Η Μαλίδα ήταν ένα μικρό αλλά στρατηγικής σημασίας κράτος της αρχαίας Ελλάδας, το οποίο βρισκόταν στην περιοχή της σημερινής Φθιώτιδας. Κατοικούταν από το αρχαίο ελληνικό φύλο των Μαλιέων, οι οποίοι διατηρούσαν την ιδιαίτερη ταυτότητά τους μέσα από τη γλώσσα, τις παραδόσεις και τις πολιτικές τους δομές.
Παρότι γεωγραφικά περιορισμένη, η Μαλίδα δεν έμεινε μακριά από τις πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις της εποχής. Για μεγάλο χρονικό διάστημα βρισκόταν υπό τον έλεγχο των Θεσσαλών, οι οποίοι επεδίωκαν την κυριαρχία στις περιοχές που βρίσκονταν κοντά στον Σπερχειό ποταμό και τα περάσματα προς τη νότια Ελλάδα. Αυτός ο έλεγχος, ωστόσο, δεν ήταν απόλυτος και κατά διαστήματα οι Μαλιείς επανακτούσαν την αυτονομία τους, λειτουργώντας ως ενεργό μέλος των ευρύτερων εξελίξεων στον ελλαδικό χώρο.
Η πρωτεύουσα της Μαλίδας ήταν αρχικά η Τραχίνα, πόλη γνωστή και από τη μυθολογία ως τόπος κοντά στον οποίο πέθανε ο Ηρακλής. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, την κεντρική θέση ανέλαβε η Λαμία, που εξελίχθηκε σε σημαντικό διοικητικό και στρατηγικό κέντρο, ειδικά κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο.
Η ιστορία της Μαλίδας αντανακλά την ευρύτερη εικόνα της Κεντρικής Ελλάδας κατά την αρχαιότητα: μικρά κράτη με έντονη τοπική ταυτότητα, που βρίσκονταν διαρκώς ανάμεσα σε συμμαχίες, εξαρτήσεις και συγκρούσεις με ισχυρότερες γειτονικές δυνάμεις. Παρ’ όλα αυτά, η Μαλίδα κατάφερε να αφήσει το στίγμα της, τόσο πολιτικά όσο και πολιτισμικά, στον ιστορικό χάρτη της Φθιώτιδας και της Ελλάδας.