπουδών. Επειτα από μερικές ημέρες, πραγματοποιείται ανάλογη συγκέντρωση και στην Ιατρική Αθηνών. Στις συγκεντρώσεις αυτές, οι σπουδαστές θέτουν το αίτημα της σύγκλησης γενικών συνελεύσεων με σκοπό την ανάδειξη αιρετών εκπροσώπων τους. Το αίτημα απορρίπτεται μετά βδελυγμίας από τα διορισμένα διοικητικά συμβούλια, γεγονός που σηματοδοτεί τις μετέπειτα εξελίξεις.
Με τις πρώτες αυτές συγκεντρώσεις, η κυβέρνηση πραγματοποιεί μια άτυπη σφυγμομέτρηση της φοιτητικής κοινής γνώμης, αφού από τα τέλη του 1971 είχε επίσημα ανακοινωθεί ότι θα επιτραπούν αρχαιρεσίες στους φοιτητικούς συλλόγους. Οι συγκεντρώσεις αυτές δείχνουν ότι οι διορισμένες διοικήσεις δεν έχουν την παραμικρή απήχηση στο σπουδαστικό σώμα -και γι’ αυτό το «πράσινο φως» για τις αρχαιρεσίες θα αργήσει να ανάψει.
Μολονότι οι φοιτητές έχουν επίγνωση του τι σημαίνουν «ακαδημαϊκές ελευθερίες» σε ένα ανελεύθερο καθεστώς, δυναμώνουν και συντονίζουν τις προσπάθειές τους για τη διεκδίκηση του δικαιώματος να εκλέγουν οι ίδιοι τους εκπροσώπους τους. Ο αγώνας αυτός διεξάγεται διά της δικαστικής οδού (προσφυγές στο Πρωτοδικείο), αλλά και με ποικίλες άλλες μορφές, όπως δημοσιοποίηση επιστολών και υπομνημάτων, εκλογή επιτροπών, καταγγελίες σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο.
Πρώτοι προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη 42 φοιτητές της Νομικής της Αθήνας, ζητώντας το διορισμό προσωρινής διοίκησης στη «Θέμιδα». Αρχικά, η συζήτηση της αίτησης στο δικαστήριο ματαιώνεται, καθώς ο συνήγορος των 42 αδυνατεί να βρει τα ονόματα των διορισμένων μελών του συμβουλίου της «Θέμιδος» και να προμηθευτεί αντίγραφο του Καταστατικού (αν και το ζήτησε «επτάκις»).
Τα καταστατικό των συλλόγων έχουν γίνει άφαντα. Στους φοιτητές, που είναι νόμιμα μέλη των συλλόγων, δεν επιτρέπεται ούτε καν να τα δουν, πολύ περισσότερο να προμηθευτούν αντίγραφά τους.
Την 1η Απριλίου εκατοντάδες φοιτητές από όλες τις σχολές του Πολυτεχνείου συγκεντρώνονται και εγκρίνουν ψήφισμα που ζητεί τη σύγκληση γενικών συνελεύσεων με κύριο θέμα την προκήρυξη εκλογών. Η ΔΕΣΕΜΠ σπεύδει να χαρακτηρίσει αυτές τις ενέργειες «ανευθύνους και εκνόμους».
Τις ίδιες ημέρες, 5Θ0 περίπου φοιτητές της Φυσικομαθηματικής Σχολής Αθηνών, αφού κηρύσσουν επ’ αόριστον αποχή από τα μαθήματά τους, πραγματοποιούν πορεία διαμαρτυρίας από την Πανεπιστημιούπολη στο κέντρο της Αθήνας, με κύριο αίτημα τη μεταφορά δύο μαθημάτων. Εχουν προηγηθεί παραστάσεις και υποβολή υπομνημάτων (με 1.500 υπογραφές φοιτητών) προς τις αρχές της σχολής τους, χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Την ίδια ημέρα, μετά την πορεία, ο σύλλογος καθηγητών της Φυσικομαθηματικής δέχεται να ικανοποιήσει το αίτημα των φοιτητών.
 |
|
Φοιτητές της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών περιμένουν υπομονετικά την έναρξη της ψηφοφορίας.
|
Την άνοιξη, οι «42» της Νομικής προσφεύγουν ξανά στο Πρωτοδικείο, αυτή τη φορά καλύτερα εξοπλισμένοι. Παρόμοιες αιτήσεις για διορισμό προσωρινών διοικήσεων στους συλλόγους με τελικό σκοπό τη διενέργεια εκλογών υποβάλλουν φοιτητές του Πολυτεχνείου, σχολών του Πανεπιστημίου Αθηνών, της Παντείου, της Ανωτάτης Εμπορικής, του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Εκδίδονται ανακοινώσεις και υποβάλλονται εξώδικες προσκλήσεις φοιτητών της Ανώτατης Βιομηχανικής Πειραιώς και των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης και Πατρών, οι οποίες, κατά κανόνα, απορρίπτονται.
Το καλοκαίρι λήγει η θητεία των συμβουλίων των φοιτητικών συλλόγων. Ακολουθεί νέος κύκλος προσφυγών στα Πρωτοδικεία, που είτε διορίζουν μέλη των διοικήσεων από τον κατάλογο φοιτητών της κάθε σχολής είτε επαναδιορίζουν τις προηγούμενες διοικήσεις.
Κάτω από την εντεινόμενη πίεση των σπουδαστών, η πλήρως ελεγχόμενη από τη χούντα ΕΦΕΕ δηλώνει, στις 10 Οκτωβρίου, ότι θα διενεργηθούν αρχαιρεσίες σε όλες τις σχολές της χώρας. Τα διορισμένα διοικητικά συμβούλια ανακοινώνουν το άνοιγμα των εκλογικών καταλόγων για την εγγραφή μελών και τη σύγκληση γενικών συνελεύσεων για τις 25 Οκτωβρίου.
Η αλλεργία που νιώθουν οι διορισμένοι εκπρόσωποι των φοιτητών στην ιδέα των αρχαιρεσιών εκφράζεται και από το γεγονός ότι θέτουν προθεσμία 8 έως 10 ημέρες για εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους. Οι φοιτητές ζητούν παράταση της προθεσμίας, καθώς έτσι αποκλείονται οι εργαζόμενοι σπουδαστές, όσοι βρίσκονται στην επαρχία (ακόμα δεν έχουν αρχίσει οι παραδόσεις), εκείνοι που οφείλουν μαθήματα περιόδου Οκτωβρίου, καθώς και οι πρωτοετείς. Στην ΑΣΟΕΕ, λ.χ., ενώ η διανομή εισιτηρίων για ποδοσφαιρικούς αγώνες γίνεται ολημερίς, η εγγραφή φοιτητών στους εκλογικούς καταλόγους επιτρέπεται μόνο από τις 8.00 ως τις 9.30 το πρωί! Στη Φιλοσοφική της Θεσσαλονίκης δίνονται έξι ώρες συνολικά για εγγραφή των 2.500 σπουδαστών της σχολής στους καταλόγους. Οι διαμαρτυρίες των φοιτητών αγνοούνται επιδεικτικά και, τελικά, στους εκλογικούς καταλόγους γράφεται το 1/3 περίπου των φοιτητών κάθε σχολής.
Στα τέλη Οκτωβρίου σε όλες τις σχολές της χώρας διεξάγονται γενικές συνελεύσεις μέσα σε ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα. Σε πολλές συνελεύσεις παρεισφρέουν μέλη παρακρατικών οργανώσεων και αστυνομικοί με πολιτικά, ενώ σε πολλές σχολές, όπως στη Φυσικομαθητική της Αθήνας, γίνονται συλλήψεις φοιτητών προτού καν μπουν στην αίθουσα της συνέλευσης. Οι πρόεδροι των συνελεύσεων τσαλαπατούν κάθε έννοια δημοκρατικής διαδικασίας και σεβασμού της θέλησης της πλειοψηφίας, ενώ οι παρευρισκόμενοι «επόπτες καθηγητές» είτε μένουν απαθείς είτε συνιστούν στην πλειονότητα των φοιτητών να αποχωρήσουν, «εφόσον νομίζουν ότι αδικούνται», είτε διαλύουν τις συνελεύσεις. Οι τιμητικές εξαιρέσεις είναι ελάχιστες. Στη Νομική Σχολή Αθηνών, ο διορισμένος πρόεδρος διαλύει τη συνέλευση, αλλά 850 περίπου φοιτητές παραμένουν στην αίθουσα και εκλέγουν δεκαμελή επιτροπή και εγκρίνουν ψήφισμα που ζητεί αδιάβλητες εκλογές. Δεκαμελή επιτροπή εκλέγουν και οι φοιτητές της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.
Στη Θεσσαλονίκη οι φοιτητές της Νομικής αποχωρούν από τη γενική συνέλευση, καθώς στην αίθουσα βρίσκονται «άτομα στερούμενα της φοιτητικής ιδιότητας». Το ίδιο κάνουν και φοιτητές και της Φυσικομαθηματικής. Από το χώρο του Πανεπιστημίου ξεκινά διαδήλωση που καταλήγει στην πλατεία Αγίας Σοφίας. Στη διαδήλωση μετέχουν εκατοντάδες φοιτητές που κραυγάζουν «Εμείς είμαστε η Γενική Συνέλευση» και «Δημοκρατία».
Η προετοιμασία και ο τρόπος διεξαγωγής των συνελεύσεων αποκαλύπτει τις βαθιές διαφορές αντιλήψεων για αδιάβλητες εκλογές που υπάρχουν ανάμεσα στην πλειονότητα των Ελλήνων φοιτητών από τη μια μεριά και τη δικτατορία και τα φερέφωνά της από την άλλη. Εκατοντάδες φοιτητές, είτε μεμονωμένοι είτε συγκροτημένοι σε εκλεγμένες επιτροπές, καταγγέλλουν δημόσια πάμπολλες παραβιάσεις νόμων και καταστατικών και πράξεις μεροληψίας και αυθαιρεσίας. Εκατοντάδες φοιτητές συλλαμβάνονται για να αφεθούν ελεύθεροι ύστερα από μερικές ημέρες ή εβδομάδες ή καλούνται στην αστυνομία «διό υπόθεσίν των» (Γραφείο Πνευματικής Κινήσεως αποκαλείται το «Σπουδαστικό» της Υποδιεύθυνσης της Γενικής Ασφαλείας Αθηνών), ενώ άλλων διακόπτεται η αναβολή κατάταξης στο στράτευμα «λόγω μη επιδεικνυομένης εθνικής διαγωγής».
Τα μέλη των διορισμένων συμβουλίων ανερυθρίαστα δηλώνουν ότι εκπροσωπούν την «υγιό πλειοψηφίαν» των Ελλήνων σπουδαστών, που επιθυμεί «αιρετός διοικήσεις και όχι γελοιογραφίαν Σοβιέτ». Οι φοιτητές που ζητούν ακαδημαϊκές ελευθερίες είναι, κατά τους διορισμένους, «λιβινγκρουμισταί» και «εκστρεμισταί» (sic).
Καθώς πλησιάζει η 20ή Νοεμβρίου, που έχει οριστεί ως ημέρα αρχαιρεσιών, πληθαίνουν οι καταγγελίες των φοιτητών από τη μια μεριά και οι σπασμωδικές προεκλογικές κινήσεις της κυβέρνησης από την άλλη.
Δύο εβδομάδες πριν από τις αρχαιρεσίες, ο Β. Σταματόπουλος δηλώνει ότι δέχεται τη μεταφορά τριών μαθημάτων στο επόμενο έτος σπουδών, ενώ την επομένη ο Ν. Μακαρέζος ανακοινώνει μέτρα «υπέρ των φοιτητών» (δωρεάν εισιτήρια για θέατρα, δάνεια για αριστούχους κ.λπ.). Την ίδια ημέρα η βρετανική «Γκάρντιαν» γράφει: «Η αναζωπύρωση του φοιτητικού κινήματος στην Ελλάδα φαίνεται ότι αποτελεί μεγαλύτερη πρόκληση για την κυβέρνηση από ό,τι η αντίδραση των πρώην πολιτικών».
Δέκα ημέρες πριν από τις αρχαιρεσίες, ο Β. Σταματόπουλος αποκαλεί τους διαφωνούντες φοιτητές «τρομοκράτες». Ως προς την πολιτική τους σύνθεση, εξηγεί, είναι είτε «πεπειραμένοι αναρχικοί», «κομμουνιστές» είτε «φοιτητές υποκινούμενοι από παλαιοκομματικούς». Ως προς την κοινωνική τους σύνθεση, πρόκειται «για παιδιά οικογενειών που έχασαν τα προνόμια τους λόγω της Επαναστάσεως και φθονούν την μεγίστην πλειοψηφίαν της ελληνικής νεολαίας που μπορεί να σπουδάζει δωρεάν...»
Στις 18 Νοεμβρίου 67 διανοούμενοι και καλλιτέχνες (ανάμεσα τους ο Γ. Ιμβριώτης, ο Ιάκ. Καμπανέλης, η Αλ. Λαδικού) δηλώνουν τη συμπαράστασή τους «στην προσπάθεια των σπουδαστών για αντιπροσωπευτική αυτοδιοίκηση».
Στις 20 Νοεμβρίου διεξάγονται αρχαιρεσίες σε όλες τις ανώτατες σχολές της χώρας, οι πρώτες έπειτα από πέντε χρόνια.
Στη Νομική Σχολή Αθηνών και στις περισσότερες σχολές του ΕΜΠ σημειώνονται επεισόδια, συλλήψεις και αποχή υποψηφίων και φοιτητών, καθώς δεν γίνεται δεκτό το αίτημα να εκλεγούν νέες εφορευτικές επιτροπές. Αποχή σημειώνεται και στην Ιατρική, Φιλοσοφική, Πάντειο, Ανωτάτη Εμπορική και σε τμήματα της Φυσικομαθηματικής.
Μόνο σε δύο συλλόγους του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, στους οποίους τηρούνται κάποιες στοιχειώδεις δημοκρατικές διαδικασίες, εκλέγονται φοιτητές αντίθετοι προς τα διορισμένα συμβούλια (όλοι οι υποψήφιοι στους Χημικούς Μηχανικούς και οι έξι από τους επτά στους Τοπογράφους).
Σε άλλες σχολές σημειώνονται κωμικοτραγικά επεισόδια. Στις αρχαιρεσίες στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, που διεξήχθησαν μία εβδομάδα νωρίτερα, η τύχη της κάλπης (που έχει κλειδωθεί με δύο λουκέτα αντί να σφραγιστεί με κερί) αγνοείται επί 15 λεπτά ενώ αργότερα, όπως θα καταγγείλουν επωνύμως 39 φοιτητές, θα βρεθούν σταυρωμένα ψηφοδέλτια στα αφοδευτήρια του Πανεπιστημίου και μέσα στα σιφόνια του νερού! Το Πανεπιστήμιο της Πάτρας είναι ένα από τα πιο «στρατοκρατούμενα» της Ελλάδας. Αντί για πρύτανη έχει πρόεδρο έναν... στρατηγό!
 |
|
Ισχυρότατες αστυνομικές δυνάμεις έξω από το Πολυτεχνείο την ημέρα των φοιτητικών εκλογών.
|
Σαράντα έξι υποψήφιοι από διάφορες σχολές της Αθήνας με κοινή ανακοίνωσή τους καταγγέλλουν τη διαδικασία διεξαγωγής των εκλογών και διακηρύττουν ότι εμμένουν στον κοινό τους στόχο, την κατάκτηση ελεύθερων εκλογών.
Ο διάκονος Τιμ. Λαγουδάκης, φοιτητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, καταγγέλλει δημόσια ότι στις εκλογές έλαβε επισήμως μόνο 28 ψήφους, αν και τον ψήφισαν 45 συμφοιτητές του, των οποίων επισυνάπτει τις υπογραφές.
Μετά το εκλογικό φιάσκο, οι σπουδαστές του Πολυτεχνείου συγκαλούν έκτακτες συνελεύσεις, όπου αποφασίζουν αποχή από τα μαθήματα και ζητούν την κατοχύρωση του πανεπιστημιακού ασύλου, την κατάργηση του 93/69, τη συμμετοχή των φοιτητών στη σύνταξη του Καταστατικού Χάρτη των ΑΕΙ, την απαγόρευση ίδρυσης ξενόγλωσσων πανεπιστημίων και τη διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών σε όλες τις σχολές.
Με τις αρχαιρεσίες της 30ής Νοεμβρίου, η δικτατορία προσπάθησε να περιβάλει τα πανεπιστήμια με κάποιο μανδύα νομιμότητας, αλλά απέτυχε παταγωδώς. Οι έμπιστοί της αποδείχτηκαν ανίκανοι να οργανώσουν μια σοβαροφανή, έστω, νοθεία. Τα ψηφοδέλτια στα καζανάκια των αφοδευτηρίων της Πάτρας έγιναν σύμβολο της αδυναμίας της δικτατορίας να δαμάσει το δημοκρατικό φρόνημα των Ελλήνων σπουδαστών. Με τις γκάφες, τις συλλήψεις, τη φανερή και αφανή τρομοκρατία, η χούντα έσπειρε ανέμους, χωρίς να υποψιάζεται ότι σύντομα θα θέριζε θύελλες.
Αν και η στρατιωτική κυβέρνηση δεν έχει δώσει εντυπωσιακό δείγματα φιλελευθεροποίησης (π.χ., τον Ιανουάριο ο στρατιωτικός νόμος αίρεται στην επαρχία, αλλά εξακολουθεί να ισχύει στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη), ήδη από τις αρχές του χρόνου η αντίθεση προς τη δικτατορία εκφράζεται με ποικίλες «νόμιμες» μορφές.
Στην Αθήνα λειτουργούν δύο νεοσύστατα σωματεία, η Εταιρεία Μελέτης Ευρωπαϊκών Προβλημάτων (ΕΜΕΠ) και η ΕΚΙΝ (Ελληνοευρωπαϊκή Κίνησις Νέων), που αναπτύσσουν αξιόλογη πολιτιστική και μορφωτική δράση και συσπειρώνουν μεγάλο αριθμό νέων και σπουδαστών. Το χειμώνα του 1971-72, η ΕΚΙΝ οργανώνει πολυάριθμες εκδηλώσεις, όπως συζητήσεις με τους σκηνοθέτες Αλ. Δαμιανό και Θ. Αγγελόπουλο, διαλέξεις με ομιλητές τους Κ. Σοφούλη, Γ. Μαρίνο, Αιμ. Ζαχαρέα, Ιωάνν. Βαλέτα και άλλους επιφανείς διανοούμενους.
Το Μάρτιο του 1973 η ΕΚΙΝ καλεί στην Ελλάδα την Τζόαν Ρόμπινσον, μαθήτρια του Κέινς, που δίνει διάλεξη με θέμα «Επιλογές στην οικονομική ανάπτυξη». Είναι η πρώτη φορά που η διακεκριμένη Αγγλίδα οικονομολόγος επισκέπτεται την Ελλάδα. Ωστόσο, η διάλεξη που είχε προγραμματιστεί να δώσει η Ρόμπινσον στη Θεσσαλονίκη ματαιώνεται, καθώς η διεύθυνση του ξενοδοχείου αρνείται να της παραχωρήσει την αίθουσα -μια κίνηση που δείχνει τα όρια της «ανοχής» της δικτατορίας. Η Ρόμπινσον δηλώνει: «Ελπίζω πως αυτή η απαγόρευση θα κάνει τους φοιτητές να συνειδητοποιήσουν κάτω από τι καθεστώς ζουν».
Τον Μάιο η ΕΚΙΝ και η ΕΜΕΠ διαλύονται με εισαγγελική απόφαση, επειδή «εξετρόπησαν των σκοπών τους».
Πλούσια δραστηριότητα αναπτύσσουν και οι τοπικοί σπουδαστικοί σύλλογοι (Κρητών, Αχαιών, Ηλείων, Χιών, Ηπειρωτών), που οργανώνουν διαλέξεις και συζητήσεις για σπουδαστικά και κοινωνικά θέματα, προσελκύοντας πολυάριθμους σπουδαστές.
Από το φθινόπωρο του 1971 έχουν αρχίσει να εκδίδονται αρκετά βιβλία που θεωρούνταν «αιρετικά» για τα κριτήρια της δικτατορίας -έργα των Δ. Γληνού, X. Μαρκούζε, Κ. Γκαλμπρέιθ, Τρότσκι, Μαρξ, Λένιν, Τζόαν Ρόμπινσον, Λ. Γκολντμόν κ.ό. Τον Φεβρουάριο η τριλογία «Ακυβέρνητες Πολιτείες» του Στρ. Τσίρκα τιμαται στη Γαλλία με το Βραβείο Καλύτερου Ξένου Μυθιστορήματος. Ο Στρ. Τσίρκας είναι ο δεύτερος, μετά τον Ν. Καζαντζάκη, Ελληνας που κατακτά μια τόσο υψηλή διάκριση. Τα βιβλία του, με το βαθύ αντιφασιστικό και δημοκρατικό τους περιεχόμενο, διαβάζονται με προσήλωση από τους Ελληνες φοιτητές.
Το φθινόπωρο ο Διονύσης Σαββόπουλος παρουσιάζει στο «Κύτταρο» της οδού Αχαρνών τα τελευταία του τραγούδια στα οποία δίνει τον γενικό τίτλο «Βρώμικο ψωμί». Οπως ο ίδιος δηλώνει, «Βρώμικο ψωμί είναι ό,τι μας περιβάλλει...»
Η νόμιμη, η «ημινόμιμη» και η παράνομη δράση συλλόγων, οργανώσεων, προσωπικοτήτων και επιτροπών σφυρηλατεί στον φοιτητικό κόσμο ένα κλίμα ενότητας, συντροφικότητας και αλληλεγγύης. Το 1972 διαμορφώνεται με ταχείς ρυθμούς μια νεανική κουλτούρα με διακριτό χαρακτηριστικά. Η φοιτητική νεολαία που εναντιώνεται στη δικτατορία έχει τα στέκια της, τα ινδάλματα της, τις ιδιαίτερες καλλιτεχνικές προτιμήσεις της και τους κώδικές της.
Ιστορικό λεύκωμα 1972
Η Καθημερινή
Αθήνα
1998
1998
from anemourion https://ift.tt/37ncA4b
via IFTTT